Bart Nijman: 'Extreemrechts liet zich één keer gelden maar XR en de Palliewappies schalen serieuzer op'

Het lijkt er steeds sterker op dat degenen die hun gelijk buiten het stemlokaal willen halen, van zins zijn om hun eisen met een tandje extra onredelijkheid en opruiing aan de sociale meerderheid van brave burgers op willen leggen. Extreemrechts liet zich één keer gelden maar XR en de Palliewappies schalen serieuzer op: van schreeuwen en verfspuiten naar spoorlopend het treinverkeer ontregelen – de laatste keer openlijk aangekondigd met dreigementen over ‘het platleggen van het land’. Is dat geen strafbare chantage?

Waar blijven de straffen tegen gegroepeerde agressie van mensen die bij gebrek aan overtuigende argumenten oneigenlijke middelen als hefboom willen inzetten? Activisten die door deze retorische armoede beperkt worden, braken moedwillig in bij een laboratorium van de Radboud Universiteit waar supergeleidende magneten en koelgassen bij onvoorzichtig gebruik een explosieve combinatie vormen. Ze creëerden doelbewust een gevaarlijke situatie: ‘We begrepen de risico's van dit lab en hebben het met opzet gedaan,’ verklaarde een van de bezetters bij de NOS.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Weloverwogen naar onredelijke middelen grijpen om morele druk te zetten, dan ben je niet aan het demonstreren – dan probeer je de democratie te gijzelen. Iets waar autoriteiten van universiteitsbesturen en de politie tot de Haagse gezaghebbers, belast met handhaving van de rechtsstatelijke balans, geen antwoord op lijken te hebben. Overal hangt een kluchtlucht. Natuurlijk vond deze Temu-terreur wederom plaats aan de universiteit waar ook een Britse docent rondloopt die openlijk zowel de terreur van 7 oktober luidkeels viert als de moorden, verkrachtingen en verbrandingen van Israëlische burgers door Hamas pertinent ontkent.

Een klassiek kenmerk van complotdenken: ‘Het is niet gebeurd, maar het is een zegen dat het gebeurd is!’ Moslims hebben ook vaak een handje van deze ongerijmde retoriek: ‘de Holocaust is nooit gebeurd maar Hitler had wel zijn klus moeten afmaken’. XR, extreemlinkse activisten en moslims verenigen zich dan ook steeds vaker in hun afkeer van het democratisch proces (en van Joden).

Zo gaan we richting de 29ste van deze maand. Het kost mensen op sociale media steeds meer mentale rekenkracht om een beetje emotionele afstand te bewaren tot dit opruiende relgedrag en de ontsporende openbare orde – ontwikkelingen die woede wekken maar niet met boze verzuchtingen kunnen worden gecorrigeerd.

Je ziet mensen die trachten zich tegen een sombere moedeloosheid te verzetten. Omdat ze zich zorgen maken over de staat van de samenleving, de polarisatie en de prognoses over de sociaalliberale toekomst van ons polderpostzegeltje. Het najaar nadert, de dagen worden korter, het humeur snakt naar zonlicht dat zich steeds minder laat zien.

Sociale media zijn een tehuis voor afgehaakten, die hun gelijk van maatschappelijk verval in eindeloze voorbeelden voorbij zien trekken, in beelden van de oplaaiende vuurtjes op straat. Het vuur werpt schaduwen van wantrouwen vooruit. De verkiezingen zullen niets blussen.