Hoe beïnvloedt AI de verkiezingen?

AI-plaatjes van Frans Timmermans

Maandag werd bekend dat GroenLinks-PvdA aangifte deed vanwege lasterlijke AI-plaatjes van lijsttrekker Frans Timmermans. Volgens de Volkskrant zijn PVV-kamerleden Maikel Boon en Patrick Crijns de makers van de afbeeldingen. Deze werden geplaatst in de Facebookgroep 'Wij doen geen aangifte tegen Geert Wilders'. Deze inmiddels verwijderde groep zou ook door de bovengenoemde PVV'ers zijn beheerd. Op de afbeeldingen werd Timmermans geboeid afgevoerd door agenten, en pakte hij geld af van een witte man om vervolgens aan een moslim-stel te geven. GL-PvdA heeft aangifte gedaan. PVV-leider Geert Wilders heeft via X zijn excuses aangeboden.

AI beïnvloedt verkiezingen minder dan gevreesd

2024 was wereldwijd het 'jaar van de verkiezingen': meer dan twee miljard mensen gingen in meer dan vijftig landen naar de stembus. Vooraf heerste er grote angst dat kunstmatige intelligentie (AI) de uitslagen zou kunnen beïnvloeden via deepfakes, bots en misinformatie. Onderzoek van het Alan Turing Institute laat echter zien dat de impact tot nu toe beperkt bleef. Hoewel AI-technieken inderdaad werden gebruikt om nepvideo’s en gerichte propaganda te verspreiden, is er tot op heden geen bewijs dat dit de verkiezingsresultaten direct beïnvloedde.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Toch is de dreiging niet voorbij. De onderzoekers waarschuwen dat de hype rond AI het publieke vertrouwen in democratische processen ondermijnt. Burgers twijfelen sneller aan de echtheid van nieuws of de eerlijkheid van verkiezingen, zelfs als de feiten kloppen. Bij de verkiezingen in Moldavië van afgelopen maand speelde misbruik van AI ook een rol. Rusland had een netwerk opgezet van personen die mede door het gebruik van AI nepnieuws over de Moldavische regering en verkiezingen verspreidden. Ook in dit geval was de invloed beperkt. De pro-Europese partij PAS van president Sandu won de verkiezingen ondanks deze Russische desinformatiecampagne.

Vertrouwen en transparantie zijn van groot belang

Volgens het Turing-instituut ligt de grootste uitdaging in hoe samenlevingen met AI omgaan. Overheden, media en techbedrijven krijgen nu een 'gouden kans' om regels, transparantie en detectiesystemen op te zetten voordat AI-manipulatie grootschalig wordt.
Het rapport benadrukt het belang van educatie en mediageletterdheid: kiezers moeten leren herkennen wat echt is en wat niet. Alleen door vertrouwen actief te versterken, kan democratie de AI-revolutie overleven.