Bart Nijman over de eerste 100 dagen van Donald Trump: 'Trump is grillig, maar niet gek'

Op de foto: omringd door klapvee tekent Donald Trump maar weer eens een decreet.

Glunderend zit Trump op 5 februari, National Girls and Women in Sports Day, in de East Room van het Witte Huis. Hij is omringd door vrouwen en meisjes, onder wie All-American zwemster Riley Gaines en andere sportsters die zich uitgesproken hebben tegen mannen in vrouwenkleedkamers en tegen mannelijke deelnemers aan vrouwensporten. Trump prijst de vrouwen en meisjes, waarna hij in hun bijzijn Executive Order 14201 tekent: ‘Keeping Men Out of Women’s Sports’. Met een kwinkslag merkt hij op dat het toch nooit nodig geweest had moeten zijn dat een president deze vorm van gezond verstand per decreet moet afdwingen. De vrouwen juichen en applaudisseren voor de president.

Twee weken eerder, op zijn eerste werkdag in de Oval Office, had Trump al decreten getekend om diversiteitsbeleid bij de overheid te staken, recruteringsbeleid op basis van kennis en kunde te voeren in plaats van op afkomst, religie of geaardheid en forceerde hij de federale overheid om nog maar twee geslachten te erkennen: mannen en vrouwen. Enkele dagen later legde hij medische gender-behandelingen voor minderjarigen aan banden. Ook mogen transmannen niet meer in een vrouwengevangenis worden geplaatst – hetgeen talloze verkrachtingen voorkomt.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Het zijn dit soort presidentiële opdrachten die zijn achterban een roes van wittebroodsweken hebben gegeven: voor de meritocratisch ingerichte Amerikaanse samenleving is het doorgeslagen progressivisme een doorn in het oog, temeer omdat de ideologie van inclusiviteit en door huidskleur gedreven rancune tegen blank, patriarchaal en traditioneel Amerika onder de vorige president Joe Biden diep was doorgesijpeld in het onderwijs, de overheid en zelfs bij het Amerikaanse leger. Onder Biden diende een mannelijke admiraal in een kokerrok, mikpunt van veel spot en chagrijn.

Migratie 

De aanpak van woke en DEI (Diversity, Equity & Inclusion) was dan ook een speerpunt van de Trump-campagne. En met dezelfde voortvarendheid als waarmee The Donald de bijl in woke ideologie zette, leverde hij direct op een andere grote belofte: migratie. 

Met name bij de zuidelijke grens van de VS is de migratie vanuit Mexico een vloedgolf van vermeende vluchtelingen geworden, niet alleen uit Zuid-Amerika, maar vanuit de hele wereld. Mensen reisden in de Biden-jaren naar Mexico of landen in Midden-Amerika, om vervolgens moeiteloos en grotendeels ongehinderd de grens over te steken. De Democratische opponent van Trump, Kamala Harris, was onder Joe Biden de ‘Border Czar’, maar zij heeft geen vinger uitgestoken om het lek in de dijk te pluggen: er kwamen zo’n acht miljoen illegale migranten het land binnen tijdens de Biden-jaren.

Dat leidde tot frictie en veel problemen, van misdaad en bendegeweld tot een overbezetting van de opvangcapaciteit. Vanuit zuidelijke staten werden op den duur bussen vol migranten naar ‘blauwe bolwerken’ gestuurd (Democratisch bestuurde steden), totdat zelfs de zwarte Democratische burgemeester van New York Eric Adams verklaarde dat de aanhoudende instroom ‘New York City zou kunnen vernietigen’. 

Op deze escalatie won Trump dus eveneens een sterk mandaat om in te grijpen en dat deed hij vanaf dag één in het Witte Huis. Een app waarmee migranten een afspraak voor hun intake kunnen maken, werd op 20 januari direct uitgeschakeld. Mensen die al een afspraak hadden, kregen in hun app een melding dat die was geannuleerd. Nieuwe asielaanvragen werden niet meer gemaakt en de president kondigde een National Emergency af voor de migratiecrisis, waarmee de overheid meer ruimte krijgt voor maatregelen. Ook markeerde hij enkele Zuid-Amerikaanse kartels als terroristische organisatie, om aanhouding en uitzetting makkelijker te maken. 

Trump zet zelfs de bijl in het geboorterecht op burgerschap: iedere baby die op Amerikaanse bodem geboren wordt, krijgt het staatsburgerschap en daar wil Trump een einde aan maken. Daarvoor is meer nodig dan een presidentieel decreet, want dit recht is grondwettelijk. Het benadrukt wel hoe sterk de regering inzet op de aanpak van migratie. Op de dag van de inauguratie van Trump waren op sociale media beelden te zien van vrachtwagens vol nieuwe pick-uptrucks voor de grensbewaking, en binnen een week gingen de eerste vluchten met (vermeende) illegalen retour naar Colombia. 

President Gustavo Petro probeerde de deportaties nog te voorkomen, maar ging binnen drie kwartier door de knieën toen Trump met zware economische sancties dreigde. De Colombianen werden geboeid en geketend door Amerikaanse legertoestellen naar hun land teruggevlogen en Trump gaf daarmee een stevig signaal af aan de rest van de wereld: Amerika is gesloten voor gelukszoekers.

Gietijzeren zestiger

Voor de grensbewaking heeft Trump een bondgenoot aangesteld: Tom Homan, een oud-politieman en voormalig waarnemend directeur van Immigration and Customs Enforcement (ICE). Deze gietijzeren zestiger is stug, maar niet onredelijk. In zijn boekje overtreed je de wet als je zonder geldige papieren in de VS bent, en dien je dus te vertrekken. Sinds Homan de teugels van het grensbeleid in handen heeft, is de instroom gigantisch gedaald. In maart van dit jaar lag het aantal illegale grensoverschrijdingen 95 procent lager dan in maart 2024, en over het algemeen is de instroom lager dan in de afgelopen vijftien jaar, met op sommige dagen hooguit een paar honderd ongewenste oversteken tegen vele duizenden per dag tijdens de Biden-jaren.

Kamala Harris heeft geen vinger uitgestoken om het lek in de dijk te pluggen: er kwamen zo’n acht miljoen illegale migranten het land binnen tijdens de Biden-jaren

Toen wijlen paus Franciscus in februari in een brief aan de Amerikaanse bisschoppen felle kritiek had op het migratiebeleid van Trump, dat hij een ‘grote crisis’ noemde die ‘slecht zal aflopen’ en waarvan hij de behandeling van migranten als ‘moreel onaanvaardbaar’ bestempelde, reageerde de rooms-katholieke Homan in ‘harsh words’ op de paapse kritiek: ‘De paus heeft toch ook een muur om zijn Vaticaan staan, waarachter hij beschermd wordt door mensen die ongewenste personen moeten weren? Laat hem eerst de problemen in zijn eigen kerk maar opruimen en de grenscontroles aan ons overlaten.’

Inmiddels zijn meer dan honderdduizend migranten gedeporteerd, hoewel over de manier van uitzetten alsook over individuele gevallen talloze rechtszaken lopen. Trump heeft onder meer afspraken gemaakt met El Salvador, waar gevangen in een streng regime tewerkgesteld worden. Hij betaalt president Nayib Bukele miljoenen om vermeende bendeleden uit Venezuela en El Salvador op te sluiten. Daarvoor maakt hij gebruik van een meer dan tweehonderd jaar oude wet, de Alien Enemies Act uit 1798, waarover óók rechtszaken gevoerd worden: de vraag is of deze wet wel geschikt is voor migratiebeleid. 

Juridische oproepen en pleidooien van mensenrechtenclubs om de deportaties te staken, legt Trump naast zich neer en in tenminste één geval is een legaal in Amerika verblijvende man na een ‘administratieve fout’ in de gevangenis van Bukele terechtgekomen, waarbij de fout wel is erkend, maar (op moment van schrijven) geen medewerking aan het herstel daarvan is verleend – ondanks een gerechtelijk bevel daartoe. Uiteraard zijn dat soort voorbeelden koren op de molen van degenen die Trump willen framen als een despoot in wording, die democratie en recht aan zijn laars lapt. Verzet vanuit de bredere Amerikaanse bevolking op het strenge asielbeleid laat vooralsnog echter op zich wachten, Trump voert immers gewoon uit wat hij de kiezer beloofd heeft en waar een meerderheid vóór heeft gestemd.

De onverschilligheid van zowel het grote publiek als de president zelf heeft verschillende verklaringen. Ten eerste heeft Trump een veel groter electoraal mandaat dan in zijn eerste termijn. In 2016 won hij vooral middelbaar blank, ruraal Amerika, maar in 2024 kozen opvallend grote delen van de zwarte en Hispanic gemeenschappen en kiezers uit het Gen Z-contingent voor de Oranje Optie. Daarmee heeft hij een brede basis en lijkt het Amerikaanse publiek minder gepolariseerd tegenover Trump te staan dan de vorige keer.

In verwarring

De demografie van zijn electoraat heeft zijn opponenten echter verbouwereerd: de vanzelfsprekende verwijten over ‘oude witte mensen’ werken niet meer, nu zowel jongeren als mensen met een Afrikaans-Amerikaanse of Zuid-Amerikaanse achtergrond voor de Republikein hebben gekozen. Dat zou moeten leiden tot zelfbevraging bij de (linkse) media en de Democraten, in het geval van de media over hun begrip van zowel Trump als wat de Amerikaanse bevolking beweegt en in het geval van de Democraten over hun eigen beleidskeuzes en de effecten van hun ideologische koers. Deze traditionele vijanden van Trump lijken daar echter nog niet toe bereid en tonen zich vooral in verwarring.

De mainstream media en de Democraten hebben in de ogen van velen nog een vervelende overlap. Jarenlang heeft de legacy press het spel meegespeeld dat Joe Biden fit en kwiek was, terwijl hij in werkelijkheid cognitief erodeerde tot hij bijkans in een kamerplant veranderde. Struikelend over trapjes, verdwalen op open podia, wezenloos om zich heen staren in ruimtes vol mensen en continu blunderen met teleprompters en ingestudeerde persriedeltjes: het begon op bejaardenmishandeling te lijken.

Jarenlang heeft de legacy press het spel meegespeeld dat Joe Biden fit en kwiek was, terwijl hij in werkelijkheid cognitief erodeerde

Toen zijn mentale afbraak onmiskenbaar aan het licht kwam – nota bene in een verkiezingsdebat met Trump – raakten de Democraten in paniek, gooiden ze alle interne partijdemocratie overboord en parachuteerden ze vicepresident Kamala Harris tot hun nieuwe kandidaat voor het Witte Huis. Wederom gingen de media daarin ruimhartig mee, terwijl Harris een (letterlijk door Biden uitgesproken) diversiteitskeuze was, die als vicepresident onzichtbaar was en duidelijk politieke competenties mist.

Het was voor heel veel Amerikanen glashelder dat Harris de intellectuele diepgang van een soepbord heeft, die vaak haar onmacht achter onbegrijpelijke oneliners en een kakelende lach probeerde te verbergen. Maar in de media werd ze met satijnen handschoentjes aangepakt, als ze al niet ronduit werd opgehemeld. Amerika tuinde er niet in, en het verdiepte het wantrouwen tegen zowel de Democraten als de pers.

Een en ander leidt ertoe dat zowel veel traditionele media als de politieke opponenten van Trump hem op de oude leest proberen aan te pakken, net zoals tijdens zijn eerste termijn. Ze noemen hem een leugenaar en een misdadiger, een ondermijner van de democratie en een autocraat jegens de rechtsstaat. Hoewel een deel van de kritiek heus hout snijdt, werken de oude tactieken van smeer en laster niet meer. De kiezer is nog niet vergeten hoe de ‘Russian Collusion’ geheel verzonnen was, terwijl misstanden in de Biden-familie juist werden verzwegen. Aldus lijkt het volk zich nog niet snel van de gesjeesde vastgoedman in het Witte Huis af te keren. 

En nee, ook het eindeloos herhalen van de Capitoolbestorming op 6 januari 2021 laat die zogenaamde couppoging door Trump niet zwaarder wegen dan de Amerikaanse afkeer van woke, ongecontroleerde massamigratie en de stijgende prijzen van de cost of living. Om maar te zwijgen van de brede afkeer van de voor Hamas juichende studenten die campussen van deftige en dure universiteiten bezetten.

Kort na zijn inauguratie scoorde Trump een bijzonder hoge approval rating van bijna 52 procent en begin april was dat met 43 procent nog altijd een keurige score. De vermindering komt bovendien niet vanwege de aanvallen op zijn beleid, maar vooral door zijn eigen gestunt met handelstarieven. 

Beter voorbereid 

Daarover later meer, want er is nog een reden dat de kiezer (relatief) loyaal blijft aan Trump terwijl zijn vijanden geen vat op hem krijgen: Donald is ditmaal voorbereid aan de start verschenen. Tijdens de campagne gaf hij ruimhartig toe dat hij in aanloop naar zijn eerste termijn in het Witte Huis verkeerd had ingeschat wat er op je af komt, met wie je moet werken, wie je tegenwerken en wat voor ambtenaren de presidentiële machine draaiende houden.

Hij kwam bij wijze van spreken alleen met zijn eigen familie binnen, enkel gesteund door een deel van de Republikeinen. Verschillende politieke benoemingen – uit een bestaande pool van ambtenaren en politici – pakten daarom slecht uit en leidden tot ruzie en conflict. Als Trump iemand ontsloeg, schreef diegene niet zelden een vernietigend boek waarvoor alle televisiezenders graag zendtijd inruimden. Ook keerden veel Republikeinen zich in de eerste termijn af van Trump, wat bijdroeg aan de relatieve chaos, ruzie en permanente staat van oorlog met de pers die zijn presidentschap daardoor werd.

Voor ronde twee heeft Trump zich beduidend beter voorbereid. Hij heeft meer loyale en ook capabele mensen aangetrokken, zoals de voornoemde grensbewaker Homan. Marco Rubio, ooit opponent van Trump in de race om het presidentschap in 2016, is een milde en redelijke stem als minister van Buitenlandse Zaken. Vicepresident JD Vance is eveneens een solide keuze gebleken, want deze jonge Harvard-advocaat is verbaal sterk en voor niemand bang.

Een toespraak van Vance op een veiligheidsconferentie in München, waarin hij naïeve Europeanen waarschuwde voor de vijanden van binnenuit, leidde tot wekenlang discours en – in niet-Amerikaanse media – talloze ‘wie is JD Vance eigenlijk’-biografieën. Sindsdien wordt Vance beschouwd als de retorisch scherpere (en daarom volgens sommigen nog ‘gevaarlijkere’) versie van Trump.

Pijnlijk voor de Democraten is dat twee prominenten uit hun partij naar de Republikeinen overliepen: Robert F. Kennedy Jr. en Tulsi Gabbard, die nu als minister van Volksgezondheid en Director of National Intelligence in Team Trump zitten. Misschien liepen zij niet eens zozeer over naar de Republikeinen, maar liepen ze weg van de Democraten – een partij die het relatieve monopolie op de gewone, hardwerkende, blue collar-Amerikaan is kwijtgeraakt aan de MAGA-ideologie. Zowel RFK Jr. (een ‘antivaxxer’, volgens boze tongen) als Gabbard (zogenaamd een ‘Poetinvriendin’) krijgen het als overlopers flink te verduren in de Amerikaanse liberale media.

De wat lompe houwdegen Pete Hegseth leidt als minister van Defensie de aandacht soms ook aardig van Trump af. Hij is niet van onbesproken gedrag, met name ten aanzien van alcoholgebruik en de omgang met vrouwen, maar ook bij hem krijgen de media het narratief niet overtuigend tegen hem gekeerd. Toen in maart bleek dat er een journalist van The Atlantic kon meelezen in een appgroep op Signal waarin een medewerker van Hegseth met andere ondergeschikten van het veiligheidsteam van Trump in detail sprak over aankomende bombardementen op de Houthi’s in Jemen, probeerden de vijanden van het Witte Huis daar een schandaal voor de nationale veiligheid van te maken. 

Wekenlange aanvallen door de Democraten en aanhoudende berichtgeving in met name de linkse kranten (ook in Nederland, trouwens) kon niets veranderen aan de onverschilligheid van Amerikanen over Houthi’s, Jemen of bombardementen op een land dat bijna niemand op de kaart kan aanwijzen. Nogmaals: de tactieken van 2017-2021 werken niet meer. De Trump-trein dendert gewoon door.

Elon Musk

Op die trein zit natuurlijk nog één onmisbare bondgenoot van de Amerikaanse president: Elon Musk, als cultfiguur in sommige kringen al bijna net zo gehaat als Trump zelf. Aangesteld als adviseur voor het op 20 januari per decreet opgerichte Department of Government Efficiency (DOGE), haalt hij de zeis over een wildgroei aan Amerikaanse uitgaven. Onder meer het ontwikkelingsprogramma USAID moest eraan geloven, maar Musk en zijn team vanuit zijn eigen Umfeld van raketgeleerden, zakenmensen en beroepsautisten gerecruteerde anti-verspillingsagenten speuren ook naar fraude met sociale uitkeringen, geëscaleerde kosten van politiek beleid en andere overheadkosten bij de overheid.

Waar Trump tijdens zijn campagne sprak over de deportatie van tientallen miljoenen migranten (maar echt zijn best zal moeten doen om één miljoen uitzettingen in vier jaar te halen), poneerde Musk de doelstelling van 1 à 2 biljoen aan jaarlijkse besparingen. In werkelijkheid verwacht hij inmiddels zo’n 150 miljard dollar te kunnen kaasschaven in 2026 – 10 tot 15 procent van de doelstelling. De rest is nu al verdampt in een atmosfeer van bureaucratische ambitie.

Bovendien zijn de bezuinigen die tot dusver zijn uitgevoerd niet allemaal even zorgvuldig gegaan (om het mild uit te drukken). Zo werden er mensen ontslagen die van cruciaal belang waren voor het Amerikaanse kernwapenprogramma – zij moesten op stel en sprong terug aangenomen worden. Ook zijn de rücksichtsloze spending cuts in bijvoorbeeld USAID niet per definitie verstandig: ontwikkelingshulp is een vorm van soft diplomacy die wel degelijk baat kan hebben in landen waar anti-Amerikaanse of anti-westerse sentimenten beteugeld kunnen worden met humanitaire hulp, en zonder militaire inzet. Vrienden maak je toch vaak makkelijker als je eten uitdeelt, onderwijs bevordert of de infrastructuur verbetert – niet wanneer je gewapend overwicht komt opdringen.

Het Amerikaanse internationale ontwikkelingshulpprogramma voorzag echter ook in volstrekt idiote subsidies voor bijvoorbeeld transgender musicals in Colombia of financiering voor de erkenning van een derde gender in de nationale volkstelling van Bangladesh. 

Anderhalf miljoen dollar voor inclusie op de werkplek voor de LGBTQ+-gemeenschap van Servië klinkt ook niet als iets waar de gemiddelde Amerikaan baat bij heeft en waarom de VS 6 miljoen dollar uittrokken voor het promoten van toerisme in Egypte of 2,5 miljoen aan Vietnam gaven voor de aanleg van oplaadpunten voor EV’s, werd Musk eveneens niet duidelijk – dus die subsidiestromen stopten onmiddellijk.

De ongebruikelijk aanpak van DOGE heeft bovendien geleid tot het opsporen van opmerkelijke fraudegevallen, zoals miljoenen aan uitkeringen voor fictieve personen, waaronder individuen met een geboortedatum in de toekomst of personen die ouder zouden zijn dan de VS zelf. Waar genoeg kritiek op de kille kaasschaaf van de Tesla-miljardair mogelijk is, beklijft bij velen toch vooral de voorbeelden van als onzinnig beschouwde uitgaven en misbruik door fraude.

De verwachting is overigens dat Musk – zoals op voorhand door hem en Trump gesteld – in mei terugtreedt uit zijn DOGE-rol: zijn termijn als speciale regeringsmedewerker is wettelijk beperkt tot 130 dagen per jaar. Maar goed, het zou niet de eerste keer zijn dat Trump de wet ter kennisgeving aanneemt.

Handelstarieven

In het laatste kwart van zijn eerste honderd dagen heeft Trump nog een hele grote belofte in gang gezet: hogere handelstarieven voor zo’n beetje de hele wereld. Ook dit was een harde verkiezingsbelofte die gegrond is in een paar typisch trumpiaanse overtuigingen. Ten eerste zijn animositeit jegens China, de grote uitdager binnen het kleine internationale kabinet der wereldmachten. De outsourcing van Amerikaanse productie en de hard gegroeide Chinese automarkt kosten de economie van de VS geld en banen, en dat wil Trump allemaal terughalen.

Ook wil Trump de gigantische Amerikaanse staatsschuld verkleinen en daarvoor zouden tarieven een goede inkomstenbron kunnen zijn, zeker als daaruit voortvloeit dat meer arbeid en industrie terug naar Amerikaanse bodem komt. 

Daarnaast beschouwt Trump een groot deel van de rest van de wereld, met een opvallend venijn jegens de Europese Unie, als freeloaders en uitbuiters die wel gebruikmaken van bescherming onder de Amerikaanse militaire hegemonie, maar ook het land economisch uitzuigen door ongelijke handelsbalansen. Het is allemaal een beetje waar en een beetje niet waar, maar vooral: niet zomaar in economische modellen te gieten. 

Daar trok Trump zich niets van aan en op de dag die hijzelf ‘Liberation Day’ noemde (2 april 2025), legde de man die ‘tariffs’ het mooiste woord in de Engelse taal vindt de hele wereld hogere importtarieven op. Zoals beloofd.

Met de Chinezen escaleerde dat onmiddellijk tot een handelsoorlog met wederzijdse tarieven tot ver boven de 100 procent. Beter bevriende naties kregen ‘slechts’ 10 procent te verduren, maar de Europese Unie kon zich schrap zetten voor 20 tot 25 procent. De beurzen kelderden, alarmgeluiden over recessie klonken in Amerika, vanuit Europa zwol de toch al aanzwellende retoriek aan over hoe de Amerikaanse bondgenoot een vijand aan het worden is, maar uiteindelijk wordt de soep toch iets minder heet gegeten dan hij door de president van de VS is opgediend.

Trump blijkt namelijk toch vatbaar voor mensen die aan zijn rem trekken, vooral als die mensen veel geld in het spel hebben, of op het spel zetten. Nadat Trump met zichtbaar plezier verklaarde dat tientallen landen zijn kont kwamen kussen om tot betere tarieven te komen, bevroor hij reeds op 9 april, een week na zijn bevrijdingsdag, de tarieven voor de meeste landen (maar niet met China) voor tenminste negentig dagen. Een paar dagen later, op 12 april, maakte de Amerikaanse regering bekend dat smartphones, computers en diverse elektronische componenten zijn vrijgesteld van de hoge tarieven op Chinese import. Dat was mede dankzij de lobby van Apple, dat vreesde dat de prijs van een iPhone van 1200 tot wel naar 2000 dollar zou kunnen oplopen.

De handrem op de handelstarieven bewijst dat Trump heus voor rede vatbaar is, en dat het zelfs hem wellicht te ver gaat om uit naam van ‘America First’ de hele wereld in de economische ellende te storten – een situatie waaraan zijn eigen land ook niet zou ontsnappen. 

Die vatbaarheid mag een geruststelling heten, maar andersom blijkt uit de invoering van de handelstarieven ook dat Trump zich weinig gelegen laat aan gezonde voorbereiding en rationele afwegingen. De schade moet eerst aangericht worden, zoals ook het sluiten van de grenzen – an sich verstandig en noodzakelijk beleid – gepaard gaat met een rücksichtslos deportatiebeleid waarin fouten gemaakt worden en sommige groepen mensen als vee behandeld worden, of zoals de radicale bezuinigingen op het overheidsapparaat ook het functioneren van kritieke veiligheidstaken in gevaar kunnen brengen.

Oorlog in Oekraïne

Dan is er nog één dossier waarop Trump precies het tegenovergestelde pad lijkt te bewandelen, want waar zijn belofte was om de oorlog in Oekraïne ‘in één dag’ te beëindigen, lijkt hij in zijn eerste drie maanden geen enkele grip op de grillen van Poetin te krijgen, en waagt hij het ook niet om met harde hand of botte bijl op de situatie in te grijpen. President Zelensky van Oekraïne heeft al meermaals onderuit de zak gekregen van Trump, maar op Vladimir Poetin heeft Trump beduidend minder vat. Je zou zelfs kunnen zeggen: andersom is er meer overwicht. 

Trump is eigenzinnig, grillig soms, maar niet gek: het is best duidelijk wanneer hij bluft en zijn karakterzwaktes blijken best goed te stutten met ratio

De Amerikanen zijn de oorlog in Oekraïne zat, vinden het een zaak van Europa en trekken zich dus weinig aan van de oorwassingen die Zelensky te verduren krijgt. Maar het gedrag van Trump draagt wel bij aan het beeld dat zijn westerse bondgenoten van hem lijken te hebben: dat hij een man met totalitaire neigingen is die het graag gezellig heeft met dictators en despoten. 

Dat laatste is overdreven, maar Trump rekt het politieke populisme wel op tot het voorportaal van de autocratie. Economische tegenwind remt zijn beleid enigszins af, maar bij rechterlijke uitspraken weegt hij per geval of het hem uitkomt. Economische tegenslag kost mensen immers geld en daarbij riskeert hij verlies van populariteit. Rechters horen sowieso bij de sociale kaste waaraan hij een hekel heeft (en zij aan hem), dus hun ‘mening’ raakt hem minder. De Democraten en de pers kunnen hem evengoed volledig gestolen worden. Ook hier zie je dat de MAGA-achterban die visie deelt.

Zo blijft na honderd dagen hetzelfde beeld overeind dat we uit de eerste termijn al kenden: dat van een miljardair en een nationale beroemdheid bij wie het altijd over zichzelf zelf gaat, en vanuit hem bestaat, en die het belang van Amerika als geheel in lijn heeft gezet met zijn eigen persoonlijkheid, die als zodanig gevierd wordt door de MAGA-beweging.

Tegelijkertijd is een milder oordeel eveneens mogelijk: er zit een man in het Witte Huis die ondanks alles wat er tegen hem in stelling werd gebracht niet alleen de eerste termijn doorstond, maar een tweede ambieerde. Hij overleefde een aanslag op zijn leven en kwam daar alleen maar strijdbaarder uit. Hij heeft zijn tweede termijn wel degelijk beter voorbereid, in de zin dat hij zijn eigen plannen en programma steviger heeft opgezet. Binnen zijn kabinet is in de eerste honderd dagen nog geen oorlog ontstaan, ondanks de doortastende, razendsnelle en enigszins heftige start die deze termijn tekent en het rumoer dat daaruit voortkomt. Dat is echt anders dan acht jaar geleden.

Bovenal is Donald Trump toch ook voorspelbaarder geworden in zijn onvoorspelbaarheid. Hij is eigenzinnig, grillig soms, maar niet gek: het is best duidelijk wanneer hij bluft en zijn karakterzwaktes blijken best goed te stutten met ratio. Panikeren over Trump is niet nodig. De idolisering van Trump gaat ver bij sommigen (waaronder bij zichzelf, soms), maar dat geldt voor de verkettering niet minder. 

Ergens in de balans zit iemand die niet alles goed doet, niet alles verpest, maar wel een flinke schop in het zand steekt voor de restauratie van een wereldorde. Eentje die getekend kan worden door een bepaalde mate van gezond verstand (twee geslachten is echt genoeg), veiligheid (minder oorlogen beginnen en de eigen grenzen beter bewaken), economische groei (primair voor zijn eigen bevolking, maar die hebben hem dan ook gekozen) en individuele vrijheid (door de inperking van overheidsinvloed op de levens van burgers). 

De wereld bestaat nog na honderd dagen. Laten we de volgende honderd ook maar eens afwachten dan.