Leon Verdonschot: 'In augustus 2023 stond u nog op 31 zetels. Twee jaar geleden. En kijk nu eens...'

Beste Pieter Omtzigt,

Tien lessen uit de verkiezingscampagne van 2025.

1. Het laten doorrekenen van je verkiezingscampagne door het Centraal Planbureau leek ooit een van de weinige manieren waarop een deskundige partij alle programma’s langs dezelfde meetlat kon leggen. Eindelijk helderheid! Das war einmal. Deze campagne is gebleken dat partijen cijfers aanleveren om een goed rapportcijfer te krijgen, en vervolgens heel andere standpunten in hun programma zetten. Een goed rapport, maar wel door fraude. Dat is dus net zoveel waard als géén rapport. 

2. Ja, het is een patroon. Als Frans Timmermans in het nauw komt, verzint hij gewoon iets. Ooit een mondkapje in MH17. Deze campagne: een azc bij hem in de buurt, Spaanse cijfers over migratiebeleid. Erg pijnlijk. En veelzeggend.

3. Ja, het is een patroon. Als Dilan Yesilgöz in het nauw komt, gaat ze steeds meer praten en steeds minder zeggen. De steun van de VVD voor de anti-Antifa-motie: de hele campagne heeft ze er kritische vragen over gekregen, en nooit is ze er uitgekomen met haar antwoord.

4. Ja, het is een patroon. De Partij voor de Dieren is het campagnevoeren verleerd. Elke keer vervalt de partij in interne ruzies met de stembus al in zicht. Je oprichter, partij-ideoloog en campagnekoning twee weken voor de verkiezingen zien opstappen, en dan verklaren dat media dit ‘niet groter moeten maken dan het is’. Alleen maar praten over Gaza, je er zelfs naar kléden, en dan de verkiezingen ingaan met de stelling dat het te weinig over de natuur gaat. Dan verdíén je een afsplitsing.

5. Rob Jetten is de nieuwe Mark Rutte. 

6. Henri Bontenbal is de nieuwe Jan-Peter Balkenende. 

7. Geert Wilders is de nieuwe Geert Wilders. Maar niet helemaal de óúde, wanneer hij in de verdediging moet. Wat hij wel nog steeds is: een kijkcijferkanon. En een strateeg. Met wie afgerekend wordt, kan beter duiken. En schaarste creëert vraag. Twee basisregels, en Wilders snapt ze beide. 

8. BVNL van Wybren van Haga zal nooit meer de Kamer halen, maar moet vooral altijd campagne blijven voeren. Het campagnefilmpje waarin een kandidaat probeerde twee speerpunten van de partij (stikstofbeleid en pro-Zwarte Piet) met elkaar te verbinden door zichzelf in te smeren met koeienstront en dan te roepen ‘Dit mag dus niet’: hilarischer wordt het niet. Het mag overigens wel degelijk. Misschien was dat nog wel de grootste grap.

9. Ook Bij1 zal met Tofik Dibi nooit de Kamer halen. Sylvana Simons was hoe eloquentie klinkt. Tofik Dibi is hoe verbittering eruitziet.  

10. In augustus 2023 stond u nog op 31 zetels. Twee jaar geleden. En kijk nu eens. Nooit eerder maakte een politicus zo feilloos en pijnlijk duidelijk dat de term ‘dagkoersen’ die altijd wordt gebruikt voor peilingen, ook geldt voor verkiezingsuitslagen. Er bestaan geen snoepjes van de week meer, alleen nog snoepjes van het uur. Uw hoop was altijd dat u niet té groot zou worden. Die gebeden zijn verhoord. Pijnlijk dat dat gebeurde nog vóór de toeslagenaffaire was afgerond.