Sam Bankman-Fried: van cryptokoning naar bajesklant

Begin 2022 was Sams situatie volledig uit de hand gelopen. Het leek wel of elk belangrijk persoon op aarde hem wilde leren kennen. En hij had tegen iedereen ja gezegd. Iemand anders in Sams situatie zou een enorm netwerk van planners, adviseurs en poortwachters hebben opgebouwd. Sam had alleen Natalie, die inmiddels niet meer alleen Sams hoofd public relations en privéplanner was, maar bij gelegenheid ook Sams lijfwacht. Ze was een jongleur die wel duizend ballen in de lucht hield. Geen enkele bal was erg belangrijk, maar Natalie had wel het gevoel dat elke bal die ze liet vallen een crisis kon veroorzaken. En op de ochtend van 14 februari baarde een van de ballen haar bijzonder veel zorgen.

Drie dagen eerder was Sam op de Bahama’s in een privévliegtuig met bestemming Los Angeles gestapt, zonder iets anders bij zich dan zijn laptop en een schone onderbroek. Sindsdien had hij gebruncht met Shaquille O’Neal, gedineerd met de Kardashians en naar de Super Bowl gekeken in gezelschap van de eigenaar van de Los Angeles Rams. Hij had gebabbeld met Hillary Clinton en Orlando Bloom. Hij had vier feestjes bezocht en ondernemers ontmoet die wilden dat hij hun bedrijf kocht, ook de CEO van Goldman Sachs, die Sam graag beter wilde leren kennen. Natalie wist niet zeker of en waar Sam de afgelopen drie nachten had geslapen, maar ze wist wel dat hij had ingecheckt in de kamer die ze voor hem had geboekt in het Beverly Hilton, omdat ze dat zelf had gezien.

Zoveelste vip

Nu, op de veertiende, zag de hotelkamer eruit alsof hij er nooit was geweest. De lakens waren nog fris, de kussens onbeslapen, de prullenbakken leeg, de badkamer blinkend schoon. Het enige teken van menselijke aanwezigheid in de kamer was Sam zelf. Hij zat aan het bureau in hetzelfde gekreukte T-shirt en de wijde korte broek die hij in het vliegtuig had gedragen. Zoals altijd deed hij verschillende dingen tegelijk: zijn telefoon checken, met een vaselinestick over zijn voortdurend uitgedroogde lippen wrijven, vensters op zijn laptop openen en sluiten – en dat alles terwijl zijn knie vier keer per seconde op en neer stuiterde. De opdracht die hij had gekregen – de opdracht waar Natalie hem de avond ervoor aan had herinnerd en vanochtend weer – was om op tijd te zijn voor zijn Zoommeeting. Hij was al te laat. De zoveelste vip die hem in het echt wilde ontmoeten wachtte op zijn laptop op hem.

‘Hé, met Sam!’ zei Sam tegen zijn laptop, terwijl zijn Zoombox openging. Op zijn beeldscherm verscheen Anna Wintour, de hoofdredactrice van Vogue. Ze droeg een strakke, gele jurk, was zorgvuldig opgemaakt en had zo’n scherp geknipte boblijn dat de randen haar gezicht omkransten als de bladen van twee scherpe zeisen. ‘Wat heerlijk om je eindelijk te ontmoeten!’ zei ze.

‘Hé, het is ook fijn om jou te ontmoeten!’ antwoordde Sam.

Sam wist echt niet wie Anna Wintour was. Natalie en anderen hadden het hem verteld, maar hij had niet goed opgelet. Hij wist dat Anna Wintour een tijdschrift redigeerde. Hij was zich er misschien vaag van bewust dat Meryl Streep haar had gespeeld in The Devil Wears Prada en dat ze de verraderlijke wereld van de damesmode al regeerde sinds... nou ja, sinds voor zijn geboorte. Ze zag er fantastisch uit, met een look die een miljoen dollar leek te hebben gekost, maar haar kunst was al net zomin aan Sam besteed als alle andere kunst. Als je Sam vroeg om iemands uiterlijk te beschrijven – zelfs het uiterlijk van iemand met wie hij naar bed was geweest – zei hij: ‘Ik weet niet hoe ik daar antwoord op moet geven. Ik kan niet zo goed beoordelen hoe mensen eruitzien.’

Toen Anna Wintour begon te praten, klikte hij op een knop, zodat ze van zijn scherm verdween. In plaats van haar verscheen zijn favoriete videogame

Toen Anna Wintour begon te praten, klikte hij op een knop, zodat ze van zijn scherm verdween. In plaats van haar verscheen zijn favoriete videogame: Storybook Brawl. Hij had maar een paar seconden om zijn personage te kiezen. Hij koos de Hoard Dragon (de ‘verzameldraak’). De Hoard Dragon was misschien wel Sams favoriete held in dit spel.

‘Yup,’ zei Sam, op alles wat Anna Wintour maar zei. Door de koptelefoon kon hij haar nog steeds horen. Als ze niet naar zijn ogen keek, had ze geen reden om te denken dat hij niet oplette. Sam wilde niet onbeleefd overkomen. Het was gewoon zo dat hij dit andere spel tegelijk met het spel van zijn echte leven moest spelen.

Zijn nieuwe sociale rol als de interessantste nieuwe kindermiljardair ter wereld vereiste dat hij allerlei stomme dingen deed. Hij had iets anders nodig om zijn gedachten mee bezig te houden dan waaraan hij geacht werd te denken. En dus, gek genoeg, hoe belangrijker hij werd in de ogen van de wereld, hoe belangrijker deze spellen voor hem werden.

Dwergen, heksen en monsters

Storybook Brawl had alles wat Sam leuk vond aan een spel. Hij moest het opnemen tegen levende tegenstanders. Hij moest snel een heleboel beslissingen nemen. Spellen zonder klok verveelden Sam. Het gaf hem energie om de seconden te zien wegtikken terwijl hij zijn peloton fantasypersonages samenstelde – dwergen, heksen, monsters, prinsessen, enzovoort. Aan elk personage waren twee getallen verbonden: hoeveel schade ze andere personages konden toebrengen en hoeveel schade ze zelf konden overleven. Elk personage bezat ook complexere eigenschappen. Bijvoorbeeld het vermogen toverspreuken uit te spreken of op een bijzondere manier om te gaan met bepaalde onderweg verzamelde schatten, of kameraden op een of andere meetbare manier sterker te maken. Het spel was te ingewikkeld om zeker te kunnen weten wat de optimale zetten waren.

Het vereiste vaardigheid, maar ook geluk. Hij moest waarschijnlijkheden inschatten, maar ook gissen. Dit was belangrijk; Sam hield niet van spellen als schaken, waarbij de spelers alles onder controle hadden en de beste zet, in theorie, volkomen berekenbaar was. Hij zou schaken leuker hebben gevonden als robotstemmen op het bord met willekeurige tussenpozen veranderingen in de spelregels hadden omgeroepen. ‘Ridders zijn nu torens!’ ‘Alle lopers moeten het bord verlaten!’ ‘Pionnen kunnen nu vliegen!’ Of wat dan ook, zolang de nieuwe regel alle spelers maar dwong om de strategie die ze tot dan toe hadden gevolgd te laten varen en al improviserend een andere, betere strategie te bedenken. De spellen waar Sam van hield, maakten het onmogelijk om meer dan een deel van elke situatie te kennen. Handelen in crypto was net zo.

‘Yuuuuuup,’ zei Sam, op wat Anna Wintour zojuist had gezegd. Zijn dwergenpeloton, waaraan hij een prinses of twee had toegevoegd, verdedigde de Hoard Dragon. Tegelijkertijd viel het zijn nieuwe vijand aan, de held van zijn tegenstander, een dikke witte pinguïn die Wonder Waddle heette. De dwerg Crafty viel een droevig uitziend watje aan dat werd aangeduid als de Lonely Prince. Sleeping Princess schakelde de Labyrinth Minotaur uit. Een slapende maagd ontwaakte om een toverspreuk te gebruiken waardoor een stervend personage in drie willekeurig gegenereerde levende personages veranderde. Er gebeurde zo veel tegelijk! Zelfs als dat alles was wat zijn aandacht vergde, het zou voor hem onmogelijk zijn geweest om alles wat er gebeurde te volgen.

Als je 22,5 miljard dollar had, wilden mensen heel erg graag vrienden met je zijn. Ze zouden je alles vergeven

‘Yuuuuuuuuuuup,’ zei Sam. De geluiden die de vrouw maakte, waren nog steeds volledig ceremonieel. Geen echte inhoud hier. Maar elk van Sams yups was hartelijker en levendiger dan de vorige. En ze liep duidelijk warm voor hem. Dat deed iedereen tegenwoordig. Als je 22,5 miljard dollar had, wilden mensen heel erg graag vrienden met je zijn. Ze zouden je alles vergeven. Hun verlangen zorgde ervoor dat je geen aandacht aan ze hoefde te besteden en dat was goed, want Sam had maar een beperkte hoeveelheid aandacht te vergeven. Elk ogenblik kon er een nieuwe veldslag beginnen. Terwijl de seconden wegtikten, selecteerde hij haastig een nieuw leger van moordzuchtige bomen en dwergen. Tegelijkertijd haalde hij een document tevoorschijn: de aantekeningen die Natalie voor deze bespreking had gemaakt. Sam las ze nu voor het eerst. Anna Wintour was inderdaad de hoofdredacteur van het tijdschrift Vogue.

Met Gala 

‘Dat is interessant,’ zei hij, terwijl de strijd begon. Opnieuw was alles binnen een paar seconden voorbij. De Hoard Dragon zat al in de problemen. Zijn gezondheidscijfer daalde sneller dan dat van de concurrentie. Veel van de helden waren van tevoren van speciale krachten voorzien; de Hoard Dragon was een van de zeldzame helden die zijn krachten pas later in zijn bestaan kreeg. De beste manier om de Hoard Dragon te spelen, was door schatten te kopen, die voor hem meer opbrachten dan voor welke andere held ook, maar de uitbetaling kwam pas een heel eind verderop in het spel, zo’n acht veldslagen later. Intussen onttrok je middelen aan de strijd van dit moment. Sam hoefde deze eerste veldslagen niet te winnen. Hij hoefde de Hoard Dragon alleen maar lang genoeg in leven te houden om straks te kunnen genieten van de gigantische opbrengsten van de schatten die hij aan het verzamelen was. Anna Wintour maakte dat moeilijk. Ze wilde zoveel aandacht! En nu kwam ze bij de reden voor het gesprek: het Met Gala. Georganiseerd door het tijdschrift Vogue. Maar in plaats van het gewoon uit te leggen en hem met rust te laten, vroeg ze Sam wat hij ervan wist.

Sam ging verzitten. Hij viste zijn vaselinestick uit zijn gekreukelde korte broek. Hij frunnikte eraan. Kostbare seconden tikten weg. Uiteindelijk drukte hij op een knop. De Hoard Dragon verdween en Anna Wintour verscheen weer in beeld. Vreemd genoeg wilde hij haar alleen zien als hij aan het woord was. ‘Ik weet niet zoveel van jouw branche als jij natuurlijk,’ zei hij voorzichtig. ‘Ik weet wel iets van wat er publiekelijk bekend is, maar van wat er achter de schermen gebeurt weet ik niet veel.’ Wel iets. Strikt genomen was dat waar: Sam wist wel iets. Hij wist dat het Met Gala een feest was. Dat er beroemdheden kwamen. Maar veel meer was hem niet bekend. Zo had hij je bijvoorbeeld niet kunnen zeggen of de ‘Met’ de Metropolitan Opera was of het Metropolitan Museum of zelfs de Metropolitan Police.

Anna Wintour was duidelijk gewend aan deze situatie. Tot Sams grote opluchting begon ze nu uit te leggen wat het Met Gala was. Op het moment dat ze haar mond opendeed, verwisselde Sam haar gezicht voor een pagina uit Wikipedia: ‘Het Met Gala, officieel aangeduid als Costume Institute Gala of Costume Institute Benefit, en ook bekend als het Met Ball, is een jaarlijks geldinzamelingsgala ten bate van het Costume Institute van het Metropolitan Museum of Art in New York City. Het vormt de opening van de jaarlijkse modetentoonstelling van het Costume Institute.[4] Elk jaar viert het gala het thema van de tentoonstelling, en de tentoonstelling zet de toon voor de formele kleding van de avond, omdat van de gasten wordt verwacht dat ze mode kiezen die bij het thema van de tentoonstelling past.

‘Interessant!’ zei Sam. ‘Dat is superinteressant.’ Maar terwijl hij deze blijk van belangstelling gaf, drukte hij op een knop waardoor de Wikipedia-pagina verdween. In plaats daarvan verscheen er een enorme gouden tomahawk. De Hoard Dragon hing aan een zijden draadje. Een andere veldslag, deze keer tegen een personage met de naam Peter Pants, kon elk ogenblik beginnen. Peter Pants was het tegenovergestelde van de Hoard Dragon. Hij was een make-or-break-personage wiens krachten na verloop van tijd afnamen. Peter Pants was er helemaal op gericht je snel om zeep te helpen. Peter Pants kon de Hoard Dragon in één gevecht afmaken. Sam had maar een paar seconden om zijn strijdmacht te organiseren. Hij moest zich concentreren. Anna Wintour maakte dat onmogelijk. ‘Yuuuup,’ zei Sam.

Anna Wintour zei nu dat ze meer wilde horen over wat FTX had gedaan op het gebied van geld weggeven. Omdat hij nu wel iets moest zeggen, liet Sam haar gezicht weer op het scherm verschijnen. ‘We hebben sponsordeals gedaan op sommige plekken,’ zei hij. ‘Maar we zijn er een beetje lukraak in gesprongen. We proberen echt goed te kijken welke partnerschappen de grootste impact zullen hebben. Daarom zijn we een partnerschap aangegaan met Tom en Gisele.’

Brady & Bündchen

Strikt genomen was dat waar, maar het gaf niet het idee achter de relatie weer. Sam had Tom Brady 55 miljoen dollar toegezegd en diens vrouw Gisele Bündchen nog eens 19,8 miljoen dollar voor 20 uur van hun tijd per persoon in de loop van de komende drie jaar. Sam betaalde mensen meer geld per minuut dan ze ooit van wie dan ook betaald hadden gekregen om wat dan ook te doen. Hij had Larry David 10 miljoen dollar betaald om een reclamespotje van 60 seconden te maken – boven op de 25 miljoen dollar die het had gekost om het te maken en uit te zenden tijdens de Super Bowl – dat Sam de vorige dag nog had bekeken. Het was een geweldige reclamespot.

Sam mocht dan misschien niet precies weten wat het Met Gala was, of welke rol hij er precies in zou kunnen spelen, maar hij kon wel aanvoelen waar Anna Wintour op uit was. Ze wilde niet alleen zijn geld, ze wilde hem. Aanwezig, op de rode loper van haar Met Gala, naast haar, om een buzz te creëren. Sam begreep ook wat hij in ruil voor zijn offer mogelijk zou krijgen: vrouwen. Of liever gezegd, toegang tot de vrouwelijke cryptospeculant. FTX had enorme bedragen uitgegeven om zich in de hoofden van mannen te nestelen. Volgens Sam had mode ongeveer dezelfde plek in de vrouwelijke verbeelding als sport in die van mannen. Hij had een paar marketingmensen gevraagd om een lijst met wat hij in de modewereld kon doen dat vrouwen zou aanspreken. Het Met Gala stond op de lijst. En hier zat hij dan, in een Zoomgesprek met Anna Wintour zelf, die nu liet doorschemeren dat Sam misschien het hele feest wel kon betalen.

‘Ja, absoluut,’ zei Sam, maar hij was er met zijn hoofd niet bij. De Hoard Dragon was dood. Anna Wintour had hem gedood. Wat nu? Hij deed een halfslachtig bod om een nieuwe ronde te beginnen en een andere held te kiezen, maar bedacht zich toen en sloot het spel af. Vaak was hij in staat om in twee werelden tegelijk te zijn en in allebei te winnen. In dit geval had hij duidelijk geen kans om in de ene wereld te winnen, tenzij hij in de andere wereld minder oplette. En op de een of andere manier had deze vrouw een toverspreuk weten te bemachtigen die zijn vermogen om te multitasken verstoorde. Want nu vroeg ze hem niet alleen om zijn geld en zijn tijd. Ze wilde alles weten over zijn politieke activiteiten.

‘Mijn moeder houdt zich fulltime bezig met de effectiviteit van politieke campagnedonaties en mijn broer zit in Washington DC bij de beleidsmakers,’ zei Sam, terwijl hij Anna Wintours gezicht weer op zijn laptop zette. ‘We doen behoorlijk veel om te kijken hoe moeilijk we het kunnen maken om een verkiezing te stelen. Het is triest dat dat de plek is waar we moeten strijden, maar het is nou eenmaal zo.’

In 2020 had hij 5,2 miljoen dollar overgemaakt aan de campagne van Joe Biden, zonder dat iemand daarom had gevraagd of hem er zelfs maar voor had bedankt

Sams uitgaven aan Amerikaanse verkiezingen waren verrassend lang onder de radar gebleven. In 2020 had hij 5,2 miljoen dollar overgemaakt aan de presidentscampagne van Joe Biden, zonder dat iemand daarom had gevraagd of hem er zelfs maar voor had bedankt. Hij was Bidens op één of twee na grootste donateur geweest en toch had het campagneteam nooit ook maar de moeite genomen om hem te bellen. Sindsdien had Sam honderd verschillende kandidaten en politieke actiecomités nog eens tientallen miljoenen dollars toegeworpen, op manieren die het moeilijk maakten om zijn identiteit te achterhalen. Dat was het zoveelste andere spel – hoe de Amerikaanse politiek te beïnvloeden – dat hij al doende leerde, en het was best leuk, vooral als je beschikte over de speciale kracht van onzichtbaarheid. Maar toen had hij het ‘verknald’, zoals hij het zelf uitdrukte. Hij had zich in een interview laten ontvallen dat hij erover dacht een miljard dollar in de volgende presidentsverkiezingen te steken. Die opmerking had het beest gewekt. En nu beleed Anna Wintour haar liefde voor Pete Buttigieg. Ze vroeg Sam waar hij volgens zijn planning de komende weken precies zou zijn. Om meer over Pete Buttigieg te praten.

‘Ik zou heel graag aan hem voorgesteld worden,’ zei Sam. ‘Het is iemand die ik graag als president zou zien.’ Als hij dacht dat Anna Wintour daarmee tevreden zou zijn, had hij het mis. Ze wilde een plek in de echte wereld waar Sam zou zijn, en een tijd waarop hij daar zou zijn.

‘Ik ben 60 procent van de tijd op de Bahama’s,’ zei Sam, die de vraag daarmee keurig ontweek. ‘Soms ben ik in DC. Of ik dat nou leuk vind of niet, mijn baan bestaat tegenwoordig voor 30 procent uit toezichthouders vertellen hoe de regelgeving voor crypto in de Verenigde Staten eruit moet zien.’ Zijn blote linkerbeen werd nu onder zijn billen op de hotelbureaustoel geschoven. Zijn in een witte sportsok gehulde rechterhiel stuiterde op en neer op het hoteltapijt.

Katy Perry

Hij had minder weg van een cryptomagnaat dan van een brugklasser die nodig moest plassen. Maar nu zat Anna Wintour weer te praten, godzijdank. Verlost scrolde hij door zijn Twitterfeed. Twee avonden eerder was Sam voorgesteld aan Katy Perry. Katy Perry had alles over crypto willen weten. Nu postte ze op Instagram: ‘I’m quitting music and becoming an intern for @ftx_official ok.’

Anna Wintours toon veranderde. Ze had gekregen waarvoor ze was gekomen en rondde het gesprek nu hartelijk af. Om van haar verlost te zijn, hoefde Sam alleen maar zijn gebruikelijke geluiden van totale instemming met alles wat ze maar zei te laten horen. ‘Yup. Geweldig! Dat klinkt echt 100 procent logisch. Ja, graag! Tot ziens!’

En bij die laatste woorden drukte Sam op een knop en was Anna Wintour voorgoed verdwenen. Met de begrijpelijke indruk dat Sam Bankman-Fried, de vrijgevigste miljardair ooit, had toegezegd haar speciale gast te zijn op het Met Gala. En dat Sam misschien zelfs wel het hele feest zou betalen. Van zijn kant had Sam er niet echt over nagedacht. Hij was nog niet eens begonnen met zijn Met Gala-berekeningen. ‘Ik moet even goed nadenken of ik hier wel naartoe wil,’ zei hij, terwijl hij zijn laptop in de rugzak met reserveondergoed schoof en naar de deur van zijn hotelkamer in Los Angeles liep, op weg terug naar de Bahama’s. ‘Ik zou daar zeker uit de toon vallen. Dat wordt lastig.’

In de daaropvolgende weken gaf Sam de mensen van Anna Wintour geen enkele reden om te denken dat hij niet met het komende gala bezig was. De marketingmensen van FTX polsten Louis Vuitton over het maken van een rodeloperwaardige versie van Sams ‘T-shirt en cargobroek’-look. Andere FTX-medewerkers, die misschien op safe wilden spelen, betaalden Tom Ford om een wat conventionelere outfit te ontwerpen, compleet met manchetknopen van 65.000 dollar.

Achter de schermen draaiden de raderen en knarsten de tandwielen, maar Sam zelf bemoeide zich nooit echt met het proces, laat staan dat hij zei wat er in hem omging. De lijst met door de marketing-mensen van FTX bedachte ‘fashion clips’ bekeek hij met argusogen. ‘Ik heb geen idee wat hiervan ertoe doet en wat niet,’ zei hij. ‘Het is niet duidelijk of er eigenlijk wel een manier is om daarachter te komen.’

Voor zover hij zich kon herinneren, was hij al zijn hele leven verbijsterd door de manier waarop mensen hun leven lieten bepalen door hoe mensen eruitzagen. ‘Je begint met te beslissen met welke mensen je omgaat op basis van hoe ze eruitzien,’ zei hij. ‘Daardoor maak je dan slechte keuzes op het gebied van religie, eten en wat dan ook. Dan ben je gewoon aan het dobbelen over wie je gaat worden.’

Nu hij erover nadacht, vertegenwoordigde Anna Wintour veel van wat hem tegenstond aan mensen. ‘Er zijn maar heel weinig bedrijfstakken waar ik sterke morele bezwaren tegen heb en die van haar is er één van,’ zei hij. ‘Eigenlijk kijk ik neer op de mode. Ik vind het verachtelijk om zoveel belang te hechten aan lichamelijke aantrekkelijkheid, en dit is één ding dat daaruit voortkomt.’

Heel even zette Sam zijn verachting voor de mode-industrie opzij en probeerde wat berekeningen te maken. Vier miljard vrouwen op de wereld. Laten we zeggen dat één op de duizend aandacht besteedt aan het Met Gala. Laten we zeggen dat één op de honderd daarvan geïnteresseerd is in FTX... Maar het voelde alsof hij zijn haar probeerde te kammen terwijl er kauwgom in zat. Eigenlijk kon hij niet eens verder kijken dan de noodzaak om zijn korte broek uit te trekken. En toch schoof hij de beslissing maandenlang voor zich uit.

Going Infinite – de opkomst en ondergang van bitcointycoon Sam Bankman-Fried | Michael Lewis | Alfabet Uitgevers | €24,99