‘Een aanslag in Zweden, het heeft bijna iets ouderwets vertrouwds’

Terreuraanval in Zweden. Zeven gewonden, plus dader tijdens z’n vlucht door de popo in de benen geknald, maakt acht. Geen doden. Op het moment van schrijven zijn het motief en de etniciteit van de geweldpleger nog onbekend, maar als de eerste info die naar buiten wordt gebracht meteen al rept van een ‘terreuraanval’, kan je er vergif op innemen dat de verantwoordelijke terrorist geen lelieblanke loner met Helter Skelter-fantasieën is. Bij witte om-zich-heen-stekers houdt men altijd nog even een slag om de arm voor het geval de beste man ‘verward’ bleek te zijn. Betreft het een al dan niet praktiserende moslim is het echter terstond pats boem glashelderzonneklaar, de enige vraag die nog rest is of ie er ‘Allahoe akbar!’ bij riep.

Het heeft bijna iets ouderwets vertrouwds. Want zo’n radicaal-islamitische aanslag, dat is toch iets van voor corona. Van voor Trump-aanhangers die het Capitool bestormen. Van voor Willem Engel-gekkies die met hausgemachte vuurwerkbommen teststraten proberen op te blazen. Van voor deze volledig van de pot gerukte tijd waarin je buurman die gewoon Jan, Piet of Kees heet opeens een uit-de-pan-geflipte QAnon-gelovige blijkt te zijn die bij de Lidl op alle winkelkarretjes hoest om Mark Rutte en Bill Gates een hak te zetten. Zo verwarrend allemaal.

Moslimextremisten vs. Onze Manier van Leven, dat was veel overzichtelijker. Kinderlijk ongecompliceerd haast. Zoals in oude James Bond-films negen van de tien keer de Russen en de KGB direct of indirect de baddies zijn. Spreekt er één Engels met een supernep moddervet Oostblok-accent? Zo van: ‘James Bondski, kamaradski, come eens over hereski?’ Dan weet je al hoe laat het is en schreeuw je tegen het scherm: ‘Don’t listen to him, Sjeems, he is obviously not te vertrouwen!’ En hoewel de wereld decennialang gebukt ging onder de reële dreiging van een nucleaire apocalyps en er bij oorlogen tussen Het Vrije Westen en de communisten in landen als Vietnam en Korea honderdduizenden, zo niet miljoenen slachtoffers vielen, heeft het iets koddigs als je Connery of Moore met zo’n USSR-agent op de vuist ziet gaan.

Goed en kwaad teruggebracht tot de zwart-witmoraal van een superheldenstripboek. Wij tegen zij. De complexe werkelijkheid hapklaar gemaakt voor zelfs de meest denkschuwe hersenen. Op Twitter zie je racistisch rechts zich dan ook met onverhulde gretigheid op de aanslag in Zweden storten. Eindelijk weer vaste grond onder de voeten. Eindelijk weer een reden om alle moslims over één kam te scheren en alles links van de PVV er de schuld van te geven deze terroristen te hebben ‘binnengehaald’. Ouderwets vertrouwd, maar als straks alles weer back to normal is, niet per se minder giftig dan de huidige staat van verwarring.