'Het motto "het doel heiligt de middelen" is het failliet van iedere actiebeweging'

Open brief van columnist Leon Verdonschot aan de activisten van Meat the Victims.

Leon Verdonschot

Beste activisten van Meat the Victims,

Weten jullie wat het failliet is van iedere actiebeweging? Het motto: het doel heiligt de middelen. Zo gauw activisten die dat motto aanhouden het overnemen, begint de ellende.

De verleiding is vaak groot. Ik vind dat op zich niet vreemd, vooral niet wanneer het onrecht groot is. In jullie geval: de bio-industrie. Een walgelijk, dier-onterend systeem, waar werkelijk niets beschaafds aan is. Ik ben vegetariër sinds mijn zestiende, en ik zweer dat zo lang ik leef, er geen dier hoeft te sterven voor mijn voedsel.

Ooit waren vegetariërs veroordeeld tot de periferie van de supermarkten en meelijwekkende menu’s in restaurants. Dat is totaal veranderd: wie nu nog geen alternatieven voor vlees aanbiedt, is letterlijk achterlijk. Zelfs Unox maakt een vegetarische rookworst. De zichtbare paniek van de vleesindustrie, bijvoorbeeld door termen als ‘hamburger’ te claimen voor de vleesvariant, is een teken aan de wand: hier spreekt de verliezer. Maar wel een verliezer met geld en macht, dus het blijft zaak om de morele misstand die bio-industrie heet aan de kaak te blijven stellen, en dierenrechten te blijven agenderen. Door informatiecampagnes, door ideologisch tegenwicht (ik hoop dat Paul Cliteur dat ook bij zijn nieuwe partij FvD blijft doen, want hij heeft veel betekend op dit gebied), en ja: ook door acties. Maar sommige acties helpen het doel, andere schaden het. Met honderd man het erf van een boer binnendringen hoort tot die laatste categorie.

Op de eerste plaats: het is zíjn erf, en dit is een democratie. Er zijn zeker situaties waarin illegale acties volgens mij legitiem zijn: rechtvaardigheid en de wet kunnen ver van elkaar af staan. Ik ben blij dat het ANC zich niet altijd aan de wet heeft gehouden, anders bestond er nog steeds apartheid in Zuid-Afrika. Maar Zuid-Afrika was een racistische dictatuur, Nederland een parlementaire democratie. Als je dierenrechten het belangrijkste politieke agendapunt vindt, bestaat in dit land zelfs een politieke partij waar je lid van kunt worden om daar buiten en zelfs binnen het parlement elke dag voor te strijden.

Op de tweede plaats: dat zelfs die Partij voor de Dieren zich distantieerde van jullie actie, is veelzeggend. Jullie denken nu ongetwijfeld dat je met je actie alle kranten en journaals hebt gehaald en bij Pauw mochten aanschuiven, en dús aandacht hebt gekregen voor de goede zaak. Dat is een misverstand. De aandacht en de discussie gingen niet uit naar dierenrechten, maar naar jullie actiemethodes.

Ten derde: jullie zijn tegen een industrie, maar voeren actie tegen een particulier. In die zin zijn jullie neoliberaler dan je waarschijnlijk zou willen zijn: jullie verwarren daders met slachtoffers van hetzelfde onrecht.

En ten vierde: de ultieme consequentie van ‘het doel heiligt de middelen’ heeft een monsterlijke naam: Volkert van der Graaf.