Neerlands Hoop: Annemieke Koster

Deze week: duurzaam textielondernemer Annemieke Koster (30).

Wat is je beste beslissing van de laatste twaalf maanden?

‘Enschede Textielstad is een duurzame weverij die met gerecyclede garens stoffen produceert voor de mode- en interieurindustrie. We werken voor 99 procent met gerecycled restmateriaal, dus voor ons geldt: hoe meer textielafval er is en hoe beter dat is gesorteerd, hoe makkelijker het voor ons is om goede stoffen te maken. Nu verdwijnt er nog te veel textielafval bij het restafval. Oftewel, mensen gooien hun oude theedoek in de prullenbak in plaats van in de textielinzamelingsbak. Daardoor lopen we veel textiel mis dat we hadden kunnen hergebruiken. Mijn beste beslissing is dan ook om de stichting TexPlus op te richten met zes andere Twentse koplopers op het gebied van circulair textiel – van het regionale afvalinzamelbedrijf Twente Milieu en Hogeschool Saxion tot kringloopbedrijven en een grote regionale vervezelaar.’

Wat is je achtergrond?

‘Ik ben opgegroeid in de buurt van Arnhem en begon in 2007 met mijn studie communicatiewetenschappen aan de Universiteit Twente in Enschede. Tijdens mijn studie had ik een adviesbureau op het gebied van social media. Toen ik was afgestudeerd, ging ik bij een internetbureau aan de slag als online marketeer. Daar heb ik in 2013 ontslag genomen om deze weverij te starten.’

Zonder ooit in een weverij te zijn geweest, ben ik een textielfabriek gestart

Een onverwachte carrièreswitch.

‘Dat was het voor mijzelf ook. In april 2013 stortte in Bangladesh het Rana Plaza-complex in, met meer dan duizend slachtoffers de dodelijkste ramp ooit in een textielfabriek. Door alle media-aandacht kwam er een maatschappelijke discussie op gang: de mensen die bij die ramp waren overleden, naaiden onder erbarmelijke omstandigheden onze kleding in elkaar. De wereld werd echt wakker geschud en het besef groeide dat er iets moest veranderen. Ik zag veel parallellen tussen de textielindustrie in Bangladesh en hoe het er vroeger in Twente aan toeging. Hier in Enschede zie je nog overal oude fabrieksschoorstenen en straatnamen die aan de textielindustrie herinneren. Op de piek werkte 85 procent van de beroepsbevolking in een van de textielfabrieken. Na Manchester was Enschede de grootste textielproducerende stad van Europa. Maar er waren ook regelmatig stakingen tegen de slechte arbeidsomstandigheden en toen de productie naar lagelonenlanden in Azië werd overgeheveld, kwam definitief de klad erin. Ik was daar uit nieuwsgierigheid onderzoek naar gaan doen, aanvankelijk om bewustwording te creëren. Ergens in dat proces dacht ik: ik word nu echt zo’n vervelend persoon die op de verjaardagsborrel zit te verkondigen dat de wereld eraan gaat, maar wat doe ik er zelf eigenlijk aan? Als je een probleem aankaart, moet je ook proberen een oplossing aan te dragen, vind ik. Ik weet niet of ik het nu nog een keer zou durven, maar ik heb toen gewoon ontslag genomen en zonder ooit in een weverij te zijn geweest, ben ik een textielfabriek gestart.’

Hoe reageerde je omgeving op de stoute schoenen die je aantrok?

‘Enerzijds verbaasd, met standaardopmerkingen als “Zou je dat nou wel doen?” en “Waarom geef je je zekerheid op?” Anderzijds bleken best veel vrienden mijn durf te kunnen waarderen. Vanuit de textielindustrie was de reactie aanvankelijk erg sceptisch, zo van: veel succes, maar dat gaat je nooit lukken. Als ik sommige mailtjes teruglees die ik destijds naar mensen stuurde, zie ik ook wel dat ik daar behoorlijk naïef aan was begonnen. Al denk ik achteraf dat die onbevangenheid me ook geholpen heeft.’

Je nam ontslag, werd de volgende ochtend wakker en toen?

‘Ik ben met zoveel mogelijk mensen koffie gaan drinken, van ontwerpers tot textielondernemers, om in kaart te brengen wat er nog over was van de Twentse textielindustrie en in welk gat van de markt ik kon springen. Ook ben ik in de leer gegaan bij gepensioneerde wevers in de Museumfabriek hier in de stad. Vrijwilligers die altijd in de textielfabrieken hebben gewerkt, zijn daar uit liefde voor hun vak nog bezig met oude weefgetouwen. Verder ben ik op elk podium geklommen dat mij werd aangeboden om te vertellen wat ik van plan was. Af en toe ben ik nog steeds verbaasd over mijn eigen brutaliteit in dat eerste jaar, als ik weer met mijn grote mond stond te verkondigen dat ik de textielindustrie ging terughalen naar Twente. Het was grootspraak zonder dat ik nog iets had gepresteerd. Maar als je je ambitie deelt, dan volgen er mensen die dat leuk vinden en je daarbij willen helpen. Zo kwam ik bijvoorbeeld aan de eerste modemerken die een order bij mij plaatsten. Ook raakte ik aan de praat met de eigenaar van Ter Kuile, de laatste nog actieve weverij in Enschede. Op hun machines mocht ik mijn eerste samples en stalen maken. Vervolgens boden ze mij aan om mijn eigen machines in hun fabriek onder te brengen, ze wilden best ruimte voor me maken door wat te schuiven.’

Hoe gaat het nu met je bedrijf?

‘Duurzaamheid is veel meer mainstream geworden dan toen ik zes jaar geleden begon en de enige weverij was die werkte met gerecycled textiel. De vraag neemt steeds meer toe. Inmiddels leveren we niet alleen aan modemerken, maar ook aan de interieurindustrie. Het kan altijd beter en wat meer continuïteit zou fijn zijn, maar er is enorm veel vraag naar de producten die wij maken.’

Waar droom je van, wat wil je allemaal bereiken?

‘Wat ik waanzinnig leuk vind, is dat ik een veel diversere baan heb dan toen ik tussen de blanke dertigers achter een MacBook online campagnes aan het maken was. Mijn collega’s nu zijn studenten van achttien tot wevers van tachtig. Ik zie in de dagelijkse praktijk wat voor onzin de begrippen “laaggeschoold” en “hoogopgeleid” zijn. De gepensioneerde wevers mogen dan naar de huidige maatstaven “slechts” op mbo-niveau zitten, ze hebben ontzettend veel kennis in huis. Natuurlijk wil ik een financieel gezond bedrijf, maar geld is voor mij niet de graadmeter van succes. Mijn droom zit vooral in het hebben van een positieve impact op de industrie. Ik vind het veel mooier dan ik had gedacht om banen te creëren, dat mensen een prettig leven hebben omdat ze leuk werk doen bij mijn bedrijf.’

Studie

Annemieke was een tikje vreemde eend in de Twentse textielbijt, want ze is afgestudeerd in communicatiewetenschappen.

Nieuw leven

Door duurzaam te produceren, wil Annemieke de ooit zo florerende textielindustrie in Enschede nieuw leven inblazen.

Weverij

Enschede Textielstad produceert onder meer denim, katoen en linnen, nagenoeg volledig van gerecycled textiel.