De valse mythe van Jack the Ripper

Jack the Ripper

De meest gehate Jack the Ripper-kenner zit in de Water Studio in Londen en zegt: ‘Ik ben Hallie Rubenhold en je luistert naar Bad Women: The Ripper Retold, een podcastserie over de echte levens van de Jack the Ripper-slachtoffers en over hoe we hun verhalen zóóóóóóó verkeerd hadden.’

Aflevering 1 van The Ripper Retold begint in het Londense getto van Whitechapel, een van de armste en gevaarlijkste wijken uit het Victoriaanse tijdperk. Het is 1888. Er klinken straatgeluiden, Joodse venters bieden hun waar aan, dronkaards schreeuwen liedjes. Op een avond wordt er een moord gepleegd, en nog een, nog een, nog een, nóg een. De politie ontvangt een briefje dat is ondertekend met ‘Jack the Ripper’. Journalisten nemen de term over, mensen over de hele wereld gaan het gebruiken. Hallie Rubenhold: ‘A terrible nickname was born.’

De presentatrice is 50 jaar. Ze woont in Londen en is historica. Haar specialiteit: prostitutie. Ze schreef een bestseller over dit onderwerp: The Covent Garden Ladies. In 2019 kwam Rubenholds bekroonde boek The Five: The Untold Lives of the Women Killed by Jack the Ripper uit. De podcastversie wordt sinds het najaar van 2021 uitgezonden en de aandacht was opnieuw bijzonder groot in Engeland. Dat komt voor een groot deel door Jack the Ripper. Hij is 133 jaar na zijn laatste moord nog steeds een superster. Er zijn vijftien afleveringen opgenomen van Bad Women: The Ripper Retold. Rubenhold is zelf de gids en verteller. Er worden voorstanders van haar theorieën geïnterviewd en tegenstanders. Rubenhold zelf noemt de Jack the Ripper-zaak onder meer ‘the coldest of cold cases in history’, een vrouw in haar podcast verzint de term ‘een whodunnit van meer dan een eeuw oud’. Snelle disclaimer: Rubenhold weet niet wie Jack the Ripper was en zijn ware identiteit zal volgens haar ook nooit worden onthuld. Op lezingen wordt haar het meest gevraagd: ‘Heb je een verdachte?’ Dan antwoordt ze: ‘Nee, en het interesseert me ook niet.’

In aflevering 1 stelt ze vragen over The Ripper aan voorbijgangers. Wat weten ze van hem? Antwoorden die het meest voorkwamen: 1. Hij doodde vrouwen 2. Zijn slachtoffers waren hoeren. Meer kon er niet over die vrouwen worden verteld en ze bleven inderdaad zwaar onderbelicht in de Jack the Ripper-geschiedschrijving. Zoals Maggie Rubenhold het zegt: ‘Het is een slechte gewoonte van ons: we vertellen het verhaal van de moordenaar en niet van de vermoorden.’

Rubenhold las alle boeken die er over de zaak zijn geschreven. Dat zijn er nogal wat en er bleken mensen te bestaan die zich ‘Ripperologen’ noemen. Ze weten alle bloederige details van de moorden en zijn er dagelijks mee bezig op besloten socialemediagroepen. Ze komen bijeen op conferenties en brengen het ene na het andere boekje en/of artikel over Jack the Ripper uit. Rubenhold noemt de Ripperologen ‘amateur sleuths’, amateurspeurders. Ze zijn in het dagelijks leven kapper, docent of bakker, in hun vrije tijd zijn ze vooral bezig met de beroemdste moordenaar uit de Europese geschiedenis. Ripperologen houden de valse Ripper-mythe instand, meent Rubenhold. Ze beschrijven de moorden met zoveel mogelijk gruwelijke details en het is hun ultieme doel de ware identiteit van The Ripper te onthullen. Rubenholds voornaamste ergernis: de slachtoffers waren volgens de meeste Ripperologen prostituees. Niemand leek veel medelijden met ze te hebben, die hoeren zouden het wel hebben verdiend. Rubenhold noemt die gedachte ‘zorgwekkend’.

Vanaf deze week draait de superheldenfilm Venom: Let There Be Carnage in de Nederlandse bioscopen. Een belangrijke rol wordt gespeeld door Woody Harrelson, die zoals vaker excelleert als slechterik. Zijn vader excelleerde ook als slechterik, maar dan voor het echie: Charles Harrelson was een huurmoordenaar die naar eigen zeggen zelfs betrokken was bij de aanslag op Kennedy.

Bekijk ook

Huurmoordenaar (en vader van Woody) Charles Harrelson: ‘Ik vermoordde JFK’

Rubenhold verdiepte zich meer dan vijf jaar in de levens van de slachtoffers. In haar podcast zegt ze daar clickbait-achtige dingen over als: ‘What I discovered amazed me...’ Ze leerde de vrouwen naar eigen zeggen ‘kennen’ en ontdekte dingen die ‘de basis van de Ripper-mythe onderuithaalt’. De vijf slachtoffers waren volgens haar ‘talentvolle, dappere vrouwen, slachtoffers, niet alleen van The Ripper, maar zeker ook van de Victoriaanse maatschappij’. Ze voegt eraan toe: ‘Hoe meer ze voor mij begonnen te leven, hoe bozer ik werd. Iemand moest dit rechtzetten. En ik beloof je: als je de verhalen hoort, zal je ze nooit meer vergeten.’

Slachtoffer 1: 31 augustus 1888

Ze werd op 26 augustus 1845 geboren als Mary Ann Walker. Vrienden en familieleden noemden haar Polly. Haar vader Edward had een degelijke baan als smid. Zijn vrouw Caroline en hij waren niet rijk, maar ook niet arm en het hechte gezin Walker leefde in een wijk van Londen waar voornamelijk drukkers, schrijvers, kalligrafen, boekverkopers en uitgevers woonden.

Vader Edward wilde dat Polly naar school ging. Dat was hoogst ongebruikelijk voor die tijd. Ze moest toch gaan werken nadat haar moeder begon te hoesten en overleed aan tbc. Polly’s broertje Frederick kreeg dezelfde ziekte en werd begraven naast zijn moeder. Polly werd in 1861 ten huwelijk gevraagd door drukker William Nichols. Ze zei ja en trouwde op haar achttiende. William en Polly kregen een zoon en ze verhuisden naar het veilige Trafalgar Street. Hun leven werd nog beter toen William en Polly in 1878 in het pas gebouwde appartementencomplex van de filantroop George Peabody mochten gaan wonen. De voornaamste eis aan de nieuwe bewoners was dat ze niet mochten drinken en moreel moesten deugen. Polly en William kwamen eenvoudig door de ballotage en ze hadden ineens een huis met vier kamers, een fornuis, een toilet en een aparte ruimte om de was te doen.

In het politierapport werd Polly ten onrechte een hoer genoemd. Zo begon de mythe van Jack the Ripper als ‘killer of whores’

Polly leek een voorbeeldige huismoeder te worden, maar na haar vijfde kind begon de relatie tussen William en haar te veranderen. Polly hield zich niet aan het verbod geen alcohol te drinken en William kreeg een affaire met buurvrouw Rosetta. Polly ging bij haar vader wonen, William moest voortaan voor de kinderen zorgen. Hij scheidde van Polly en trok in bij zijn minnares. Polly had nu het stigma van een gevallen vrouw, een slechte moeder, een mislukking. Ze ontvluchtte haar vaders huis en kwam terecht in Whitechapel, de slechtste wijk van Londen. Ze sliep op straat of voor een paar pence per nacht in vuile logementen. William betaalde dit aanvankelijk, dat was hij wettelijk verplicht. Na een paar maanden had hij daar geen zin meer in en hij huurde een spion in om Polly te laten achtervolgen. Dronk ze, leidde ze een moreel verwerpelijk leven? De spion zei van wel en een rechter bepaalde dat William niet meer hoefde te betalen voor Polly’s onderdak.

In 1887 vond er op Trafalgar Square een protest van daklozen plaats. Polly demonstreerde met andere verworpenen der aarde tegen het beleid van Queen Victoria. Agenten kregen stenen naar hun hoofd en er werden tientallen mensen gearresteerd, onder wie een bedelares die schreeuwde en spuugde naar de politie. In het politierapport stond: ‘Polly Nichols was de ergste vrouw op het plein.’

In de zomer van 1888 liep Polly weer door de straten van Whitechapel. Ze had geen geld voor een logement en zocht een verlaten plekje om te slapen. Een man sneed haar keel door en verwijderde haar ingewanden uit haar lichaam. Hij verdween in de nacht en werd niet gevonden. In het politierapport werd Polly ten onrechte een hoer genoemd. Zo begon de mythe van Jack the Ripper als ‘killer of whores’.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het op Blendle.

In het artikel lees je meer over Hallie Rubenhold's missie om de waarheid achter Jack the Ripper te onthullen. 'Het is gewoon een slechte gewoonte van ons: we vertellen het verhaal van de moordenaar en niet die van de vermoorden'