Wat hebben vluchtelingen aan blockchain? Nou, alles...

Wat is jouw beste beslissing van de laatste twaalf maanden?

‘Toen ik met mijn bedrijf Tykn begon, dacht ik dat het een makkie zou worden. Blockchain was en is een toverwoord. Ik verwachtte dat investeerders in de rij zouden staan om ons hun miljoenen te geven. Daar dacht ik te lichtzinnig over, weet ik inmiddels. De blockchaintechnologie wordt in rap tempo volwassen, maar laat ik zeggen dat Jip en Janneke nog steeds amper een idee hebben hoe het werkt. En dat zijn juist de mensen waar wij ons op richten. Onze visie is om onderbedeelde gemeenschappen te laten profiteren van deze technologie: vluchtelingen, slachtoffers van natuurrampen, mensen die zitten te springen om hulp. Hoe overtuig ik deze mensen dat blockchain voor hen zeer nuttig kan zijn? Wat ik vooral nodig had, was iemand naast mij die volledig toegewijd is aan het bedrijf en het idee erachter. Een partner die Nederlands spreekt en bekend is met het opzetten van start-ups hier. Dus mijn beste beslissing was om Khalid Maliki uit te kiezen als zakenpartner. Ik heb Khalid leren kennen tijdens een start-upweekend in Utrecht. Mijn team won dat evenement, maar Khalid had de beste presentatie van allemaal. Dus heb ik hem uitgelegd wat ik met mijn bedrijf wil. Hij zegde zijn baan op en sloot zich bij ons aan. Een gedurfde stap, want Khalid heeft een gezin te onderhouden.’

En wat is jouw idee precies?

‘We willen onverwoestbare identiteiten bouwen op de blockchain. Met onverwoestbaar bedoel ik: als er een crisis uitbreekt, zoals een gewapend conflict of een natuurramp, zorgen wij ervoor dat jouw identiteitsbewijzen niet verloren gaan. Blockchain is eigenlijk een soort digitaal grootboek waarin je data kunt zetten. Het slimme van blockchain is er dat er niet één persoon of instantie is die dit grootboek beheert, met alle risico’s van dien. Iedereen die de blockchaintechnologie gebruikt, heeft een exacte kopie van hetzelfde grootboek. En iedereen kan dus controleren of datgene wat in het grootboek is opgeschreven, ook daadwerkelijk klopt. Bovendien kunnen de toegevoegde data nooit meer worden aangepast of verwijderd. Simpel gezegd, kun je niet liegen op de blockchain. Ons idee is: wat als wij de blockchain niet gebruiken voor bitcoins of andere cryptovaluta, maar om identiteitsbewijzen op te slaan? Denk aan je paspoort, je rijbewijs, je geboorte- en huwelijksakte, je academische diploma’s, werkvergunningen.’

Hoe ben je op dit idee gekomen?

‘Mijn ouders komen uit Syrië, maar zelf ben ik geboren in Koeweit. Tijdens de Eerste Golfoorlog is mijn geboorteakte vernietigd. Toen de troepen van Saddam Hoessein binnenvielen, hebben de autoriteiten in Koeweit als voorzorgsmaatregel de geboorteaktes en andere identiteitsbewijzen van hun burgers verbrand. Waarom? Zodat de Iraki’s de inwoners van Koeweit niet zouden kunnen identificeren en vervolgen.’

Wat voor problemen bezorgde jou dat?

‘Nadat mijn familie in 1990 naar Libanon was gevlucht, brak daar drie maanden later een burgeroorlog uit. Ons huis werd geraakt door een raket en in de brand verloor ik de kopie van mijn geboorteakte. Dit werd een probleem toen ik in 2010 een werkvergunning kreeg om vijf jaar lang in Nederland te komen werken. Ik ging naar de RDW om een Nederlands rijbewijs aan te vragen. En omdat ik uit een ander land kom, vroegen ze naar mijn geboorteakte. Ik moest zeggen dat ik die papieren niet had. Dankzij de advocaat die ik in de arm had genomen, heb ik uiteindelijk met veel moeite mijn rijbewijs gekregen. Maar achter geboorteplaats staat nu wel “onbekend”. Als de politie om mijn rijbewijs vraagt, denken sommige agenten dat ik mijn rijbewijs heb vervalst. Maar de meeste problemen doen zich voor als ik ga reizen. Ik heb nu een vluchtelingenpaspoort en ook daarin staat dat niet bekend is waar ik ben geboren.’

Hoezo heb jij een vluchtelingenpaspoort?

‘Ik had vier jaar gewerkt voor een zorginstelling in Den Haag. Toen zij mijn contract niet wilden verlengen, kreeg ik in 2014 een brief van de Immigratie- en Naturalisatiedienst: ik had drie maanden de tijd om een nieuwe baan te vinden, anders moest ik het land verlaten. Maar ik was toen al zo druk bezig om me te verdiepen in de blockchain, dat ik niet de moeite nam om een nieuwe baan te zoeken. Dus ik dacht: ik pak gewoon de trein naar Ter Apel en vraag daar asiel aan. Ook al zag ik mezelf helemaal niet als een vluchteling; ik was een kennisimmigrant. Bovendien voelde ik me helemaal thuis in Den Haag, waar iedereen mij kende van mijn groengele ADO-scooter. Ik dacht dat het een makkie zou worden, maar het kostte me uiteindelijk twee jaar om een verblijfsvergunning te krijgen. Want ik was vrijgezel en onder de dertig, en dus per definitie een potentiële terrorist. En ik kon niet bewijzen waar ik geboren was. Die ervaring was voor mij het bewijs dat wij een gedecentraliseerd registratiesysteem nodig hebben. Ik ben ervan overtuigd dat al die asielaanvragen bespoedigd hadden kunnen worden als identiteitsbewijzen altijd en overal verifieerbaar zijn op de blockchain. En dat dat de Nederlandse belastingbetaler heel veel geld had kunnen besparen.’

Wie gaat gebruikmaken van jullie diensten en tools?

‘Wij richten ons op overheidsinstanties en non-gouvernementele organisaties. Wij doen nu samen met het Rode Kruis pilotprojecten op Sint-Maarten en in Malawi, die beide vaak worden getroffen door natuurrampen. En hoe kun je als inwoner van Sint-Maarten om hulp vragen bij de instanties als je jezelf niet kunt identificeren omdat je al je papieren kwijt bent geraakt in de orkaan?’