Verdienen #MeToo-daders een tweede kans?

Ik ben 46 en bang dat ik in de kelder van mijn zus moet gaan wonen. Ik wil gewoon een tweede kans om wat muziek te maken.

#MeToo

Lang voordat Bilal Wahib, Marco Borsato en Sidney Smeets kopje-onder gingen in de zoveelste golf der beschuldigingen van seksueel misbruik, waren de groten der aarden al lang en breed verdronken in de eerste. In Hollywood barstte op 5 oktober 2017 de bom, toen The New York Times met hun grote primeur – met hoofdletter P – de ooit zo onaantastbare entertainmentindustrie op zijn grondvesten deed schudden. Gerenommeerd filmgenie Harvey Weinstein, geliefd voor het afleveren van filmklassiekers als Pulp Fiction, The Lord of the Rings-trilogie en Inglourious Basterds, zou zich decennialang schuldig hebben gemaakt aan allerlei vormen van seksueel overschrijdend gedrag, van opdringerig geflirt tot brute verkrachting en alles ertussenin. Daar bleef het allerminst bij.

Een gigantische beerput bomvol machtmisbruikende acteurs, gewetenloze komieken en onzedelijke artiesten was geopend. Tot op de dag van vandaag valt de ene na de andere rotte appel uit de boom der beschuldigingen. Met alle gevolgen van dien voor al die illustere carrières. Terwijl veruit de meeste #MeToo-daders zich wijselijk gedeisd houden en een leven buiten de spotlights verkiezen, broeden de eerste grote namen voorzichtig op hun comeback. Maar is de genadeloze cancel-cultuur die de wereld in 2021 is geworden wel klaar om deze vieze mannetjes te vergeven?

Kevin Spacey

In 2005 gaf een willekeurig grapje uit Family Guy een profetische blik in de toekomst. Stewie Griffin, de welbespraakte baby met een gigantisch waterhoofd, rende door een winkel en schreeuwde paniekerig om hulp: ‘Help! Ik ben zojuist ontsnapt uit Kevin Spacey’s kelder!’ De sketch was, zoals zoveel Family Guy-grappen, volgens bedenker Seth McFarlane eigenlijk nergens op gebaseerd. De producent van de grove cartoon herinnert zich vaag dat iemand in zijn schrijversteam een gerucht had vernomen over de American Beauty-acteur. ‘Iets over dat hij in elkaar was geslagen in een park, maar dat hij vervolgens claimde te zijn gevallen toen hij zijn hond uitliet. Zijn fans vonden het een opmerkelijk verhaal, maar daar bleef het bij.’

Twaalf jaar later dook de ontsnapte Stewie ineens op in alle hoeken van het internet. Kevin Spacey, de grote ster van The Negotiator, L.A. Confidential en The Usual Suspects, om maar wat te noemen, bleek namelijk niet alleen in cartoons een gevreesd zedendelinquent. Tientallen slachtoffers deelden een levensecht trauma met Stewie Griffin.

14 jaar was hij pas, toen Anthony Rapp op een avond in 1986 door de twaalf jaar oudere Spacey werd uitgenodigd op diens huisfeestje. Aan het einde van de avond sloeg de feeststemming om, toen de straalbezopen House of Cards-acteur zijn minderjarige gast vastgreep en op zijn bed vastpinde. Rapp droeg zijn geheim jarenlang bij zich, een besluit waar hij psychische stress, talloze angsten en zware depressies aan overhield. Zijn poging om de waarheid te vertellen verdween in 2001 al eens in de beerput. Geïnspireerd door de aantijgingen tegen Weinstein deed Rapp zijn eigen jeugdtrauma in oktober 2017 opnieuw uit de doeken. Deze keer werd er wel naar hem geluisterd. En hoe. In een handomdraai zag Spacey ruim 35 jaar acteerwerk, een zorgvuldig opgebouwde reputatie als meest gevraagde hoofdrolspeler in Hollywood en zijn ongenaakbare heldenstatus als een kaartenhuis in elkaar storten.

Bekijk ook

Dennis Schouten: ‘Ali B is een verslaafde vreemdganger’

Met een stinkende mix van arrogantie en geilheid lijkt Ali B in de boobytrap van zijn bekendheid te zijn gelopen. Hij wordt beticht van vreemdgaan en drugsgebruik; Nederland kotst hem nog een stukje verder uit.

Een verontschuldigde tweet van Spacey en zijn besluit om publiekelijk uit de kast te komen als homo op diezelfde dag, door velen beschouwd als mislukte afleidingsmanoeuvre, werden weerkaatst met nog eens vijftien beschuldigingen aan het adres van de tweevoudig Oscarwinnaar, voornamelijk afkomstig van de kinderen van zijn collega’s. House of Cards, het Netflix-kijkcijferkanon dat Spacey al vijf seizoenen eigenhandig droeg als Frank Underwood, de corrupte president van Amerika, kondigde het einde van de serie aan. In het slotseizoen ontbrak Spacey; zijn fictieve karakter was plots overleden. Zijn manager en publicist stapte op. Streamingdiensten namen publiekelijk afstand en verwijderden zijn films. Grote filmprojecten met Spacey, waaronder een biografisch portret van schrijver Gore Vidal, bliezen stuk voor stuk hun samenwerking met hun hoofdrolspeler af. En de week van die eerste beschuldiging was nog niet eens voorbij.

De laatste jaren bleef het stil rondom Spacey. Althans, op acteervlak. Wie een blik werpt op zijn cv, telt sinds 2017 precies één filmverschijning. Billionaire Boys Club verscheen weliswaar in 2018, maar werd al afgerond lang voordat diens omstreden acteur door de entertainmentindustrie werd uitgekotst. ‘We hopen dat deze verontrustende beschuldigingen, die betrekking hebben op het gedrag van één persoon en niet bekend waren toen de film bijna 2,5 jaar geleden werd gemaakt, de reputatie van de film niet zullen schaden,’ zo luidde de boodschap van distributeur Vertical Entertainment. Die vlieger ging niet op. De speelfilm streek op de openingsavond welgeteld 126 dollar op, in slechts acht steden die niet meededen aan de massale boycot. Ter vergelijking: Baby Driver (2017), Spacey’s laatste film vóór het interview met Anthony Rapp, was in zijn openingsweekend goed voor 20 miljoen dollar.

Veel meer aandacht kreeg Spacey in zijn nieuwe hoedanigheid van seksueel roofdier. In 2018 regende het opnieuw beschuldigingen van seksueel overschrijdend gedrag tegen de 62-jarige acteur. In een wanhoopspoging ontkende hij in dat jaar via YouTube, verkleed als zijn Frank Underwood-personage, alle beschuldigingen. Niemand slikte het. Intussen stapelen de publieke aanklachten en rechtszaken zich nog steeds op. Toch leidde de jacht op Spacey in ruim vier jaar tijd om dubieuze redenen tot geen enkele veroordeling. In 2019 seponeerde de rechter een aanklacht van seksueel wangedrag nadat de anonieme beschuldiger ‘plotseling was overleden’. Kort daarvoor verdween ook een andere aanklacht in de prullenbak. De acteur die op zijn achttiende door Spacey zou zijn aangerand, bleek uiteindelijk ‘niet beschikbaar als getuige’. In december 2019 pleegde een aanklager van Spacey zelfmoord, drie maanden na de mysterieuze dood van zijn andere slachtoffer. Tientallen andere vermeende prooien van Spacey’s jarenlange machtsmisbruik konden hun claims niet staven met bewijs of weigerden met hun trauma de openbaarheid op te zoeken.

Ik vind dat ieder mens het recht heeft op een tweede kans, daar geloof ik in

En zo lijkt Spacey vrij spel te krijgen voor een comeback. Ja, hij moet 31 miljoen dollar terugbetalen aan de House of Cards-producenten voor schadevergoeding en imagoreparatie, er hangen hem nog tal van onopgeloste beschuldigingen en rechtszaken boven het hoofd en de meeste acteurs en regisseurs willen niks van hem weten. Maar in Hollywood is alles mogelijk. Uitgerekend zijn House of Cards-medespeelster, Robin Wright, nam het in 2018 als eerste op voor Spacey. ‘Ik vind dat ieder mens het recht heeft op een tweede kans, daar geloof ik in. Het wordt groei genoemd. Als hij er klaar voor is en mij wil spreken, kan hij contact met me opnemen.’

In de zomer van 2019 zag de wereld Spacey voor de eerste keer in twee jaar vrijwillig in de openbaarheid treden. Voor een museum in Rome droeg hij vol passie een gedicht voor, over een bokser die nooit opgeeft. En dit jaar keert de acteur, die zijn handen nog altijd in onschuld wast, na drie jaar terug op het witte doek. Over de aankomende thriller Peter Five Eight is weinig bekend, maar The Man Who Drew God vertelt het verhaal van een man die ten onrechte wordt beschuldigd van kindermisbruik. ‘Ik vind hem een geweldig acteur en ik kan niet wachten om te beginnen met de film,’ is alles wat regisseur Franco Nero over die nu al omstreden samenwerking kwijt wil. Het is voor Spacey te hopen dat hij het vak niet verleerde; als politieagent moet hij zedendelinquenten nu zelf achter de tralies krijgen.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het op Blendle.

In het artikel lees je meer over de comeback-pogingen van verschillende #MeToo-daders, zoals comedian Louis C.K., die door vijf vrouwen beschuldigd werd van grensoverscheidend gedrag. ‘Ik moet mij verzoenen met mijzelf, al is dat niets vergeleken met wat mijn slachtoffers moeten verwerken’