Een weekend zuipen als Tommy Shelby

Ik geloofde er eigenlijk niets van, maar Britse lelijkheid kan ook onweerstaanbaar zijn. Ik boekte een vlucht naar Birmingham om een paar dagen Peaky Blinders-toerist te zijn, en dronk ale en cocktails met veel whisky. By order of the Peaky Blinders.

Eerst maar een bekentenis: ik ben fan van Peaky Blinders. Ik heb een Google Alert voor de serie ingesteld en lees alle Peaky-stukken uit nationale en internationale media. Ik ken de themasong van Nick Caves, Red Right Hand, uit mijn hoofd en zing voor elke af levering: ‘On a gathering storm / comes a tall handsome man / in a dusty black coat / with a red right hand.’

Voor de gekken en idioten die de serie nooit zagen: de hoofdpersoon is Thomas ‘Tommy’ Shelby, een oorlogsveteraan die na de Vrede van Versailles getraumatiseerd terugkeert naar Birmingham. Daar vormt hij met vertrouwelingen – zijn broer Arthur en andere familieleden – een bende genaamd de Peaky Blinders. Tommy Shelby doet dingen die niet mogen en hij groeit in de roaring twenties uit tot de grootste gangster van Birmingham, en misschien wel van heel Engeland.

Helen Mccrory schittert als Tommy’s rokende, vloekende tante Polly Gray. Ze debiteert wijsheden als ‘Men and their cocks never cease to amaze me’ en ‘When you’re dead already, then you’re free’. Tom Hardy speelt de onvergetelijke orthodox-joodse gangster uit Londen, Alfie Solomons. Tommy’s oudere broer Arthur is de favoriet van bijna alle Peaky-fans. Door een combinatie van extreme gewelddadigheid, humor en kwetsbaarheid is hij een Tony Soprano-achtige troetelgangster geworden.

Cillian Murphy is de perfecte acteur om Tommy Shelby te spelen. Hij heeft de Britse tweedpet weer modieus gemaakt. Tommy is een echte Brummie, een inwoner van Birmingham, en de serie speelt zich voor een groot deel af in de getto’s en krochten van die stad. In een artikel in The Guardian las ik dat de serie niet alleen tot ‘Peaky Blinders-mania’ en een ‘Peaky Blinderscultus’ heeft geleid, maar ook tot een spectaculaire toename van het aantal toeristen. Mediadeskundigen noemen dat het ‘Peaky-effect’, de directeur van BBC Midlands noemde de serie ‘een game-changer voor Birmingham’.

Peaky Blinder-pub 115 Corporation Street

Op een schoolbord voor een kroeg in Dale End, een van de drukste plekken van Birmingham, was met wit krijt geschreven: ‘No kids. No wifi. No food. Just good quality beer.’ Op het raam stond ‘Peaky Blinder Free House’ en ‘Toilets are for customer use only’. Er prijkte een graffiti naast van een mannelijke silhouet met een pet. Met halfgesloten ogen leek hij op Tommy Shelby. Aan de overkant winkelden inwoners van Birmingham in The Pound Palace. Een cameraman interviewde schoolkinderen over een steekpartij.

Ik ging bedeesd naar binnen bij de Peaky Blinderpub. Er viel een stilte. Ik scande de zaak en noteerde mijn eerste indruk in mijn telefoon: shabby. Het stonk naar bier en chloor. De vloer plakte. Ik zag geen enkele andere Peaky-toerist, maar wel veel veiligheidscamera’s. Op de spiegel achter de bar stond: ‘By Order of the Peaky Blinders!’ Ik bestelde een Peaky Blinder Ale van de tap en gaf 4 pond aan barman/eigenaar Tom O’Rourke. Hij droeg een jaren 20-giletje, een shirt en een Peaky-pet. Op zijn armen had hij liefdesverklaringen aan Birmingham laten tatoeëren. Ik liep naar een tafeltje en nam een slok. Er zat 4 procent alcohol in. De smaak was wat vlak, meer lager dan ale.

AL SINDS DE ECHTE PEAKY BLINDERS WORDT ER IN BIRMINGHAM VOORAL MET MESSEN GEVOCHTEN, EN ER WERDEN GISTEREN DAN OOK DRIE JONGEREN NEERGESTOKEN

Ik dronk stevig door en kreeg de moed om de Peaky Blinder-pub te verkennen. Aan de muren hingen knipsels over de echte Peaky Blinders en politiefoto’s met leden van de echte Peaky Blinders. Bendes maakten rond 1890 Birmingham onveilig. Gangleden werden hooligans of sloggers genoemd. Ze verstopten scheermesjes in de peaks, randen, van hun petten. Bij vechtpartijen haalden ze die eruit en ze sneden strotten door, verminkten gezichten of staken vijanden blind. De hooligans/sloggers/gangsters van Birmingham werden sindsdien Peaky Blinders genoemd.

Knokpartij

Ik keerde terug naar mijn plek en observeerde zo voorzichtig mogelijk de andere bezoekers. Op vale rode banken zaten twee vrouwen. De een vertoonde alle kenmerken van een junkie, de ander was ongetwijfeld een alcoholist. Ze had een rood smoelwerk en bleef maar goedkope pints naar binnen gieten. Ze lalde en wankelde om het kwartier naar het toilet. Dat kon natuurlijk ook zijn om een snuif of een opiaat te nemen. Drie mannen kwamen aan hun tafel zitten. Ze spraken met een accent dat ik niet verstond. Zo nu en dan keken ze naar buiten. Bobby’s zaten in politiebusjes. Een junk liet zijn kont zien aan een agent.

Een dag eerder vond er om 17.45 uur op een meter of honderd van de Peaky Blinder-pub een knokpartij plaats tussen zo’n honderd jongeren. Al sinds de echte Peaky Blinders wordt er in Birmingham vooral met messen gevochten, en er werden dan ook drie jongeren neergestoken. Ik keek naar een muurschildering. Drie mannen met Peaky-petjes stonden voor een rechter in een toga. Hun advocaat schreeuwde volgens de tekstballon: ‘Judge, not guilty!’ Uit de speakers klonk: ‘If you like pina coladas, and getting caught in the rain.’ Op twee tv’s werd het lokale nieuws uitgezonden. Een veiligheidsmedewerker zei over de straat bij de Peaky Blinder-pub: ‘Dit is een verschrikkelijke, dodelijke plek, met veel drugshandel.’ Een agent zei dat de politie de grip op het centrum van Birmingham allang was verloren.

Een stamgast gooide munt na munt na munt in een gokkast. De barman/eigenaar deed zijn Peaky-petje af om het zweet van zijn gezicht te wissen. Ik zocht recensies op. ‘Ik ben verrast dat de politie deze tent niet sluit. Ik zou het een min 100 willen geven, maar het laagste was 1 ster.’ Een ander schreef dat de eigenaar van de Peaky Blinder-pub ‘snel op de Peaky-bandwagon was gesprongen’. De recensie eindigde met: ‘Tommy en Arthur zouden deze plek allang hebben laten sluiten By Order of the Fucking Peaky Blinders.’ Na drie pints Peaky Blinder Ale kwam er eindelijk een mede-Peaky-toerist binnen. Hij hield zijn rugzak stevig vast en bestelde een Peaky Blinder Ale. Hij keek schichtig om zich heen, nam een paar ferme slokken en ging er snel vandoor. Buiten bleef het onrustig. Jongeren gingen naar de Mcdonald’s aan de overkant. Bobby’s hielden verdachte voorbijgangers aan waarna ze werden ondervraagd en in een enkel geval meegenomen naar het bureau. Ik ging naar de wc. Ook dit vergde Peaky Blinder Ale-moed. Op Tripadvisor staat: ‘Ik denk dat de wc’s hier al zitten sinds het Peaky Blinders-tijdperk.’

The Old Crown Pub 188 High Street

Ik wandelde een kwartier door Birmingham. Het was grauw weer, maar dat hoort een beetje bij deze stad. Ik ging naar binnen bij The Old Crown. Volgens mijn informatie was dit ‘een pub waar de echte Peaky Blinders heen gingen om hun pints te halen’. De manager voerde een ‘zero tolerance-beleid’ tegen ‘druggies’. Dat was hard nodig. Birmingham lijdt onder een opiaten-, coke- en heroïne-epidemie.

Het was donker als in een middeleeuwse herberg. Zo had ik me The Old Crown voorgesteld. De inrichting was klassiek-sober. Stamgasten dronken Guinness, Amstel of Thatchers van de tap. Achter houten tafels zaten drie giechelende schoolkinderen van een jaar of zestien. Ondanks hun leeftijd kregen ze gewoon bier en ze hadden overduidelijk net een jointje of drie weggepaft.

Ik bestelde een ale en begon te lezen in het boekje The Real Peaky Blinders van Carl Chinn, een lokale historicus die voor 40 pond ook Peaky Blinders-rondleidingen geeft. Chinns tour begint in The Old Crown. Na een uur slenteren door Birmingham keert hij terug naar deze pub en de gids en zijn klanten drinken wijn en ale en eten pie and mash in een afgesloten ruimte van The Old Crown. De Peaky-toeristen mogen Chinn tijdens de drie gangen vragen stellen. Wat vindt hij van Aunt Polly? Is Arthur ‘Fucking’ Shelby ook zijn favoriete personage? Wat is er allemaal echt gebeurd en wat niet? Ik las door in het boekje. Chinn citeerde een aantal passages uit een verhaal met Peaky Blinders-bedenker Steven Knight uit de Birmingham Mail. Knight wilde een ‘verhaal vertellen gebaseerd op familielegendes en historische feiten’ en de serie ‘mythologiseert hoe het leven destijds was’. Dat is mooi, schreef Chinn, maar de echte verhalen achter de fictionele karakters zijn ‘minstens zo dramatisch, bloederig en spannend’.

Tough fighter

Volgens Chinn is Tommy Shelby gebaseerd op een gangster uit Birmingham die echt heeft bestaan. Zijn naam was Billy Kimber. Hij groeide op in Birmingham, maar verliet de stad uit armoede en werd een excellente zakkenroller. In zijn boek schrijft Chinn: ‘Billy Kimber was een man die je niet in de weg moest staan. Lang, goed gebouwd en charismatisch. Hij vreesde niemand, maar velen vreesden hem. Hij was een tough fighter en de sleutelfiguur van een groep wrede bendeleden.’

BILLY KIMBER WAS EEN MAN DIE JE NIET IN DE WEG MOEST STAAN. LANG, GOED GEBOUWD EN CHARISMATISCH. HIJ VREESDE NIEMAND, MAAR VELEN VREESDEN HEM

Kimber werd na zijn terugkeer naar Birmingham de leider van de gevreesde Brummagem Gang, ofwel ‘The Real Peaky Blinders’. Ze sloten een verbond met The Elephant Boys en de Camden Town Mob uit Londen. Samen terroriseerden ze Engeland. Er brak paniek uit als ze racebanen betraden. Dat was volgens Chinn terecht, want The Real Peaky Blinders bestonden uit ‘gewelddadige mensen die zakken rolden’ en ‘met messen, scheermesjes, revolvers en andere wapens vochten’. Hun grote vijanden waren de bendeleden van de Italiaanse gangster Charles Sabini uit Londen. In 1920 deed Billy Kimber een poging Sabini van zijn troon te stoten. Dat leidde tot een bendeoorlog.

Ik bestelde nog een ale en las The Real Peaky Blinders in een uurtje uit. Het is te koop in The Old Crown na Carl Chinns rondleidingen. Doe dat niet. De serie is vele malen beter dan het boek.

Finders Keepers 160 High Street

Ik verliet The Old Crown. Ik passeerde Edskills Language School, een muurschildering van Jeremy Corbyn en een kliniek tegen haarverlies. Er klonk lawaai van graafmachines. Het is hoopgevend dat er in Birmingham nieuwe dingen worden gebouwd. In de berm lag vuilnis. Op een grote muur stond ‘HELL’. Volgens de lokale VVV zou dit een ‘iconic district’ moeten zijn. Volgens de Birmingham Mail is het ‘een van de uniekste en levendige creatieve wijken van Groot-Brittannië’.

Ik ging naar binnen bij cocktailbar Finders Keepers. Het leek een mix tussen een hoerenkot en een Victoriaanse pub. Ik nam plaats op een oranje kruk en bestelde een Peaky Blinderscocktail met veel whisky. Op een bord achter de bar stond: ‘We do booze and good times.’ Tot mei 2017 zat hier de populaire en zelfs legendarische Rainbow Pub. Volgens Carl Chinn is dit ‘dezelfde locatie waar de beruchte bende in 1890 hun eerst vermelde geweldsaanval met messen pleegde’. Dit vertelt hij ook tijdens zijn rondleidingen. Peaky Blinders-themafeesten worden daarom meestal gehouden in en om Finders Keepers. Dat gebeurde ook in het weekend dat ik in Birmingham was. Meer dan duizend bezoekers kwamen verkleed als Peaky’s. Op de Facebookpagina van het Immersive Peaky Blinders Festival had gestaan: ‘Alle gasten moeten komen in authentieke jaren 20-kleding. By order of the Peaky Blinders!’

Tommy Shelby-burger

De mannen droegen petten waarin misschien wel scheermesjes zaten. Ze hadden Tommy Shelby-giletjes aangetrokken en hun barbier gevraagd om een Arthur Shelby-kapsel. De vrouwen droegen bobkapselpruiken, ze rookten sigaretten uit een houder en ze probeerden bijna allemaal op Ada, Grace of Aunt Polly te lijken. Finders Keepers was ‘gerenoveerd zoals hoe het was toen het werd gefrequenteerd door de Peaky Blinders’, stond op de flyer.

Dit laatste bleek niet waar te zijn. Bezoekers klaagden dat er alleen wat as en zaagsel op de vloer was gestrooid en de barmensen droegen niet eens Peaky-kleding. Er was ook bijna geen beveiliging op het festival en dat is wel nodig in Birmingham. Er stond veel te weinig personeel in de kroeg en daardoor werden de wachttijden om Peaky Blinder Ale te halen wel heel erg lang. Het ‘Victoriaans geïnspireerde voedsel’ was nergens te bekennen, de Tommy Shelby-burger met patat bleek gewoon een slecht gebakken burger met slappe patat. De wc’s waren in 1900 ongetwijfeld schoner dan op het Immersive Peaky Blinders Festival en de trucs van de goochelaars waren waardeloos. De meeste klachten kwamen over de beloofde vintage-kermis. Die bestond uit precies één mini-reuzenrad die het grootste deel van de dag in beslag was genomen ‘door een lokale junkie die op een of andere manier in zijn leren jack en jeans langs de beveiliging was geglipt’, schreef een bezoeker na af loop. Bijna alle klanten wilden hun geld terug en meer dan vijfhonderd mensen kondigden juridische stappen aan op een Facebookgroep genaamd Blinded by the Peaky Advertising.

The Garrison Tavern 110 Garrison Lane

Een dag later wandelde ik door de wijk waar Billy Kimber en de andere echte Peaky Blinders vandaan kwamen. Ze planden hier hun misdaden en vochten er territorium-oorlogen uit. De politie ging er liever niet naar toe. Small Heath was een getto dat bestond uit krotten, leegstaande panden en fabrieken.

De ouders van Peaky Blinders-maker Steven Knight groeiden op in Small Heath. Zijn moeder moest op haar negende geld van weddenschappen ophalen voor bookies. Later vertelden ze hun zoon over de jaren 20 in Small Heath. In het boekje By Order of the Peaky Blinders – the Official Companion to the Hit TV Series noemt Knight het Birmingham van die tijd ‘een wilde en, in mijn geest, geweldige plek’. Auto- en wapenfabrieken zorgden het hele jaar door voor harde, ritmische ‘bangs and booms’, uit de schoorstenen kwam as waardoor de straten vol zwarte sneeuw leken te liggen.

Het Small Heath van 2019 bleek geen wilde en geweldige plek te zijn. Ik liep langs autosloopbedrijven via Garrison Lane Park richting Garrison Lane. Het stonk naar benzine, vrachttreinen reden langs een station. Birmingham is veelzijdig in zijn lelijkheid. Na tweehonderd meter bereikte ik de plek waar buurtbewoners tot voor kort hun ale konden drinken.

Hart en ziel van de serie

De Garrison-pub werd in 2014 voor 183.000 pond verkocht. Vijf jaar later was het nog steeds niet gerenoveerd. De ramen waren dichtgetimmerd. Op een vergeeld bord stond: ‘Good food daily. Large screen. Open all day.’ In de serie heet deze pub The Garrison Tavern. Volgens Peaky-kenners is The Garrison ‘het hart en de ziel’ van de serie. De eigenaar was Harry Fenton. Tommy Shelby kocht The Garrison in seizoen 2. Arthur werkte achter de bar en dronk schreeuwend en vloekend een groot deel van de whisky-voorraad op. Steven Wright nam Cillian Murphy in 2012 mee naar The Garrison. Hij liet hem luisteren naar authentieke Brummie-accenten en leidde Murphy rond in Small Heath.

Ik liep terug naar het centrum. Ik sloeg de Peaky Blinder-pub over en ging naar binnen bij een taverne op Broad Street. Ik bestelde een Sadler’s Peaky Blinder Ale, gemaakt door een brouwerij die ook Peaky Blinder Irish Whiskey, Peaky Blinder Black IPA en Peaky Blinder Spiced Gin verkoopt en een paar maanden geleden een Peaky Blinders-themapub genaamd The Garrison opende. Op het nieuws ging het nog steeds over de steekpartij in het centrum van Birmingham. De daders waren nog steeds niet gevonden en de politie vroeg om inlichtingen.

Garrison Hotel and Bar Oxford Street

Ik sloot mijn tour af in Digbeth. Op een bruinrode muur, niet ver van The Old Crown en Finders Keepers, stond in grote witte letters: ‘Garrison Hotel and Bar Birmingham. Vanaf 35 pond per nacht.’ Een graffiti-artiest had er een portret naast getekend van een rokende man met een bruine Peaky Blinders-pet. Zijn ogen waren niet te zien en hij droeg een shirt en, uiteraard, een giletje. Het Garrison Hotel zou een zoveelste ode worden aan de Peaky Blinders, beloofde de man die het zou openen. Peaky-toeristen kunnen in twaalf retro-slaapkamers met afbeeldingen van Arthur, Tommy, Polly, haar zoon Michael en andere Peaky Blinders overnachten. Ik wist dit omdat ik een interview met de initiatiefnemer in de Birmingham Mail had gelezen. Hij noemde de Garrison een ‘fantastisch deel van de Brummiegeschiedenis’. Dat mocht niet verdwijnen en daarom was hij zo goed geweest een Peaky-hotel te bouwen. Zo kon hij ‘iets teruggeven’ aan Birmingham.

De initiatiefnemer bleek Tom O’Rourke te heten. Ik kende die naam ergens van. Hij was de eigenaar van de Peaky Blinder-pub. Hij kreeg veel aandacht in lokale media. In een promo op Birmingham Live schreeuwde hij: ‘The Garrison komt terug naar Birmingham!’ Daar werd in eerste instantie positief door Peaky-toeristen op gereageerd. De euforie temperde pas toen bekend werd dat Tom O’Rourke de man is achter het Peaky Blinder-pubgedrocht in Dale End. O’Rourke schaamde zich niet voor die associatie. Hij had op de muur laten schrijven: ‘Open Soon. By Order of the Peaky Blinder-pub in Dale End.’

‘Een bizarre droom’

Ik keerde terug naar huis. Het Peaky-toerisme bleef floreren. Er zijn onlangs twee Peaky Blinders-escaperooms in Birmingham geopend en er is een metershoge muurschildering van Tommy Shelby onthuld in Digbeth. In het Black Country Living Museum in het Midlands-stadje Dudley is een Peaky Blinders-winkel geopend en er worden daar ook thema-avonden gegeven. Het vijfde Peaky-seizoen ging in juli 2019 in première in het stadhuis van Birmingham. Er waren meer dan 76.000 aanvragen voor kaartjes. Steven Knight was er ook en hij maakte bekend dat er in september 2019 een officieel Peaky Blindersfestival in Digbeth zou worden gehouden waar Peaky-fans wél van zouden genieten. Het First Legitimate Peaky Blinders Festival, zoals het nadrukkelijk heette, duurde twee dagen. Er konden 20.000 mensen op het festivalterrein in Digbeth. Paul ‘Arthur Shelby’ Anderson beantwoordde vragen van fans. Er was muziek van Liam Gallagher en Primal Scream en er werd een modeshow gehouden van de Peaky Blinderscollectie die is gemaakt door de Garrison Tailors. Een Thomas Tweed Suit kost 425 pond, een Shelby Tweed Cap heb je al voor 54,17 pond. Kappers schoren gratis Arthur en Tommy Shelby-coupes en er waren meer dan honderd acteurs ingehuurd om een jaren 20-sfeer te scheppen. Foodtrucks verkochten gerechten die de echte Peaky Blinders vast heel lekker vonden, fans met Don’t fuck with the Peaky Blinders- of I love Brummietatoeages waren verkleed als Aunt Polly, Tommy, Arthur, Sabini, Alfie of Grace, Tommy’s grote liefde.

KAPPERS SCHOREN GRATIS ARTHUR EN TOMMY SHELBY-COUPES EN ER WAREN MEER DAN HONDERD ACTEURS INGEHUURD OM EEN JAREN 20-SFEER TE SCHEPPEN

Het eerste Legitimate Peaky Blinders Festival eindigde met vuurwerk en een speciale versie van Nick Caves Red Right Hand. Duizenden Peakytoeristen zongen: ‘On a gathering storm / comes a tall handsome man / in a dusty black coat / with a red right hand.’ Steven Knight noemde het ‘een bizarre droom’.

Ik was er zelf niet bij. Ik verdween uit Birmingham en kom er nooit meer terug. 

Het vijfde seizoen van Peaky Blinders wordt vanaf 4 oktober 2019 uitgezonden op Netflix. Het boekje By Order of the Peaky Blinders – the Official Companion to the Hit TV Series verschijnt een dag eerder.