‘Met zoiets als een coronapaspoort hoef je in Amerika niet aan te komen’

Vrijheid. Dat is toch wel zo’n beetje het sleutelwoord aan deze kant van de Atlantische Oceaan. Alles draait hier om vrijheid: jezelf te kunnen zijn, te kunnen gaan en staan waar je wilt, en vooral de vrijheid niet door de staat lastiggevallen te worden. Amerikanen verplichten je tot niets, en anders hebben ze altijd nog hun vuurwapens om de strijd met hun eigen overheid aan te gaan. Probeer zo’n volkje dus maar eens aan een vaccinatiepaspoort te krijgen.

Vanaf het moment dat hier net als in Europa over een digitale coronapas werd gesproken, gingen vrijheidminnende Amerikanen direct op de achterste poten staan. De regering-Biden probeerde het nog slim te spelen: zij gaven aan dat de federale regering geen coronapaspoort zal invoeren, maar dat ze er begrip voor hebben als ondernemingen een vaccinatie verplicht stellen. Alleen met een prik mag je nog de kroeg in of vliegen. Klinkt leuk, maar dat is natuurlijk net zo goed een vaccinatieverplichting.

Afgelopen dagen namen zowel de staatsregering van Florida als die van Texas een wet aan die het aan ondernemingen verbiedt een vaccinatiepaspoort verplicht te stellen. En eigenlijk is dat niet zo vreemd. Een overheid is er niet alleen om burgers verplichtingen op te leggen, de overheid is er ook om rechten van burgers te beschermen. En in dit geval is dat het recht om niet buitengesloten te worden van de maatschappij als je geen vaccinatie wilt. Reken maar dat er meer staten zullen volgen, want zo’n verkapte vaccinatieplicht druist in tegen het Amerikaanse ideaal van totale vrijheid.

Een poos geleden las ik over een discussie op het Chinese socialmediaplatform Weibo, waarin gebruikers zeiden dat extreme overheidscontrole prima was omdat daarmee terroristen gestopt werden. Liever dat overal op straat je gezicht wordt gescand, dan dat je de kans loopt gedood te worden. Vrijheid, zeiden sommige gebruikers van Weibo, kan ook in de vorm komen van een collectieve vrijheid: de vrijheid om veilig te zijn in de publieke ruimte.

Orwelliaanse controle goedkeuren omdat de wereld veiliger wordt, daar hoef je in Amerika niet mee aan te komen. Maar eigenlijk is de inzet van vrijwel iedere Amerikaanse discussie de tegenstelling tussen individuele vrijheid en het collectieve belang. Moeten we vuurwapens afpakken omdat af toe een gek om zich heen schiet in een supermarkt? Moeten we een ziekteverzekering verplicht stellen omdat anders mensen buitengesloten worden?

De vaccinaties worden het volgende onderwerp waarover de Amerikanen elkaar uitentreuren zullen bevechten, op de tv-kanalen en in hun politieke loopgraven. En het is al duidelijk wie welke kant heeft gekozen. Niet voor niets waren het de Republikeinse staten Florida en Texas die een wet doorvoerden die een verkapte vaccinatieplicht verbiedt.