Vapen gaat in rook op - zin en onzin van het verbod op smaakjes

Dampen mag binnenkort niet meer, in Nederland. Tenminste, dampen met smaak. E-sigaretten met een smaakje en navulcapsules met smaak mogen hier nog maar een paar maanden worden verkocht. Daarna is het over en uit en streng verboden, als was een dampsmaakampul pure heroïne, en wordt dampen een smakeloze aangelegenheid. Of je moet voortaan in het buitenland je slag slaan, want daar mogen smaakjes wel.

Een dampsmaakverbod? Waarom zou je in Nederland in godsnaam niet meer mogen smaakdampen? Wat is er in mis met een e-sigaret die smaakt naar een eerlijke, weeïge watermeloen, of naar honingzoete, door de zon rood gebrande, hemelse aardbeien?
Nou, precies dat laatste. Honingzoete dampsmaken zouden Nederlandse kinderen verslaafd maken aan de e-sigaret. En eenmaal verslaafd aan de e-sigaret, worden ze verslaafd aan nicotine. En zijn ze verslaafd aan nicotine, dan gaan ze roken. Daarom mogen e-sigaretten in Nederland straks alleen nog maar naar tabak smaken. Want die smaak lusten kinderen over het algemeen niet.

Zestien ingrediënten

Dus binnenkort is er qua dampsmaak alleen nog tabakssmaak. En om die tabakssmaak te maken, mogen Nederlandse producenten van ampullen voor e-sigaretten binnenkort nog maar maximaal zestien ingrediënten gebruiken en dat zonder andere smaakjes. Daarmee is het doodvonnis van de e-peuk in Nederland getekend. Tenminste, dat zegt Emil ’t Hart. Hij is de voorzitter van de E-sigbond, een netwerk van ondernemers dat e-sigaretten verkoopt. ‘Het smaakverbod is al waanzin, maar een tabakssmaak maken met zestien ingrediënten is eveneens absurd,’ aldus ’t Hart. ‘Daardoor smaakt de Nederlandse e-sigaret precies naar niks. We hebben al geëxperimenteerd. Je kunt er geen chocola van maken. Dat treft, want dat kunnen wij van dat hele smaakverbod niet.’

Waarom niet? ‘Er is natuurlijk bijna niks beters dan het beschermen van kinderen. En dus doen we dat al. Wij mogen helemaal geen e-sigaretten en smaakampullen aan minderjarigen verkopen. Dat is bij wet verboden. Gelukkig maar. Maar al stond het niet in de wet, dan verkochten we nog niet aan minderjarigen, want wij willen helemaal niet aan minderjarigen verkopen. Dus kinderen kunnen in Nederland geen e-sigaretten met of zonder smaak kopen. Ja, het kan wel online, bij malafide websites. En daar doet de overheid niets aan. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit claimt dat het daar te weinig capaciteit voor heeft.’
Volgens ’t Hart is dampen straks in Nederland zo goed als verleden tijd. En dat is zonde.
‘Er zijn veel mensen die uiteindelijk weten te stoppen met roken, omdat ze overstappen op dampen. Maar dampen wordt straks zo goed als onmogelijk in Nederland. Producenten mogen dus alleen die zestien verschillende ingrediënten gebruiken om een nicotinesmaak te maken. Dat is veel te weinig. Dan hebben we dus geen smaak-, maar ook geen nicotinecapsules meer.’

Nicotine

E-sigaretten verkopen aan minderjarigen mag niet en Nederlandse rokers stoppen met roken door te gaan dampen, volgens de E-sigbond. Twee keer geen probleem, zou je denken. Heeft Den Haag weer een oplossing bedacht voor een probleem dat er helemaal niet is? ‘Nee,’ zegt longarts Wanda de Kanter, die fel strijd tegen de tabaksindustrie, luid en duidelijk. Maar dampen is geen tabak roken, toch? De Kanter: ‘Dampen is geen roken, nee, maar het gaat om de nicotine. De vape-tabaksindustrie heeft de e-sigaretten ontworpen, met de felle kleurtjes en de zoete smaakjes, wel 30.000 verschillenden, om zich op kinderen te richten.’ Is de e-sigaret écht bedacht om dampen aan kinderen te verkopen? Volgens De Kanter wel. Als het waar is, dan is dat natuurlijk weer een duivelse zet van de tabaksindustrie.

Maar is het waar?
We steken even snel ons licht op bij de wetenschap. Professor Health and Well-being Gera Nagelhout deed onderzoek naar het gebruik van e-sigaretten onder de jeugd. ‘Wij kunnen op basis van onze resultaten niet met zekerheid zeggen dat e-sigaretten de oorzaak zijn waarom jongeren beginnen met tabaksgebruik.’ En wat vindt hartstochtelijk dampleitbezorger ’T Hart van de theorie, dat de e-peuk is uitgevonden om jongeren aan het roken te krijgen, of in elk geval, aan de nicotine? ‘Ik vind het een sterk verhaal,’ zegt hij. ‘Een e-sigaret vormt door elektronische verhitting van e-vloeistof een aerosol die door de gebruiker wordt ingeademd. Dat dampprincipe is al eeuwenoud, bij wijze van spreken.’ Dat lijkt te kloppen. Aanvankelijk wordt de e-sigaret uitgevonden door de Amerikaan Herbert Gilbert, in 1963. Hij patenteert een apparaat dat een oplossing met geur- en smaakstoffen omzet in stoom die kan worden geïnhaleerd. Gilbert noemde het een ‘smokeless non-tobacco cigarette.’
En wat heeft de smokeless non-tobacco cigarette te maken met de internationale vermaledijde tabaksindustrie? ’t Hart: ‘Bij mijn weten helemaal niets. Er is zoveel onduidelijk bij het publiek over dampen. Dat is jammer. in 2004 bracht de Chinese apotheker Hon Lik in China een e-sigaret op de markt die wij in Europa rond 2005, 2006 leerden kennen als de Super Smoker. Die was bedoeld als hulpmiddel om te stoppen met roken, of als vervanging van het roken. Maar sinds 2019 produceren óók de traditionele tabaksfabrikanten, de grote namen die iedereen kent, e-sigaretten, dat klopt. Maar zij zijn er niet mee begonnen en wij, de E-sigbond, hebben niets te maken met de tabaksindustrie.’

Benieuwd naar de rest van het artikel? Je leest 't in de nieuwste Revu.