Silent Twins: wat dreef de mysterieuze Britse tweeling June en Jennifer Gibbons?

*Op de foto: Jennifer (l) en June Gibbons flankeren journalist Marjorie Wallace in Broadmoor Hospital.

De stille Jennifer Gibbons was zestien toen ze 45 jaar geleden de roman schreef die binnenkort voor het eerst kan worden gelezen. Discomania bestaat uit 144 pagina’s vol seks, dood en verderf. De omschrijving van de uitgever: een jonge vrouw ontdekt dat dansers in een lokale discotheek tot krankzinnig geweld worden gedreven. Er staan zinnen in als: ‘De plek zat vol zwermende, strijdlustige, gevaarlijke, wilde reptielen... Overal beukten tieners op elkaar, terwijl ze elkaar als gekken wurgden, beten en verwondden met gebroken glas, kapotgeslagen platen of geslepen messen...’

Jennifer Gibbons en haar zus June werden op 11 april 1963 geboren. Hun ouders kwamen oorspronkelijk uit Barbados, maar emigreerden naar Yorkshire in Groot-Brittannië. De tweeling leerde pas laat spreken en dan deden June en Jennifer dat ook nog op zo’n manier dat niemand behalve zij kon verstaan. Ze hadden zo’n ernstig spraakgebrek dat zelfs hun ouders het idee hadden dat ze een andere taal spraken. 

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Vader Aubrey werkte voor de Britse luchtmacht en werd aan het einde van de jaren zeventig vanuit het Engelse Yorkshire overgeplaatst naar het plaatsje Haverfordwest in West-Wales. Hun leven daar verliep eerst normaal, maar dat veranderde na vijf weken. De zusjes stopten met praten en zo kregen ze de bijnaam The Silent Twins, de stille tweeling.

June en Jennifer wilden allebei wereldberoemde auteurs worden en kwamen in 1980 bijna nooit meer uit hun gedeelde slaapkamer omdat ze hun debuutroman wilden afronden. Wie zou het beste boek maken? Het succesvolste? Het meest omstreden? Die vragen waren belangrijk voor de stille tweeling. Ze waren elkaars grootste concurrenten en konden niet zonder, maar ook niet met elkaar leven. Ze reageerden hun frustraties af op elkaar, trokken aan elkaars haar, sloegen, schopten, spuugden, worstelden op de grond. 

Junes roman heette The Pepsi Cola Addict. Ze vond er een uitgever voor, hoewel ze zelf de 500 dollar aan printkosten moest betalen. Jennifer stuurde haar boek naar dezelfde mensen, maar het manuscript van Discomania werd afgewezen. Dat was niet vanwege een gebrek aan kwaliteit, maar omdat het ‘te gewelddadig, te seksueel en te futuristisch’ was, stond in het begeleidende briefje. 

Gestopt met praten

June en Jennifer waren op dat moment al gestopt met praten tegen andere mensen. Dat had te maken met hun achtergrond en huidskleur. Ze waren de enige zwarte leerlingen op hun school, klasgenoten scholden de meisjes uit voor ‘wolharigen’ en erger. Jennifers kroeshaar werd gebruikt om het toilet mee te schrobben, jongens duwden ze omver. June zou later zeggen dat ze zich terugtrokken in hun eigen wereld en veranderden in ‘robotachtige wezens’. Zelfs hun bewegingen zagen er zo uit, een psycholoog noemde de twee later ‘statuesk’. Het was hun manier zich te beschermen tegen de wereld en zo raakten June en Jennifer ‘verstrikt in onze tweelingschap en verstrikt in onze taal,’ zou June later zeggen.

De Engelse onderzoeksjournaliste Marjorie Wallace van The Sunday Times uit Londen hoorde aan het begin van de jaren tachtig voor het eerst over de stille tweeling. Een psycholoog genaamd Tim Thomas zocht contact met de pers en nodigde Wallace uit in Wales. Ze reisde met de trein naar Haverfordwest en hoorde bij aankomst eerst van hem wat er allemaal in dat stadje was gebeurd. June en Jennifer hadden ‘drie gebouwen in brand gezet,’ zei Wallace tien jaar geleden op NPR. Ze voegde eraan toe: ‘En wat zo vreemd aan ze was: ze spraken alleen tegen elkaar. Hun woorden kwamen er onverstaanbaar uit. Ze tjilpten en piepten en spraken de lettergrepen verkeerd uit.’ 

June en Jennifer werden op dat moment ook The Terrible Twins genoemd. Vlak voor hun achttiende jaar besloten ze de beste pyromanen ter wereld te worden. June en Jennifer gingen niet meer naar school en hadden geen werk. Beroemde schrijvers zouden ze vast niet worden en June en Jennifer probeerden drugs en alcohol uit, gingen roken en verlangden naar seks. 

Ze werden verliefd op twee Amerikaanse broers die in de buurt woonden, gingen de jongens stalken, boden zich aan en daar maakten de broers misbruik van. Jennifer werd ontmaagd in een kerk. In haar dagboek schreef ze: ‘Sorry God. Love Jen.’ 

Ruige seks

June verloor haar maagdelijkheid een week erna in een boerderij. Er volgde veel meer ruige seks, maar de broers keerden in het najaar van 1981 terug naar de VS en toen moesten June en Jennifer een andere manier vinden om de leegte in hun levens te vullen. Ze probeerden eerst nog contact te zoeken met lokale jongens, maar werden afgewezen en uitgelachen. June zou later zeggen dat ze op een ‘point of no return’ waren beland. 

In de herfst van 1981 ging het eerste gebouw in brand en er volgden nog twee gebouwen. In haar dagboek schreef June hoeveel plezier ze aan de vlammen beleefden, maar ook dat ze ‘sort of dead inside’ toen ze die gebouwen in brand zetten. Zoals June het later zei: ‘We waren stuk. We hadden hulp nodig.’

De zussen zaten in de gevangenis toen journalist Wallace naar West-Wales reisde. Ze ontmoette June en Jennifers ouders en mocht langskomen in hun huis. Gloria en Aubrey Gibbons brachten Wallace naar June en Jennifers kamertje. Ze keek rond en zag tassen die tot de rand waren gevuld met romans, korte verhalen, gedichten en novelles. Wallace kreeg toestemming ze mee te nemen om hun talent te beoordelen. Ze ‘kon niet geloven dat deze meisjes, die in de buitenwereld nooit hadden gesproken en als zombies werden gezien, zo’n rijk fantasieleven hadden’, zou Wallace later zeggen. 

De dag erna bezocht ze de tweeling in de gevangenis. June en Jennifers hadden toen jaren niet met vreemden, familie of vrienden gesproken. Twee bewakers brachten eerst June naar de bezoekersruimte. Ze leunde ‘als een plank, of meer als een doodskist’ op de schouders van de bewakers en de mannen zetten haar op de grond. June had geen gezichtsuitdrukking, ze bewoog niet, haar handen hingen langs haar lichaam. Jennifer kwam op precies dezelfde manier binnen. Wallace stelde zich voor en zei: ‘Weet je, ik heb wat werk van jullie gelezen.’ 

Uit het boek The Silent Twins uit 1986: ‘Plotseling zag ik een vonkje in Junes ogen. Ze keek op, haar lippen trilden een beetje en met grote moeite kreeg ze de woorden “Vond je het goed?” uit haar mond.’ 

Het was nauwelijks verstaanbaar, maar bij de bezoekjes erna leerde Wallace steeds beter om hun stotterend uitgesproken zinnen te verstaan en ze kregen een band door steeds weer over hun schrijven te praten. Hun voorbeelden waren D. H. Lawrence, Jane Austen, Mary Shelley en Emily Brontë. Wallace kon ze wellicht helpen om alsnog beroemde schrijvers te worden. Zoals June het omschreef in de meest recente editie van The Silent Twins: ‘Daarom spraken we wel met jou. Jij was er voor ons, jij zag onze potentie en we vertrouwden je. Jij was onze redding.’ 

Schuldbekentenis

Wallace woonde in mei 1982 de rechtszaak in Swansea tegen de meisjes vanwege onder meer diefstal, vandalisme en pyromanie bij. De rechter las volgens haar een ‘pathetische lijst van aanklachten’ voor en zei steeds: ‘Speak up, speak up!’ De zussen weigerden nog steeds te spreken, maar ze mompelden wel een schuldbekentenis omdat een advocaat hen dat had aangeraden. 

Bij een normaal verlopen rechtszaak zouden ze volgens Wallace en vele anderen waarschijnlijk een milde straf hebben gekregen, nu veroordeelde de rechter June en Jennifer in juni 1982 tot opsluiting voor ‘onbepaalde tijd’ in het streng beveiligde Broadmoor Hospital in de Engelse streek Berkshire, een psychiatrische ziekenhuis/gevangenis voor zware criminelen. De Britse celebritygangster Ronnie Kray zat er opgesloten, net als seriemoordenaar Peter Sutcliffe en honderden andere maffiosi, moordenaars en verkrachters. 

‘De stille tweeling zit gevangen tussen de meest gestoorde criminelen van het land en is misschien wel voorgoed tot zwijgen gebracht’

June en Jennifer waren de enigen die voor een relatief licht vergrijp waren veroordeeld en ze zouden tot verbijstering van Marjorie Wallace en vele anderen elf jaar in Broadmoor doorbrengen. Psycholoog Tim Thomas, een vertrouweling van de zussen, zei later tegen Marjorie Wallace: ‘Alles wijst erop dat de meisjes geen kwade bedoelingen hadden, hun gedrag was een direct gevolg van de obsessie voor de Amerikaanse broers.’ Hij noemde hun hoge straf een ‘grote misstand’ en hij foeterde: ‘Ze werden gelabeld als ‘psychopathische pyromanen’ maar hoe kon iemand zo’n diagnose stellen terwijl ze nooit met een hulpverlener spraken?’ 

Niemand van de onderzoekers wist dat de zussen alleen lege gebouwen uitkozen om slachtoffers te vermijden, anders waren ze vast veel minder snel tot psychopaten bestempeld. Wallace schreef eerst een woedend artikel over de zaak voor de Times dat eindigde met: ‘De stille tweeling zit gevangen tussen de meest gestoorde criminelen van het land en is misschien wel voorgoed tot zwijgen gebracht.’

Wallace bleef de jaren erna vaak langsgaan in Broadmoor. Er werden discoavonden gehouden en Ronnie Kray en Peter ‘The Yorkshire Ripper’ Sutcliffe waren dan mal aan het dansen. Ronnie liep naar de tweeling, boog, kuste hun handen en zei: ‘Hallo. Ik heb veel over jullie gehoord.’ 

De BBC-journalist die later zowel pedofiel als necrofiel bleek te zijn – Jimmy Savile – was verkozen tot erebestuurslid van Broadmoor en had een eigen sleutel. Hij wees eens naar de tweeling en meldde: ‘Ik neem jou eerst en jou daarna.’ June draaide zich om naar Wallace en zei: ‘En dan zeggen ze dat wij de gekken zijn.’ 

Wallace vertelde over haar plan een boek over June en Jennifer te maken. Ze wilde ‘hun reputatie herstellen’, noemde het ‘een campagne om ze een stem te geven’ en dacht dat ze door het boek The Silent Twins, verschenen in 1986, vast snel vrij zouden komen. Het doel van Marjorie Wallace: aantonen dat de tweeling in principe normale mensen zijn die door een noodsituatie waren gestopt met praten en daardoor niet konden uitleggen waarom ze pyromanen waren geworden. 

Wallace ging ervan uit dat de rechters en beleidsmakers van Broadmoor erdoor zouden inzien dat de stille tweeling totaal onterecht tussen moordenaars en verkrachters zat opgesloten. Ze zouden na hun vrijlating wel hulp moeten krijgen, maar hun IQ was zo hoog dat ze zich vast staande konden houden. Als ze maar wat liefde en begrip kregen en June en Jennifer beloofden gewoon te gaan praten bij een vrijlating. 

Het probleem was dat June en Jennifer ook in Broadmoor bleven zwijgen tegen vreemden. In rapporten stond keer op keer dat ze geen verbetering toonden en nog steeds een gevaar voor de samenleving waren. Pas op 11 maart 1993 mochten June en Jennifer de kliniek voor psychopaten eindelijk verlaten. Na het sluiten van het hek fluisterde Jennifer: ‘We’re free at last.’ In een van hun tassen ging een alarmklok af. June noemde dat later ‘griezelig, een voorteken’. 

Ze werden in een busje overgeplaatst vanuit Engeland naar de Caswell Clinic, een kliniek in Zuid-Wales met een veel vrijer regime. Onderweg viel Jennifers hoofd op Junes schoot met haar ogen open. Ze kwamen aan in de Caswell Clinic. Jennifer was nog deels bij bewustzijn en werd door de verplegers naar een kamer getild. June ging naar een andere kamer en wachtte tot haar zus langs zou komen om samen thee te drinken. Een psychiater zei vlak erna: ‘Ik vrees dat je zus naar het ziekenhuis is gebracht. Je moet nu komen.’ Jennifer Gibson was toen al dood. Ze werd 29 jaar. 

June voelde zich aanvankelijk ‘overweldigd’ door de dood van haar zus. Ze ging naar binnen om haar voor het laatst te zien, hield haar hand lang vast en June vertelde hoeveel ze van haar hield. Daarna pakte ze Jennifers zwarte baret en oorbellen en zei vaarwel. 

De doodsoorzaak bleek een plotselinge ontsteking aan het hart. De officiële term: myocarditis. Daar gaan wel meer jonge mensen onverwachts aan dood, maar er zijn altijd eerst symptomen en die waren er volgens de lijkschouwer niet bij Jennifer. 

Gebroken hart 

Was er meer aan de hand? De zussen wisten pas sinds twee dagen dat ze mochten vertrekken. Hoe kon Jennifer juist op de dag van hun ‘bevrijding’ sterven? Jennifer gedroeg zich een dag voor hun overplaatsing al een beetje raar, zou June later zeggen. Ze was zelfs tamelijk onverstaanbaar voor haar zus en zei dat ze stervende was. 

Marjorie Wallace: ‘Zowel June als ik denkt dat het eerder iets bovennatuurlijks is geweest.’ Ze noemt het ‘eerder een gebrokenhartsyndroom’ dan een hartontsteking. Jennifers hart was gebroken door een gebrek van vertrouwen in de wereld, door haar ‘innerlijke demonen’ en ze vreesde haar vrije leven. 

Junes eerste dertig jaar waren raar, de tweede dertig jaar voelden vaak ‘eenzaam’ zonder haar zus, het derde trimester van haar leven moet anders worden

June ging bij haar ouders wonen. Ze hield zich aan haar belofte niet meer te zwijgen en praatte, praatte en praatte. Zelfs haar vader zei op een gegeven moment dat het wel iets minder kon. June had nooit kunnen denken dat Jennifer en zij de jaren erna uitgroeiden tot cultfiguren. In vele landen ter wereld werd kunst en kitsch over de stille tweeling gemaakt. De Britse rockband Manic Street Preachers bracht in 1998 een nummer uit over de tweeling met de titel Tsunami en teksten als: For you, my dear sister/ Holding onto me forever/ Disco dancing with the rapists/ Your only crime is silence.

In Frankrijk besloot een regisseur een rockopera van hun verhaal te maken, in Nederland speelden twee acteurs de stille tweeling in het toneelstuk Als bloemen in de hel, in Engelse theaters draaide maanden een voorstelling genaamd Speechless. Het kon niet lang duren voor er een bioscoopfilm over de zussen zou verschijnen en die kwam er in 2022. The Silent Twins van de Poolse regisseur Agnieszka Smoczynska ging in mei van dat jaar in première in Cannes. Marjorie Wallace liet in dezelfde maand een herziene uitgave van haar bestseller uitbrengen. In het nawoord bekent ze in een bepaald opzicht spijt van het boek te hebben. Was de aandacht die volgde niet te overweldigend voor het  overgebleven deel van de tweeling? Nee, zei June zonder na te denken en ze voegde eraan toe: ‘Ik hoorde Jenniffer ook tegen ons zeggen: “Thank you. Good on you. Go forward.”’

June en Wallace ontmoetten elkaar vlak voor de heruitgave in een druk café in Wales. Ze spraken lang over die tragische, memorabele dag in 1993 toen Jennifer zo plotseling stierf. Wallace bezocht de tweeling die dag voor de zoveelste keer in Broadmoor en ze dronken thee en aten biscuitjes. Jennifer droeg een zwarte baret en zag er akelig dun uit. Ineens draaide ze zich naar Wallace toe en zei: ‘Marjorie, Marjorie, ik ga sterven. Dat hebben we besloten.’ Jennifer lachte en legde een gedicht op tafel: 

That too was your laughing, 

That too was your smiling 

Now I am dead 

And that too is your crying. 

Langzame suïcide

Hoe kon Jennifer precies sterven op dag dat ze uit Broadmoor kwamen, vroeg Wallace. Volgens June had haar zus ‘langzame suïcide’ gepleegd. ‘Ze wist dat ze onze toekomst zou ruïneren als ze zou blijven leven. We hadden al beslist dat we niet samen konden leven, dat zou gewoon niet hebben gewerkt. Ze besloot me te laten gaan, to set me free. Ze offerde zichzelf op voor mij.’ 

Was Jennifers beslissing om te sterven alle verdriet en rouw waard, vroeg Wallace. June: ‘In sommige opzichten wel, in andere niet. Ik vond de vrijheid dankzij haar.’

Er bleven dat jaar mooie dingen gebeuren voor June. In oktober 2022 werd haar roman heruitgeven in een gelimiteerde editie. Nogal een aanprijzing op de achterflap: ‘The Pepsi-Cola Addict wordt beschouwd als een van de grote werken van 20ste-eeuwse outsider-literatuur.’ Tot dan toe waren er minder dan tien exemplaren in omloop. 

Kunstenaar David Tibet, frontman van de experimentele cultband Current 93, schreef het nawoord. Hij noemt June ‘mijn heldin’ en The Pepsi-Cola Addict ‘een van mijn favoriete boeken en meest zeldzaam te vinden boeken ooit’. 

David Tibet schreef ook een song over de tweeling en June trad op met Current 93 tijdens een concert in Londen. Ze droeg een zwart Adidas-shirt en een haarband, op het grote scherm boven haar verscheen een foto van Jennifer. June las uit haar hoofd teksten voor als: ‘Als je wist hoeveel je voor me betekende, waarom verliet je me dan?’ Maar ook: ‘Je verloste me van de hel, zodat ik in de hemel kon komen.’

Een podcastmaker vroeg June voor een lang, exclusief interview en de overgebleven tweeling stemde voor deze ene keer toe. Iedereen sprak en spreekt altijd over June en Jennifer, nu kon ze eindelijk eens zelf vertellen wat er was gebeurd. Ze zag het als ‘een nawoord’ en omschreef haar beslissing om over hun geschiedenis te praten als ‘empowering’. 

De negen afleveringen van June: Voice of a Silent Twin verschenen eind december 2023 en begin 2024 online via de BBC. In het begin is de hoofdpersoon moeilijk te verstaan, maar daar went de luisteraar snel aan. In de eerste aflevering noemt June de podcast ‘the finality of it, the ending, the final’. Ze wil de luisteraars laten weten: ‘I am okay, het gaat goed met mij.’ Ze is een gelukkige single die ‘niet bitter’ is. Haar eerste dertig jaar waren raar, de tweede dertig jaar voelden vaak ‘eenzaam’ zonder haar zus, het derde trimester van haar leven moet anders worden en June zei onder meer: ‘Ik leef voor haar. Wat ik doe, doet zij ook.’ 

Ze werden ‘infamous famous’ terwijl ze beroemd vanwege hun schrijftalent wilden worden. June vindt dat soms ergerlijk, maar Jennifer zou dat volgens haar prima hebben gevonden. 

June werd op 11 april 62 jaar. Ze woont aan de kust van Wales en is nog steeds bevriend met journalist Marjorie Wallace en psychiater Tim Thomas. Bij het wakker worden denkt ze elke dag eerst even dat ze nog in Broadmoor zit. Ze leest graag psychologische thrillers, kijkt naar documentaires of luistert naar klassieke muziek op BBC 3. Ze haat tv- of radioprogramma’s waarin te veel wordt gepraat. 

Ze gaat niet naar de kerk, maar slaat wel elke dag de Bijbel open om hardop te citeren. Ze wil vaker de deur uit, maakt elke ochtend een wandeling door haar buurt en praat met voorbijgangers. Twee keer per week gaat ze langs bij haar moeder Gloria in het verzorgingstehuis, haar vader Aubrey is al gestorven en ligt begraven naast Jennifer. 

Ze is bezig aan wat nieuwe boeken, waaronder een nieuwe roman. June ziet dit als een laatste ode omdat Jennifer zo graag een professionele schrijver wilde worden en daarom is het ook zo emotioneel voor June dat Jennifers roman Discomania binnenkort voor het eerst wordt uitgegeven. 

Fans van de stille tweeling dachten dat het manuscript allang was vernietigd, maar June en Marjorie Wallace hadden het bewaard en de overgebleven tweeling gaf toestemming voor publicatie. Volgens de pr-mensen van de uitgeverij is het ‘uniek, furieus, grappig en vreemd’. June schreef aanvullende teksten die in het boek komen. De vormgeving is klaar, zegt Mark Pilkington van uitgeverij Strange Attractor Press, en Discomania kan vanaf september 2025 worden gekocht.