Bart Nijman: 'De overheid buigt zich over de vraag of schermverslaving reden is voor staatsbemoeienis'

De overheid buigt zich over de vraag of de schermverslaving van iedereen en al z’n gezinsleden een eigen verantwoordelijkheid mag blijven van de burger, of reden is voor staatsbemoeienis. Angstvisioenen van een Nationale Schermtijdmeter doemden op bij het lezen van dat bericht, met socialemedia-ads (of juist televisiespotjes?) om burgers te motiveren mee te doen aan een Leg Neer Dat Ding Zomer Challenge.

Er zijn echt wel vragen te stellen over de op verslaving geprogrammeerde algoritmes van zo’n beetje alle apps en techbedrijven, want ze drijven ons tot wanhoop en waanzin. Dat soort bedrijfsvoering grenst aan het kwaadaardige. En echt niet alleen bij Meta en TikTok, en ook niet vanwege al die morele paniek over ‘desinformatie’.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Het overkoepelende probleem is een input overload van vaak volstrekt nutteloze digitale brokjes. Ook al neem je hooguit eens per maand een taxi, zelfs de Uber-app blijft je bestoken met de vraag wanneer je een volgende rit wilt plannen - om maar een dwarsstraat te noemen. De enigen die de effecten van continue dopamine-duwtjes positief inzetten, zijn educatieve apps als DuoLingo. Door gamificatie blijf je gedreven om taallesjes te volgen. Maar je zou er geen regulier onderwijs mee kunnen of willen vervangen, hoewel de analoge tijdlijn van het lerende leven onder druk staat. 

Nieuwsuur kwam met een reportage over hoe leerlingenvakbond LAKS wil dat eindexamens minder zwaar meetellen voor het gewogen eindresultaat van het middelbaar onderwijs. Examens zouden ‘te stressvol’ zijn. Na een eerste boomer-reflex - Papkindjes! Sneeuwvlokjes! Gen Zuigtablet! - viel het quartzje (sorry, Casio-grapje) dat kinderbreintjes tegenwoordig een soort kolkende frituur van Snapchat, Minecraft, TikTok-trends en genderverwarring moeten zijn. Constant oververhit, en heel veel sputter-sputter-sputter.

Een leven tussen eindeloze notificaties, nauwelijks taalvaardig genoeg om volzinnen te schrijven en een permanente nood om in beeld te zijn. Is het niet met je foto’s of video’s, dan is het wel met je karakter en alle puberale onzekerheden die dat karakter mede vormgeven. For all to see. Afgrijselijk, en ongezond stressvol.

De generatie Telefoonkaart (en ouder) kreeg tenminste de kans om vanaf het inbelmodem en een KPN Kermit te wennen aan online gaming, smartphones en de bouw van internet 2.0, en daar voorbij. Zelfs advertenties moesten in de steentijd (begin van deze eeuw) nog met de hand gecodeerd worden. Iedereen van na de nineties kent niets anders dan touchscreens, online anglicismen en het creditcard-kinderslot op de App Store van je ouders — in een publieke ruimte die zich allengs verder digitaal heeft teruggetrokken.

Nu is het AI-tijdperk begonnen. Schermtijdregulatie is daarin een achterhoedegevecht voor een overheid die zelf Windows XP amper ontgroeid is. Wie ChatGPT voor zich kan laten werken, wint. De rest verdwaalt nog dieper in schermpjes-isolement. Soms mis je de simpele inbel-overprikkeling van een 56k6.