Gijs Rademaker (46): 'Het jaar van mijn overstap was het moeilijkste jaar uit mijn leven'

Nieuwe Revu ontmoet Gijs Rademaker 

Waar? Café-restaurant Mout in hartje Hilversum, op 10 minuten fietsen van het huis van Gijs. Nog iets genuttigd? Twee thee, Gijs at zijn koekje niet op. Verder nog iets? In juli van dit jaar mag Gijs 47 kaarsjes uitblazen, een feitje dat aan de talkshowtafels waar hij aanschuift vaak tot hilariteit leidt. Hij, met zijn jeugdige voorkomen, bijna 50 jaar? Hoe dan? Eerlijk is eerlijk: vroeger vond Gijs het best irritant dat hij steevast jonger werd ingeschat, maar inmiddels kan hij er goed mee leven. Zeker omdat hij er niets voor hoeft te doen – of laat. Wellicht helpt het dat hij na z’n burn-out, inmiddels alweer jaren geleden, is gestopt met drinken. Dat geeft hem veel energie. Ook heeft hij een roeiapparaat in z’n huis staan, waar hij elke dag een half uur à drie kwartier op probeert te trainen. Maar: ‘Dat is in de afgelopen twee jaar slechts één maand gelukt. Ik weet niet of het helpt, maar ik drink wel voortdurend. Geen koffie of alcohol, maar wel tien koppen zwarte thee én dik een liter cola – nou ja, Pepsi Max is favoriet – per dag. Je moet ergens verslaafd aan zijn, hè?’

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Hoe vaak hoor jij tegenwoordig op straat: hé, daar heb je die peilingman?

‘Veel vaker dan toen ik nog bij EenVandaag werkte. Toen werd ik in de trein af en toe aangesproken door oudere mensen: “Mag ik zeggen dat ik vind dat je goed werk doet?” Nu zegt elke dag wel iemand iets tegen me. Ik merk dat RTL-kijkers anders zijn dan het NPO-publiek. Nog steeds heel beleefd, maar jonger en actiever. Ze spreken me sneller aan.’

Vind je het leuk om herkend te worden?

‘Niet zo. Als wij hier zo zitten (wijst rond in het hoekje van het grand café waar we hebben afgesproken), dan is het wel oké. Maar in veel andere situaties voel ik me toch een beetje bekeken. Ik merk dat ik me daardoor nog bewuster word van mezelf. Wat ik aanheb, hoe ik me gedraag, de manier waarop ik zit. Als ik met m’n kinderen in de trein zit, dan let ik erop dat ik ze niet te veel de les lees. Maar het is ook weer niet zo dat ik een Ruben Nicolai of Edson da Graça ben. Het is allemaal nog prima te behappen en mensen zijn tegenwoordig gelukkig bijna altijd aardig.’

Is dat ook weleens anders geweest?

‘In coronatijd was er veel draagvlak voor de genomen maatregelen, wat ik bij EenVandaag regelmatig uiteenzette. Tegelijk was er een groep die het daar helemaal niet mee eens was en mij wegzette als staatstelevisie. Jij bent het virus, werd er gezegd. Of: je vertegenwoordigt de mening van de regering. Ik ben in die tijd weleens per ongeluk een anticoronademonstratie in gefietst, dat was bepaald geen prettige ervaring. Bij RTL breng ik nog steeds de cijfers, maar is mijn rol anders dan bij EenVandaag. Natuurlijk presenteer ik nog steeds data, maar op een wat minder formele manier. Mensen zien me bij het RTL Ontbijtnieuws, maar ook bij Renze of Beau aan de talkshowtafel. Ik kan meer van mezelf laten zien, want ik ben behalve de peiler ook een vader van drie kinderen, ik ben journalist, ik ben een treinreiziger zonder auto. Als sidekick kan ik ook iets vertellen, waardoor ik meer ben dan alleen de peiler die het oordeel van de samenleving verkondigt. Dat zorgt voor meer verbinding op straat.’ 

‘Ik wil niet dramatisch doen, maar het jaar van m’n overstap was het moeilijkste jaar dat ik in m’n leven heb gehad’

Van de grootte van de wooncrisis en de wegblokkades van Extinction Rebellion tot het imago van de fatbike – overal zijn peilingen over. Hoe zinvol is al dat gepeil eigenlijk? 

‘RTL heeft mij erbij gehaald omdat ze het publiek meer als bondgenoot wil. Als jij in RTL Nieuws een item ziet over de plannen van het kabinet, waarom dan niet behalve de feiten en de duiding van Fons Lambie of Frits Wester ook een linkje naar de kijker: hoe wordt dit in het land beleefd? Vanaf het moment dat het nieuwe kabinet er was, heb ik heel vaak aan een talkshowtafel gezeten waar iedereen kritisch was op wat er in Den Haag werd bedacht. Op zulke momenten is het heel goed dat ik als enige zeg: “Ik snap wat jullie zeggen, maar je moet je wel realiseren dat uit de peilingen blijkt dat veel mensen in het land blij zijn met wat er gebeurt.” Die spiegel blijft nodig. Ik vind niet dat peilingen leidend moeten zijn, maar wel dat ze er moeten zijn.’ 

Verzin je de onderwerpen voor je peilingen zelf?

‘Ja. RTL Nieuws heeft lang niet het budget van de NOS. Het is een commerciële omroep waar effectief wordt gewerkt, dus mijn team is de helft kleiner dan bij EenVandaag. Ik werk nu met twee of drie collega’s, maar de hoeveelheid werk is eigenlijk hetzelfde gebleven. Per week doen we één peiling, waarbij we altijd vragen stellen over drie onderwerpen. Dat doen we om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen meewerken aan de peiling. Stel: wij willen weten hoe mensen in het land denken over het effect van Trump als president. De kans is groot dat veel mensen niet op de peiling klikken, omdat ze niets met dat onderwerp hebben. Daarom combineren we het met iets anders, zoals de fatbike of de gasprijs. Bij EenVandaag stelde ik makkelijk twintig of dertig vragen, maar dat kost te veel tijd. We houden het nu bij vijf tot maximaal vijftien vragen, ook om de drempel voor mensen laag te houden. We zitten tussen RTL Nieuws en de talkshows in, dus het is ook veel afstemmen: wat willen jullie, waar is er behoefte aan?’

Zijn de RTL-peilingen net zo betrouwbaar als die van EenVandaag?

‘Toen ik begon met het RTL Nieuwspanel moest ik alles vanaf de grond opbouwen. Na ongeveer zes maanden hebben we een onderzoek uitgezet bij een van de grote opiniepeilbureaus van het land. Dezelfde vragen hebben we ook neergelegd bij ons eigen panel, bestaande uit 48.500 mensen. Daarvan doen er elke keer zo’n 20.000 mensen mee, wat ongeveer hetzelfde is als bij EenVandaag. Toen de resultaten van beide peilingen binnenkwamen, heb ik echt een schietgebedje gedaan. Op het moment dat duidelijk werd dat er nergens meer dan 5 procent verschil tussen zat, hebben we de spreekwoordelijke vlag uitgehangen. Het is er, het RTL Nieuwspanel bestaat. Er viel zo’n last van me af. Ik moet het allemaal op eigen kracht opzetten, dus dan wil je ook dat het werkt. Daar heb ik alles ingestoken wat ik heb. Dat betekent wel dat ik de laatste twee jaar zeker zes dagen per week heb gewerkt. Dat is leuk, echt leuk, maar ik moet het alleen niet tien jaar achter elkaar doen.’ 

‘Ergens komen is in Hilversum niet het probleem, ergens blijven wel. Het is ingewikkeld om relevant te blijven in een tv-landschap met zoveel presentatoren’

In principe doe je hetzelfde werk als bij EenVandaag, maar dan met minder mensen en minder geld. Wat heb je gewonnen met je overstap? Betaalt het beter?

‘Als je van baan wisselt, moet je ervoor zorgen dat je er financieel beter van wordt. Dat is gelukt. Maar het belangrijkste is dat ik meer vrijheid heb. Daarvoor ben ik naar RTL gegaan. Voorheen was ik per week 3 minuten op tv en zat ik misschien één of twee keer per maand in een talkshow. Nu verspreid ik mijn peilingen over meerdere platforms, waar ik elke week aanschuif: RTL Nieuws, Editie NL, talkshows, RTL Ontbijtnieuws en ik neem ook deel aan Ons kent ons. Die verbreding zocht ik bij Avrotros, maar die kreeg ik niet. Ik heb het onderwerp jarenlang aangekaart en er werd nooit direct ‘nee’ gezegd, maar uiteindelijk was het: we vinden je belangrijk in de rol die je nu hebt. Ik kwam er niet doorheen. Drie jaar geleden kwam ik tot de conclusie dat ik het, als ik verder wilde, ergens anders moest gaan zoeken. EenVandaag is een prachtig programma, maar soms zit je ergens vast. En toen belde RTL. Ik heb dat niet zelf opgezocht. Zij hebben mij benaderd met de vraag of ik een nieuwspanel wilde opzetten. Dat was toevallig op het juiste moment.’

De overstap van de publieke omroep naar de commerciëlen loopt voor de meeste mensen niet zo denderend af. Denk: Twan Huys, Eva Jinek, Jack Spijkerman... 

‘Dat is zeker door mijn hoofd geschoten. Ik had een vast contract bij een gevestigd programma waar ik al achttien jaar werkte. Het was chill. Maar ik was ook al 43 jaar en dacht: als ik nog iets wil, dan moet het nu. Zo voelde dat voor mij. Los daarvan was ik gewoon gefrustreerd, omdat ik al jaren méér wilde en daar geen ruimte voor kreeg. De gesprekken met Peter van der Vorst hebben vervolgens nog maanden geduurd, omdat ik een aantal belangrijke eisen had, waaronder: het panel dat ik ga bouwen moet vallen onder de journalistieke verantwoordelijkheid van RTL Nieuws. Ergens komen is in Hilversum niet het probleem, ergens blijven wel. Het is ingewikkeld om relevant te blijven in een tv-landschap met zoveel presentatoren, daarom wilde ik de garantie dat RTL niet na een paar weken kon zeggen: dit werkt niet, de mazzel Gijs. Alle lof voor RTL, want zij hebben alles toegezegd wat ik had gevraagd. Dat maakte het voor mij iets makkelijker, want het voelde oprecht als een sprong in het donker. Ik had alles te verliezen, want Avrotros reageerde op z’n zachtst uitgedrukt niet zo fijn op mijn vertrek. Je verbrandt dus al je schepen achter je en moet dan ook nog een heel nieuw team gaan opbouwen. Ik wil niet dramatisch doen, want er zijn veel mensen die het echt erger hebben dan ik, maar het jaar van m’n overstap was het moeilijkste jaar dat ik in m’n leven heb gehad.’

Je hebt eerder een burn-out gehad. Ben je niet bang geweest om weer in zo’n situatie te komen?

‘Jawel, en af en toe nog steeds wel. Ik heb nog nooit zó hard gewerkt. Daarom was ik ook zo opgelucht toen bleek dat de resultaten van het RTL Nieuwspanel betrouwbaar waren. Ik heb echt even een kwartiertje in m’n eentje in een kamertje gezeten. Oké, ik voel weer vaste grond. Naast de drukte van het panel kwam daar ook nog het schrijven van een boek over dinosauriërs bij. Samen met Maarten van Rossem ben ik eerst de podcast Dinocast gaan maken, daarna kwam het tv-programma Maarten en Gijs op Dinojacht bij Videoland en vervolgens werd ik benaderd door een uitgeverij: wil je niet een boek schrijven over dino’s? Dat was voor mij een droom die uitkwam, want een boek is iets wat blijft. Voor iemand die altijd maar vluchtige tv maakt, is dat heel bijzonder. Maar ik zeg je eerlijk: ik heb het hele proces vreselijk onderschat. Maarten heeft voor het boek tien columns geschreven van vierhonderd woorden per stuk, de andere 250 pagina’s heb ik gemaakt. Met elke punt, elke komma, iedere illustratie heb ik me bemoeid. Maar begrijp me niet verkeerd: het was zwaar en heerlijk tegelijkertijd.’

Wat is zo fascinerend aan dino’s dat je er je, toch al schaarse, vrije tijd voor opoffert?

‘Als je vertelt dat er voor onze tijd een wereld is geweest, precies op deze plek, waar dieren rondliepen die zo groot waren als het hele café waar wij nu zitten, dan lijkt dat magie. Dat is ook waarom kinderen zo gek zijn van dino’s. Maar het ís geen magie, it happened for real. Dat aspect blijft mij voor altijd fascineren. Tel daarbij op dat ons beeld van dino’s de afgelopen jaren enorm aan het veranderen is, want ze zagen er dus helemaal niet uit zoals wij dachten toen Jurassic Park uitkwam. Maar nobody knows! Omdat wetenschappers er niet goed in slagen om dat voor het voetlicht te brengen. Dat zijn wij gaan doen. En dat lukt best aardig. Ik ben ontzettend trots op ons boek, De Dinorevolutie. En hopelijk komt er nog een programma op Videoland en waarschijnlijk ook een theatershow.’ 

Als kind was je de kleinste van de school, je had rood haar en je drie jaar jongere broertje Marijn was in alle sporten beter dan jij. Heeft dat een bepaalde bewijsdrang in jou losgemaakt?  

‘Ik moet erkennen dat ik op een bepaalde manier altijd bezig ben geweest met het veroveren of neerzetten van mijn positie. En nu ik die positie heb, moet ik ’m verdedigen. Dat heeft absoluut met mijn jeugd te maken, maar het komt volgens mij vooral voort uit het enorme plezier en fanatisme dat ik in me heb, op zowel het gebied van peilingen als dinosauriërs. De kern is dat ik het gewoon heel leuk vind wat ik doe én dat ik het gevoel heb dat ik echt iets toevoeg. Als ik het idee zou hebben dat ik met mijn peilingen een schadelijke invloed zou hebben op de maatschappij, dan was ik er allang mee gestopt. Maar ik heb nog steeds de overtuiging dat ik echt iets doe dat waarde heeft. Met de dino’s hetzelfde verhaal. Als kind maakte ik al krantjes, want het was mijn grootste wens om journalist te worden. In ieder krantje zat een hoofdstuk over een bepaalde dino, waar ik alles over uitlegde. Op dezelfde manier ben ik nu bezig met een kinderboek over dino’s, waar ik ook weer mijn hele ziel en zaligheid in leg. De rode draad in alles wat ik doe, is dat ik dingen wil uitleggen en begrijpelijk maken. Ik wil dat gewone mensen in het land na een praatje van mij, of dat nu gaat over dino’s of peilingen, denken: nu snap ik de essentie beter. Als ik die functie kan vervullen, dan ben ik blij. Ik kan ook niet veel anders, haha.’ 

Zit het in de planning dat je bij RTL ook eigen programma’s gaat doen?

‘Ik zeg nooit nooit, maar het moet echt bij me passen. Ik ben geen quizpresentator of gangmaker. En ook niet per definitie heel grappig. Ik vind het heel leuk om zo nu en dan uit mijn comfortzone te stappen, zoals bij Make Up Your Mind. Ons kent ons ligt me ook goed, omdat ik daar tussen Marc-Marie Huijbregts en Edson da Graça sta. Daar kan ik in mee, maar het hoeft niet mijn corebusiness te worden. Dat is toch wetenschap, data en journalistiek. Verbreding is leuk, maar als je als presentator gaat zweven door van alles en nog wat te gaan aanpakken, dan word je kwetsbaar. Ik moet onthouden, dat zeg ik ook vaak tegen mezelf, dat de basis de basis blijft. In ieder geval zolang dat leuk is. Ik weet nog dat ik in 2010 toen ik met het EenVandaag-opiniepanel begon tegen mijn vrouw, toen nog mijn vriendin, zei: “We doen dit een jaar of twee en dan zien we wel weer verder.” Look at me now.’ 

‘Ik wil dat gewone mensen in het land na een praatje van mij, of dat nu gaat over dino’s of peilingen, denken: nu snap ik de essentie beter’

Je hebt al sinds het vwo een relatie met Yang, je vrouw. Heb je nooit de behoefte gehad aan verbreding op dat vlak? 

‘Nee. Echt niet. Het is true love tussen ons. De wereld beweegt genoeg, op andere fronten. Wij zijn heel tevreden met elkaar. Na 26 jaar kan ik haar – om even in televisietermen te blijven – ook nog steeds niet echt peilen. Dat is het intrigerende. Elke dag is een verrassing en we steunen elkaar bij alles. Zo is Yang toen ik bij RTL begon gestopt met werken, omdat ik wel doorhad dat ik zes à zeven dagen per week aan de bak zou moeten. Onze oudste is nu zestien en we hebben een tweeling van dertien, die op dat moment net naar de middelbare school ging. Yang werkte als barista in bedrijfscafés, waar ze ook lunches voorbereidde en de planning deed. Totaal anders dan ik, we zijn echt verschillend gewired. Haar tempo is veel lager dan dat van mij, dat werkt heel goed. Je kunt zeggen: lekker traditioneel dat zij is gestopt met werken, maar het had ook andersom gekund. In haar carrière is het ook niet zo erg om de boel tijdelijk even stop te zetten, dus dat pakt ze andersom weer op. Ik ben haar heel dankbaar, want ik had anders nooit kunnen doen wat ik doe.’

Heb je niet het idee dat je veel van je kinderen mist?

‘Soms vroegen ze afgelopen jaar na een lange dag: “Ben je er vanavond, pap?” Maar dan moest ik toch weer met mijn boek verder. Dat vond ik lastig, maar ik heb veel contact met ze gehouden. We gamen heel veel met elkaar, dat hebben we altijd al gedaan. Meestal Brawl Stars, maar ook Fortnite en Command & Conquer. Gewoon van die schietspelletjes waar je met z’n drieën of vieren dingen kunt doen. Dat ik op tv kom, zegt ze eigenlijk niet zoveel. Make Up Your Mind vonden ze geweldig, Ons kent ons is ook hilarisch. Maar talkshows en het nieuws, dat is niet zo interessant voor pubers. Heel soms pronk ik met de mensen naast wie ik bij Renze of Beau zit. De Mol maakte veel indruk, hetzelfde geldt voor Janny en Robèrt van Heel Holland bakt. Rappers zijn ook altijd goed en Rico Verhoeven is een grote held. Dat soort dingen scoren wel, maar het maakt ze geen hol uit als ik met een minister in gesprek ben geweest. Ze krijgen wel veel politiek mee, dat vind ik belangrijk. Ze moeten weten hoe politieke partijen heten en wie de kopstukken zijn. Dat prop ik er wel in.’ 

Ben je trots op wat je hebt bereikt?

‘Het klinkt stom, maar daar denk ik eigenlijk alleen over na als ik een interview heb. Het uur voordat jij hier kwam, vroeg ik me af: wat zou ze willen bespreken? Toen ging ik overpeinzen wat ik allemaal heb gedaan in het afgelopen jaar en dacht ik: dat is best een hele lijst. Mijn vrienden en vrouw zeggen vaak dat ik er te weinig bij stilsta wat ik allemaal heb bereikt. Daar hebben ze zeker gelijk in, wat vooral komt omdat ik bang ben dat het weer voorbijgaat. Leuk dat ik een boek heb gemaakt, maar verkoopt het wel? Ik ben best wel een piekeraar, waardoor ik niet genoeg aandacht heb voor de successen die ik boek. Mijn vrouw en ik drinken geen alcohol, maar we hebben altijd een fles alcoholvrije champagne in de koelkast liggen voor feestelijke momenten. Alleen komt dat er nooit van, omdat ik altijd wel een smoes heb om ’m toch nog niet te ontkurken: “Nog even wachten totdat ik dit of dat weet of afheb.” Laatst zei Yang: “Nu gaan we die fles verdomme openmaken, want hij ligt er al een jaar.” Dat moet ik vaker doen, vieren wat er is gelukt. Dat moet je jezelf ook gunnen, vind ik.’