Bruin Jackson, de enige artiest in ons land met een extra chromosoom: 'Ik wil de nieuwe Michael Jackson worden'

Op het podium van de kerk in Ruigoord, een kunstenaarsdorp aan de rand van Amsterdam, betreedt een vrouw met een vreemde hoed het podium. Zij bedankt iedereen in de zaal voor het aanwezig zijn bij alweer de veertiende editie van de prijsuitreiking Cultuurfonds Mode Stipendium. Haar speech duurt vervolgens lang. Heel lang. Als zij de termen ‘duurzaam’, ‘experimenteel’, ‘upcycling’ en ‘maatschappijkritisch’ had weggelaten, dan had de daadwerkelijke prijsuitreiking van deze modeprijs ruim drie kwartier eerder kunnen beginnen. In het publiek slaat de verveling snel toe.

Een jongen in een experimentele tuinbroek grijpt naar zijn smartphone en scrolt op Instagram door foto’s van modeshows waar de openingsspeeches minder lang zijn. De bezoekers van de veertiende editie van de prijsuitreiking vormen een mengelmoes aan modemensen, ontwerpers, paradijsvogels en mensen die graag willen opvallen. Heel belangrijke mensen, als ik de man in roze blouse en kanariegele broek naast mij aan de bar moet geloven.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

‘Je begeeft je onder de top van de Nederlandse mode-industrie, jongen,’ vertelt hij ongevraagd. ‘Maar wie ben jij eigenlijk? Waar ben jij van?’ Zijn toon lijkt ineens op die van een wantrouwende beveiliger. ‘En ben je hier voor een specifiek iemand? Of gewoon voor de fashion en de vibe?’ Ik antwoord: ‘Ik ben hier voor Bruin Jackson.’ Die kent hij duidelijk niet. ‘Oh? Wie is dat?’ vraagt de man. ‘Nou ja, zeg,’ reageer ik quasi-verbaasd. ‘Die ken je toch wel? Die begeeft zich onder de top van de Nederlandse mode-industrie, jongen.’

Een luid applaus vult de kerkzaal. Alweer de veertiende prijsuitreiking Cultuurfonds Mode Stipendium is zojuist gewonnen door ene Duran Lantink. Een man die ooit opviel met diens ontwerp van de ‘vaginabroek’ (zie Google). ‘Ik ben als de dood dat ik voor altijd de kutbroekjongen blijf,’ sprak deze ontwerper destijds zijn vrees uit. Hij kan opgelucht ademhalen: de vaginabroeken zijn vandaag in geen velden of wegen te bekennen. Lantink houdt zijn speech, anders dan de gastvrouw lekker kort, en verdwijnt van het podium.

Dan worden de lichten gedimd en worden de spotlight naar boven gericht. Daar, op het vijf meter hoge balkon achter het publiek, verschijnt een wild en enthousiast dansende jongen met stekeltjeshaar, in een oogverblindend glitterkostuum en met een aanstekelijke glimlach. Alle smartphones in de zaal komen nu tevoorschijn en beginnen dit fenomeen te filmen. Op het grote scherm boven het podium flitsen digitale woorden als ‘SEXY’ en ‘MUSIC BOY’ langs. Armen gaan de lucht in, hoofden deinzen mee op de snelle pop-beats en een enkeling juicht de danser toe. Een meisje aan de bar begint te lachen, maar lijkt zich daar direct voor te schamen. Hoe dan ook: drie minuten lang is alle aandacht gevestigd op Bruin Jackson. Ook wel bekend als de Cowboy van de Jordaan.

Paradijsvogel

Wie zich weleens in hartje Amsterdam bevindt – specifieker: op het Johnny Jordaanplein – zal deze dansmoves wellicht herkennen. Jackson staat er namelijk wekelijks te dansen, met een koptelefoon op zijn hoofd en zich geen reet aantrekkend van de vele voorbijgangers. ‘Dansen vind ik het leukste wat er is,’ vertelt hij in de artiestenlounge. De paradijsvogel is aan het nagenieten van zijn show van zojuist. ‘Dat ging fantastisch, Bruin!’ roept een collega-danseres. Jackson lacht breed.

‘Al die mensen die naar mij kijken. Al die vrolijke gezichten. Daar word ik ook heel vrolijk van.’ Voor veel Amsterdammers is Bruin Jackson, geboren met een extra chromosoom, inmiddels een klein fenomeen. Al jaren draait hij mee in het Nederlandse kunstcircuit — en niet als mascotte, maar als maker. Op zijn dertiende stylede hij een fotoshoot voor tijdschrift Vice, waarvoor hij eigenhandig alle modellen castte, locaties koos (zijn kamer, de speelgoedwinkel én de tapijtenwinkel) en kleding leende bij pr-bureaus. Voor de AMC Kunststichting en de VUmc Kunstcommissie creëerde hij kunstwerken, in 2019 haalden zijn tekeningen de Amerikaanse Vogue en in 2022 werd hij genomineerd voor de Volkskrant Beeldende Kunst Prijs.

Hij ontwierp zijn eigen tijdschrift, speelt in reclames, poseert voor modemerken en pimpt hippe zwembroeken met zijn mandala’s. ‘Het is echt speciaal wat Bruin maakt,' zei Boy Frey in 2019 tegen Het Parool. ‘De hele Elandsgracht kent Bruin van zijn silent disco dansmoves voor café De Jordaan, maar we willen graag dat ook anderen hem leren kennen en zijn werk zien.’ De stylist is een van de velen uit Jacksons kleurrijke groep vrienden, collega’s en kunstbroeders. Ze nemen hem serieus, niet vanwege zijn beperking, maar omdat hij talent heeft. Frey: ‘We willen vooral ook het clichébeeld doorbreken dat Bruins werk schattig zou zijn. Bruin weet precies wat hij doet en wordt ook door kunstenaars om hem heen serieus genomen.’

Creativiteit werd er bij Bruin Parry, zoals Jackson echt heet, met de paplepel ingegoten, vertelt hij even later, op het terras buiten de kerk. Zijn moeder, Anja Koops, is stylist en bracht hem tekentalent bij. Opa Rob Parry was architect. ‘En ontwerper van de PTT-brievenbus.’ Beeldend kunstenaar Jan Hoek was twintig jaar lang de oppas van Bruin en ontpopte zich door de jaren heen tot creatief mentor. ‘Jan is mijn collega.’ durft   zelfs te stellen. ‘We werken samen in een atelier in Amsterdam.’

Als kleine jongen vond Jackson krassen leuk, vertelt hij. ‘Maar mama leerde me betere lijnen maken en van opa leerde ik 3D tekenen’. Het leidde allemaal tot een mooie carrière in de mode, maar toch gooit Jackson zijn leven nu over een heel andere boeg. ‘Ik wil de nieuwe Michael Jackson worden,’ zegt hij met stralende ogen. En dan het liefst nog groter, beroemder en rijker. De verklaring: ‘Ik vind Michael Jackson heel leuk.’ Da’s logisch, zou Cruijff zeggen.

Bruin Jackson is idolaat van Michael Jackson. Niet per se van de neuscorrecties en Neverland-verhalen, maar van de grootsheid. De glitter. Het idee dat je als artiest een legende kunt worden. Parry: ‘Ik wil beroemd worden. Van muziek.’ Geen spoortje twijfel in zijn stem. Het enige probleem: Jackson kan voor geen meter zingen. ‘Hij heeft gevoel voor ritme en danst geweldig’, erkent zijn vader in de vorig jaar verschenen documentaire Bruin Jackson Superstar, ‘maar zingen…?’ 

Uitlachen

Die overstap was dan ook niet vanzelfsprekend. Zijn ouders twijfelden. ‘Onze grootste zorg was dat mensen hem zouden uitlachen als hij ging zingen,’ vertelt moeder Anja in een telefoongesprek. ‘Je denkt: hij heeft geen zangstem, dus waar begint hij aan? Je wilt hem beschermen tegen een wereld die soms hard kan zijn.’ Ook zijn vrienden fronsten. Hannah van der Heide, de beeldend kunstenaar die twee dagen per week optreedt als Jacksons manager  – ze is ook vandaag mee op pad – schrok een beetje toen hij vorig jaar zijn radicale besluit uitsprak om zijn kunsttalenten in te ruilen voor een muzikaal avontuur.

'Hij zegt gewoon: ik wil een videoclip met Katja Schuurman. En dan belt hij. En dan doet Katja Schuurman mee. Omdat hij het vraagt'

‘We dachten: hij zit toch goed in de kunstwereld, waarom dan ineens de muziek in?’ vertelt Van der Heide. Jackson zelf zegt: ‘Omdat muziek mijn lievelings is. Ik zing, ik dans, ik voel het gewoon.’ En zingen mocht hij vroeger juist níet van zijn ouders. ‘Omdat ze het niet goed konden horen,’ zegt hij. ‘Maar nu wel. Nu geloven ze erin. Nu zijn ze trots.’ Van der Heide: ‘Dat is precies het mooie aan Bruin. Hij zegt gewoon: “Ik wil een videoclip met Katja Schuurman.” En dan belt hij. En dan doet Katja Schuurman mee. Omdat hij het vraagt, en omdat hij iets echts heeft. Hij durft groot te dromen. Daarom vind ik het ook zo inspirerend om met hem te werken.’

Katja Schuurman? Ja, Katja Schuurman. De actrice speelt mee in Love Dames, de eerste videoclip van Jackson (17.000 streams op Spotify). ‘Dat was heel leuk om te doen,’ zegt Jackson. ‘Met allemaal sexy dames. Daar hou ik heel veel van. Ik knip plaatjes van ze uit die in de Vogue staan en hang die op mijn muren.’ Ook Abel van Gijlswijk, frontman van punkband Hang Youth, en producer Mario Davidson wist Jackson te strikken voor zijn debuutplaat Cowboy van de Jordaan, die vorig jaar verscheen.

Het is veelzeggend, vindt Van der Heide. ‘Wij zouden zwaar twijfelen om dit soort muzikanten te benaderen. Maar Bruin gaat ervan uit dat dingen altijd wel zouden kunnen. En vaak krijgt hij nog gelijk ook.’ Bovendien, vult beeldend kunstenaar Jan Hoek aan: ‘Madonna en Britney Spears kunnen ook niet zingen. Maar zij hebben wél de X-factor. En dat heeft Bruin ook. 100 procent.’

En dus begon het muzikale avontuur van Bruin Jackson drie jaar geleden, op het Johnny Jordaanplein. Daar zag Mario Davidson, een lokale muziekproducent, de vrolijke creatieveling dansen op de liedjes van Michael Jackson, tussen de standbeelden van Jordanese muzikanten. ‘Hij deed zijn ding, trok zich van niemand wat aan’, aldus Davidson in de docu. ‘Dus ik sprak hem aan en zei: “Gaaf wat jij doet.” Toen raakte we met elkaar in gesprek en vertelde hij me dat hij kunstenaar was en dat hij eigenlijk gewoon muziek wilde maken. Dat hij eigenlijk gewoon een nieuwe Michael Jackson wilde worden. Dat vond ik heel interessant.’ Het duo dook de studio in en twee jaar later was daar Cowboy van de Jordaan, een zestien liedjes tellende plaat in zeer uiteenlopende genres: country, rock en rap en – natuurlijk – in de stijl van de overleden King of Pop. De opnames van de plaat in de thuisstudio van Davidson verliepen ‘heel anders dan met andere muzikanten.’

‘Bruin denkt niet in liedstructuren, hij zingt gewoon wat in hem opkomt,’ zegt Van der Heide. ‘We lieten het gewoon gebeuren en dat was vaak heel vet.’ Ook de onderwerpen op Jacksons debuut lopen uiteen – van Bassie en Adriaan en sexy vrouwen tot wereldfaam en het missen van zijn oma. Jackson: ‘Ik werd heel blij van in de studio staan. Ik ging een tekst bedenken en daarna zingen. Dat vond ik heel leuk.’ Soms duurde het allemaal wel een beetje lang, erkent hij ruiterlijk. Als de producer weer vaak ‘op knopjes moest drukken’, bijvoorbeeld. Of dat dingen opnieuw moesten. Dan ging Jackson op de bank een dutje doen.

Voor veel Amsterdammers is Bruin Jackson inmiddels een klein fenomeen. Al jaren draait hij mee in het Nederlandse kunstcircuit. Niet als mascotte, maar als maker

Van der Heide: ‘Ik vind het knap hoe Bruin veel teksten zelf heeft bedacht en ingezongen.’ Lachend: ‘Of ingeschreeuwd.’ Jackson: ‘Ik doe veel met ritme. En ik zing ook een beetje. Maar vooral: ik voel de muziek.’ Direct na de release sprak Jackson zijn wens uit om met zijn album op wereldtournee te gaan. Langs uitverkochte voetbalstadions in New York, Tokyo, Milaan. Zover is het (nog) niet gekomen. Van der Heide: ‘Maar we hebben wel een heeel mooie show gedaan in de Melkweg. Als releaseparty. Toch, Bruin?’ Jackson: ‘Ja, superleuk. Iedereen was blij. Mijn familie was er ook. Die zijn altijd fan.’ Moeder Anja: ‘We waren bloednerveus voor dat optreden. Die angst verdween als sneeuw voor de zon toen we hem op het podium zagen. Het ging zó goed. Het publiek reageerde zó warm. Ik was heel, heel trots.’

Jacksons muzikale avontuur werd gefilmd door Sandra Parry, de tante van Jackson. Zij voelde, na het besluit van haar excentrieke neef om muzikant te worden, de drang om hem vast te leggen zoals hij écht is. Niet als kunstzinnige held met een extra chromosoom, niet als bijzonder inspirerend persoon met een beperking. Nee, gewoon als Bruin Parry. Amsterdammer, kunstenaar, zoon, neef, vriend, en sinds kort: wannabe popster. Het eindresultaat, de vrolijke documentaire Bruin Jackson Superstar, werd vorig jaar uitgezonden door de NPO. Moeder Anja herinnert zich de première nog goed. ‘We zaten met allemaal bekenden in de zaal, en ik hoorde mensen om me heen snikken van ontroering. Maar ik zat vooral te glimlachen. Misschien omdat ik Bruin zó goed ken, en zijn hele pad van dichtbij heb meegemaakt. Dan raakt het je op een andere manier. Voor mij voelde het vooral als: wauw, wat is dit goed gelukt.’ 

Negatieve meningen

De reacties waren lovend, zegt Van der Heide. ‘Mensen voelden hoe oprecht het is. En tuurlijk, er zullen vast negatieve meningen zijn, die heb je altijd. Maar wij hebben die nergens gehoord of gelezen. En bovendien: nare reacties zeggen meer over die mensen dan over Bruin.’ Sinds de geslaagde show in De Melkweg, vorig jaar, kunnen ook zijn ouders rustiger slapen. Dat is niet altijd zo geweest. Moeder Anja: ‘Toen hij klein was, keek ik soms hoe andere kinderen naar hem keken. Dan kon ik woedend worden. Maar inmiddels is hij zó sterk en zó zichzelf.

Hij straalt vriendelijkheid uit, en mensen reageren daarop. En ik geloof: wat je geeft, krijg je terug.’ Haar zoon is weerbaar genoeg voor de roem die hij nastreeft, vindt ze. ‘Mensen hebben respect voor hem. Als iemand iets zegt wat hem niet zint, dan stapt hij erop af. Hij kent geen angst.’ Dat Jackson in hetzelfde pand als zijn zes jaar oudere broer woont, helpt. ‘Die is pittiger dan ik’, zegt Anja Koops. ‘Die zegt gewoon: dat doe je zelf maar. En dat werkt. Hij ontwikkelt zich daar zó goed. En hij heeft gesprekken met zijn broer of met Jan Hoek over dingen die je niet per se met je ouders deelt. Over seks bijvoorbeeld. Dat hoort ook bij volwassen worden.’

Het onderwerp van zijn aandoening komt in het gesprek met Jackson zelf pas laat aan bod. En als het komt, is Jackson duidelijk. ‘Ik wil geen kunstenaar met down genoemd worden. Ik ben gewoon een muzikant. Ik wil niet in een hokje.’ Van der Heide nuanceert: ‘Hij heeft een extra chromosoom, ja. Maar het bepaalt niet wie hij is als artiest. Hij is niet ‘knap voor iemand met een beperking’, hij is gewoon goed in wat hij doet. En hij werkt keihard.’ Bruin is ook kritisch op de kunstwereld. ‘Te veel kunstenaars met down. Iedereen doet kunst. Maar niemand doet muziek. Ik wél.’ Daarmee is hij, in zijn eigen woorden, een pionier.

En inderdaad, in Nederland is hij op dit moment de enige muzikale artiest met een extra chromosoom die optreedt, albums maakt, videoclips regisseert en interviews geeft alsof hij al jaren in de showbizz zit. Van der Heide: ‘Ik denk dat de wereld het gewoon nodig heeft, een artiest als Bruin Jackson. Niet omdat hij een extra chromosoom heeft, maar omdat hij laat zien wat er allemaal wél kan. Hij is geen uitzondering, hij is een voorbeeld.’ Ze nuanceert: ‘Kijk, ik vind niet dat er te veel neurodivergente kunstenaars zijn, zoals Bruin soms zegt. Maar ik snap zijn punt. In de kunst zie je vaker mensen met een beperking dan in de popmuziek. Daar is hij echt een pionier. En ja, ik denk dat het muzikale veld wel wat meer Bruinen kan gebruiken.’

'Ik wil geen kunstenaar met down genoemd worden. Ik ben gewoon een muzikant. Ik wil niet in een hokje'

Jacksons beperking speelt zelden een rol in hun samenwerking, zegt de kunstenares. ‘We werken samen in een studio met andere kunstenaars, en daarin zijn we allemaal gewoon collega’s. We praten eigenlijk bijna nooit over zijn aandoening. Het is geen thema. Niet omdat we het vermijden, maar omdat het gewoon niet relevant is voor wat we maken.’ Eén opmerking van Jackson is haar altijd bijgebleven: ‘Ik ben geboren in het ziekenhuis. Iedereen is geboren in het ziekenhuis.’ Van der Heide: ‘Dat vind ik zo mooi. Het gaat om wat je maakt, wie je bent. Niet om welk label je krijgt opgeplakt.’

Speelfilm

En het stopt niet bij een album. Bruin Parry werkt aan een speelfilm, waarin hij Adriaan speelt en Jan Hoek (jawel, de kunstenaar die ooit zijn oppas was) in de rol van Bassie kruipt. En daarna is het alweer tijd voor zijn volgende droom: een eigen Bassie en Adriaan-museum. Van der Heide lacht: ‘Ik zie het zo gebeuren. Jackson: ‘Ik heb heel veel spullen van Bassie en Adriaan.’ Maar ook: nieuwe exposities maken. Meer videoclips draaien. ‘En misschien ook Amerika. Voor een show. Of een film. Of iets met Disney.’

Van der Heide: ‘Het mooie aan Bruin is dat hij geen filter heeft voor wat ‘normaal’ is of ‘haalbaar’. Hij zegt het, hij doet het, en het gebeurt ook vaak. En als het niet lukt? Dan verzint hij iets anders. Hij laat zich door niets beperken.’ Hoewel ze trots is op het muzikale avontuur, denkt moeder Anja niet dat Bruin fulltime popartiest wordt. ‘Het was een intensief traject van twee jaar. Hij wilde het, hij heeft het gedaan, maar ik denk niet dat er nog vijftien albums komen. Bruin is geen type dat past in een hokje. Hij moet kunnen switchen tussen disciplines. Tekenen, dansen, zingen, fotografie. Het ene idee voedt het andere. Ik vind vooral zijn fotografie écht goed. Ik zou het prachtig vinden als hij daar een opleiding in zou doen.’

Vlak voordat we afscheid nemen, vragen we Jackson of hij de dansmoves die hij zojuist tentoonspreidde voor ‘de top van de Nederlandse mode-industrie’ wel grondig had ingestudeerd. Hij lacht: ‘Nee joh. Ik ga gewoon dansen, zoals ik altijd doe.’

Bruin Jackson Superstar is (gratis) terug te zien via de website en app van NPO