Welk kabinet bleef het langst demissionair sinds de Tweede Wereldoorlog?

Wat betekent ‘demissionair kabinet’?

Een demissionair kabinet is een regering die officieel is afgetreden, maar aanblijft om lopende zaken af te handelen totdat een nieuw kabinet aantreedt. Ministers en staatssecretarissen blijven hun functie vervullen, maar nemen geen nieuwe of controversiële besluiten meer. Ze zorgen vooral voor bestuurlijke continuïteit. In Nederland gebeurt dit geregeld, maar zelden duurt zo’n periode zo lang als bij het meest recente record.

Langste demissionaire periode ooit: een historisch record

Het kabinet-Rutte IV, gevormd door VVD, D66, CDA en ChristenUnie, trad aan op 10 januari 2022 na de langste kabinetsformatie sinds de Tweede Wereldoorlog: 299 dagen. Toch zou het daarna zelfs dubbel geschiedenis gaan schrijven. Op 7 juli 2023 viel het kabinet na onenigheid over het asielbeleid en werd het demissionair. Pas op 2 juli 2024 kreeg Dick Schoof de sleutel van het Torentje en trad het kabinet-Schoof aan. Dat betekent dat het kabinet-Rutte IV ruim 361 dagen demissionair was.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Nooit eerder bleef een Nederlandse regering zó lang demissionair. De langdurige politieke impasse toonde hoe moeizaam de formatie verliep en hoe gepolariseerd het politieke landschap was. Gedurende die periode bleef Mark Rutte premier, waarmee hij zijn positie als langstzittende regeringsleider in de Nederlandse geschiedenis verder verstevigde. De uitzonderlijk lange overgangsperiode riep vragen op over de werking van de Nederlandse parlementaire democratie: hoe effectief is een bestuur dat nauwelijks meer kan beslissen?

Een roerige regeerperiode vol crises

De regeerperiode van Rutte IV stond bol van de uitdagingen. Kort na de start in januari 2022 brak de oorlog in Oekraïne uit, met hoge energieprijzen, inflatie en stijgende defensie-uitgaven tot gevolg. Het kabinet bood militaire steun aan Oekraïne en verhoogde het minimumloon om de koopkracht te beschermen.

Daarnaast moest het kabinet omgaan met de nasleep van de coronacrisis, de toeslagenaffaire, de stikstofcrisis en de asielopvangcrisis in Ter Apel. Er werden enkele historische besluiten genomen: het stopzetten van de gaswinning in Groningen, excuses voor het Nederlandse slavernijverleden, en hervormingen zoals de nieuwe pensioenwet en de herinvoering van de basisbeurs.