De achterkant van de American dream

DANIEL HERNANDEZ van de Tucson Sector Border Patrol uit Sasabe in het zuiden van Arizona kijkt vanuit een auto naar de grensmuur tussen de VS en Mexico. Elke dag zijn agenten in de Sonorawoestijn op zoek naar smokkelaars en migranten – te voet, te paard, per auto, per helikopter. Hij zoekt naar elke verdachte situatie, zoals plekken in de muur waar mensen langs, door of over het hek proberen te komen of waar mensen elkaar drugs proberen door te geven via het grenshek. Toen Trump president was, moesten asielzoekers hun proces in Mexico afwachten; met Biden als president kunnen migranten dit in de Verenigde Staten doen. Om die reden lopen regelmatig groepen mensen naar de grens en geven zichzelf aan bij de grenspatrouille om de asielprocedure te beginnen.

FORENSISCH ANTROPOLOGE Dr. Jennifer Vollner (Foto links) bekijkt een schedel die in de Sonorawoestijn is gevonden. Deze behoort vermoedelijk een migrant toe die heeft geprobeerd de grens over te steken. Met behulp van alles wat in de woestijn in de buurt van de botten wordt gevonden (DNA of tanden, identificatiekaarten of andere voorwerpen) probeert ze erachter te komen wie de persoon op de tafel is. De meeste migranten komen uit afgelegen Latijns Amerikaanse dorpen, wat betekent dat er meestal geen documenten zijn om de persoon te identificeren.

DERRICK RUTLEDGE (Foto rechts) leest berichten op zijn telefoon. Hij heeft dagelijks contact met zijn moeder. Ook gebruiken andere daklozen zijn telefoon om te internetten. Van de afdeling sociale diensten bij de overheid kun je, indien je voldoet aan de eisen die ze stellen, een gratis telefoon krijgen met gratis belminuten.

VROEG IN DE OCHTEND bespreken Gerardo Campos (tweede van rechts) en andere vrijwilligers van Paralelo 31 (vernoemd naar de lengtegraadlijn die het woestijngebied aan de Amerikaans- Mexicaanse grens doorkruist) met een Border Patrol-agent de locatie van een mogelijk vermiste migrant in de Sonorawoestijn. De vrijwilligersgroep kreeg informatie over de verblijfplaats van de vermiste migrant via Whatsapp-berichten van een mensensmokkelaar, die deze verstuurde nadat de migrant was achtergelaten. Het is onzeker of de persoon nog in leven is of niet; daarom moeten zij zich snel naar de opgegeven coördinaten begeven. Er zijn vergunningen nodig om de Barry M. Goldwater Air Force Range te betreden, die de vrijwilligersorganisatie vrij snel krijgt omdat hun zoek- en reddingsoperaties goed bekendstaat bij de autoriteiten. Soms vergezellen agenten van de grenspolitie of andere overheidsvertegenwoordigers de vrijwilligersgroep in hun zoektocht.

DEZE MENSELIJKE BOTRESTEN werden gevonden tijdens een van de zoekacties van vrijwilligers van de Águilas del Desierto (Adelaars van de Woestijn), een van de vele vrijwilligersgroepen in de Verenigde Staten die de woestijn intrekken om te zoeken naar (de lichamelijke restanten van) migranten. De vrijwilligers zetten het gebied af en plaatsen een houten kruis in de grond bij de botresten, waarna ze bidden. Het is onduidelijk hoe lang geleden deze persoon/ personen is/zijn overleden. Door de hitte en de beesten zien de botten er al snel veel ouder uit dan ze werkelijk zijn. De vrijwilligers geven de GPS-coördinaten van het afgezette gebied door aan het bureau van de Sheriffvan Pima County, zodat de agenten de restanten kunnen ophalen en naar het mortuarium brengen. De vrijwilligersorganisaties, die grotendeels bestaan uit mensen die ooit zelf als migrant naar de Verenigde Staten kwamen, doen hun werk om familieleden van migranten te helpen. Zeer zelden wordt een levende migrant gevonden, meestal alleen de botresten.

HOOFDONDERZOEKER GENE HERNANDEZ van het mortuarium van Tucson heeft 2,5 uur gereden om het bureau van de Sheriffin het woestijndorpje Ajo – diep in de Sonorawoestijn – te bereiken. Wanneer stoffelijke overschotten van migranten in de omliggende county worden gevonden, bewaart het bureau van de Sheriffin Ajo ze totdat er meerdere stoffelijke overschotten zijn. Pas dan rijdt Gene Hernandez erheen om ze allemaal in één keer op te halen. Soms is dat om de paar dagen, soms om de paar weken.

DE DRIE JAAR OUDE DUITSE HERDER ANNIE uit Californië heeft een schedel in de Sonorawoestijn gevonden, vermoedelijk van een overleden migrant. Speurhonden zoals Annie kunnen in korte tijd grote gebieden afzoeken, waarbij ze zowel de geur van menselijke restanten als die van kleding detecteren. Onder ideale omstandigheden kan Annie dit ruiken tot op een afstand van 90 meter. Ze moet speciale schoentjes dragen vanwege de hoge grondtemperaturen, cactusdoorns, giftige schorpioenen en slangen. Deze dag hielpen Annie en haar baasje een groep vrijwilligers tijdens het zoeken naar lichamen van migranten. Normaal gesproken wordt deze hond ingezet in Californië bij het zoeken naar lichamen bij bosbranden en andere rampen.

MIGRANTEN BRENGEN OP HUN REIS vaak heel specifieke voorwerpen mee: foto’s van hun kinderen of geliefden, geld uit hun thuisland, bijbels waarin misschien iets geschreven staat, mobiele telefoons. Voorwerpen van mensen worden bewaard en gefotografeerd, omdat deze gebruikt kunnen worden voor de identificatie van de persoon. Consulaten, grenspatrouilles en vrijwilligersorganisaties zoals Colibrí plaatsen foto’s van deze voorwerpen op hun eigen websites of op sites zoals Facebook. De organisaties hopen dat familieleden of vrienden de voorwerpen herkennen – dat kan het identificatieproces aanzienlijk versnellen. Volgens Dr. Vollner worden tegenwoordig meer mobiele telefoons bij de lichamen in de woestijn gevonden omdat de mensensmokkelaars de migranten gps-coördinaten geven om zelf de route te vinden. Hierdoor is het soms makkelijk om een overledene te identificeren.

ERIKA RAMIREZ in haar woonkamer met een foto van haar vader, Hector Ramirez, die ergens in de woestijn aan de Amerikaans-Mexicaanse grens is overleden. Meer dan dertig jaar geleden maakte hij voor het eerst de oversteek, waar hij een leven opbouwde in Nebraska. In 2012 keerde hij terug naar Guatemala om een verblijfsvergunning aan te vragen, maar door een technische fout werd zijn aanvraag afgewezen. Hij besloot toch terug te keren, illegaal, zich niet realiserend hoeveel moeilijker het was geworden om de grens over te steken. Hij begon zijn reis op 20 juli 2017, maar vier dagen later belde de mensensmokkelaar de familie en vertelde dat hij vermist was. De familie plaatste vermissingsberichten op Facebook. Dochter Kathy Ramirez liet DNA achter bij Colibrí, een vrijwilligersorganisatie, en hing posters met zijn afbeelding op in Arizona. Gevolg was dat de familie werd opgelicht door mensen die zeiden dat ze wisten waar hij was, maar geld nodig hadden om hem vrij te krijgen. In juni 2018 werd een schedel gevonden door een van de vele vrijwilligersorganisaties die in de woestijn naar lichamen zoeken.

Het duurde vervolgens meer dan twee jaar voordat duidelijk werd dat de schedel die van Hector Ramirez was, nadat Erika en haar broers en zussen DNA monsters hadden opgestuurd om te laten testen.

In september van 2020 werden zijn stoffelijke resten gerepatrieerd van Arizona naar Nebraska, waar zijn twee dochters en zoon wonen. De in Guatemala geboren Hector Ramirez was een van de gemiddeld twee- tot driehonderd migranten die elk jaar sterven aan de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten.

‘De afgelopen jaren dacht ik dagelijks aan hem,’ zegt Kathy Ramirez, een van de dochters. ‘Als er in de politiek over “die illegalen” werd gesproken, dacht ik: dat is mijn vader.’

In Nieuwe Revu 48 vervolgen we het verhaal van de vluchtelingen aan de Amerikaanse grens. Verder gaan we ook op bezoek bij de 37-jarige Derrick Rutledge, een dakloze man die aan de rand van Venice Beach leeft.