Moordfamilies: de vijf gruwelijkste familiedrama’s uit recente jaren

De moord van Chevaline

Op een stralende zomerdag in 2012 trekt Brett Martin erop uit voor een fietstochtje rondom de heuvelige bospaden van Chevaline, een Frans dorpje ten zuiden van het Meer van Annecy. De Britse toerist valt zowat van zijn fiets door wat hij halverwege zijn route aantreft. Op een afgelegen parkeerplaatje ziet hij het lichaam liggen van een klein meisje, in een plas bloed. De fietser komt dichterbij en ziet in de auto ernaast een man achter het stuur. Ook zijn gezicht en lichaam zitten onder het bloed. Op de achterbank ziet Martin dan nog twee vrouwen, met kogelgaten door het hoofd. Net als het meisje op de grond en de man achter het stuur. Even verderop ligt ook nog een vijfde persoon, uitgestrekt naast zijn fiets. In zijn lichaam telt Martin minstens vijf kogelgaten.

De toerist belt direct de gendarmerie, die snel arriveren op de plaats delict. De motor van de doorzeefde auto draait dan nog, de lichamen zijn nog warm. De autoriteiten ontdekken al snel dat de slachtoffers een gezinnetje vormen. De man achter het stuur is Saad Al-Hilli (50), de vader. Hij was een Britse ingenieur geboren in Irak en werkte aan satellietsystemen in de Engelse provincie Surrey. De vrouwen op de achterbank zijn Iqbal (47), zijn echtgenote, en diens moeder Suhaila (74). Alle drie zijn ze twee keer door het hoofd geschoten en waren direct dood. Net als Sylvain Mollier, de Franse fietser die naast de auto ligt. Hij hoort niet bij het gezin.

Een klein wonder: het bloedende meisje op de grond lijkt nog te ademen. Zij heet Zainab (7) en is de dochter van de vermoorde vader en moeder. Zwaargewond wordt Zainab per traumahelikopter verplaatst naar het ziekenhuis van Grenoble, waar zij na vijf dagen coma ontwaakt. Om haar ziekenhuisbed staan dan Franse politieagenten. Wat heeft zij gezien? Het beduusde meisje kan zich amper iets herinneren. Alleen dat ze samen met haar vader op de parkeerplaats was uitgestapt en dat hij ineens paniekerig begon te schreeuwen. Iets van: ‘Ga onmiddellijk terug naar de auto!’ En dat zij toen nog een ‘bad guy’ heeft gezien. En toen werd alles zwart.

Op die zwarte dag in 2012, rond half vier ’s middags, zijn op het parkeerplaatsje van Chevaline in anderhalve minuut tijd 21 schoten gelost. Enkele uren later ontvangt de politie via een telefonische tip belangrijke informatie: dit gezin zou niet één, maar twee dochters hebben. De jongste dochter heet Zeena (4) en wordt dus vermist. Een gigantische zoekactie wordt op touwen gezet. Acht uur nadat Brett Martin op de plek des onheils langsfietste, doet de politie een bizarre ontdekking: Zeena, springlevend, zit nog in de auto. De kleuter had zich al die tijd verstopt onder het levenloze lichaam van haar moeder. ‘Het meisje bewoog zich en is opgetild door een agente,’ zou openbaar aanklager Éric Maillaud jaren later terugblikken in een tv-documentaire. ‘Ze keek ons aan en ze glimlachte. Toen sprongen de tranen bij iedereen wel in de ogen.’

De politie doet een bizarre ontdekking: Zeena, springlevend, zit nog in de auto. De kleuter had zich al die tijd verstopt onder het levenloze lichaam van haar moeder

Een klein leger van agenten, gendarmes en rechercheurs speuren in de dagen, weken en maanden daarna naar antwoorden. Ruim 650 mensen worden gehoord. Het dossier is inmiddels 95 mappen dik. Maar een dader komt er niet. Om de simpele reden dat niemand iets heeft gezien. Zeena niet, die hoorde alleen maar de knallen en het geschreeuw van mama en papa. En Zainab ook niets concreets. Al denkt de oom van de meisjes hier anders over. ‘Er komt een dag dat Zainab zal praten. Dan zullen we weten wat er is gebeurd. Ze weet het, het cirkelt rond in haar hoofd,’ zei hij vorig jaar in de Franse media.

De mysterieuze moordzaak houdt Frankrijk nu al elf jaar in rep en roer. Vorige maand verscheen het boek Affaire Chevaline en momenteel is de 6-delige documentaireserie De moord van Chevaline te zien op de Franse televisie. Beide zijn het werk van documentairemaakster Imen Ghouali en misdaadjournalist Brendan Kemmett. Dit duo beet zich in de afgelopen jaren vast in de zaak die een van ’s werelds grootste moordmysteries van de laatste decennia word genoemd. ‘Het is een moord zoals je die eigenlijk alleen in boeken of op tv ziet,’ verklaarde Ghouali recent haar fascinatie voor het familiedrama in de Franse Alpen.

Het spoor naar de dader leek lang dood te lopen, maar in hun nieuwe publicatie doen Ghouali en Kemmett een onthulling: de ‘Chevaline-moord’ zou zomaar het werk kunnen zijn van een beruchte seriemoordenaar. De auteurs wijzen daarvoor op een coldcasezaak uit 2011, toen de Belgische toerist Xavier Baligant werd vermoord op de terugreis van zijn vakantie in Frankrijk. Terwijl zijn zoontjes van 4 en 7 jaar op de achterbank sliepen, stapte Baligant voor een plaspauze uit zijn auto. Zijn kapotgeschoten lichaam werd kort daarna gevonden in de toiletten. ‘Er zijn zóveel gelijkenissen tussen de moord op deze Belg en de Chevaline-moord,’ stelde Ghouali onlangs. ‘Een auto met buitenlands kenteken, kinderen achterin, vakantie. Allebei de moorden werden vlakbij een bos gepleegd, alle slachtoffers zijn door hun hoofd geschoten, en bij beide moorden werd een bijzonder vuurwapen gebruikt dat ook door het Zwitserse leger is gebruikt. De moord is met zoveel precisie en zoveel geweld uitgevoerd: dat is niet iets wat iemand één keer doet.’

De Franse justitie onderzoekt momenteel de theorie van Ghouali. Of de dader hiermee zal worden gevonden, moet de tijd uitwijzen. Voor Zeena en Zainab, die het naar omstandigheden goed maken, is het te hopen. De zusjes zijn inmiddels 15 en 18 jaar en wonen nog altijd in het Verenigd Koninkrijk. Via een gastgezin belandden zij bij hun oom en tante. Op een geheim adres, met een nieuwe identiteit en politiebewaking. ‘De zusjes groeien op met het drama dat ze hebben meegemaakt,’ zegt de openbaar aanklager in het boek. ‘Hun ouders zijn in hun bijzijn in koelen bloede doodgeschoten. De dader loopt nog ergens rond. Ze leiden niet het leven van andere meisjes van dezelfde leeftijd: ze zijn bang. De buitenwereld is beangstigend voor ze.’

Paddenstoelenmysterie 

Op 29 juli gaan Gail en Don Patterson langs bij hun voormalige schoondochter Erin Patterson, in het Australische stadje Leongatha. De insteek van die zomerse middag: een gezellige lunch. Daarvan zijn ook Heather Wilkinson, de zus van Gail, en diens echtgenoot Ian meegekomen. Het vijftal schuift bij Erin aan, waarna ook de kinderen van de gastvrouw zich bij het etentje voegen.

De Beef Wellington van Erin smaakt verrukkelijk, iedereen smult ervan. Maar een paar uur later is het mis. Gail en Don (beiden 70) voelen zich ineens kotsmisselijk. Heather (66) en Ian (68) krijgen al snel dezelfde klachten. Een flinke buikgriep, denken ze zelf. Maar de artsen van hun lokale ziekenhuis denken daar anders over. Die besluiten het viertal met spoed over te dragen aan de medische experts in Melbourne.

Die hulp komt helaas te laat. Op vrijdag 4 augustus, zes dagen na het etentje, sterven Gail en Don in hun ziekenhuisbed. Een dag later overlijdt Heather. In de kamer ernaast vecht Ian voor zijn leven. Hij is predikant van een nabijgelegen stadje. Op 22 september, bijna twee maanden na de lunch, wordt Ian gezond verklaard. Twee weken later spreekt de kersverse weduwnaar op een afscheidsdienst van zijn vrouw Heather een zaal met honderden rouwende vrienden, familie en kennissen toe. Daar omschrijft Ian zijn echtgenote als ‘het soort persoon dat een blijvende stempel op je hart drukt’.

Kort na de overlijdens van Gail, Don en Heather stelt het ziekenhuis een opmerkelijke doodsoorzaak vast. De boosdoener is de groene knolamaniet, ook wel bekend als de ‘death angel’, of ‘death cap’: de giftigste paddenstoel ter wereld. En dat wekt in het stadje Leongatha en ver daarbuiten de vraag: hoe kan het dat juist Erin Patterson (48), de chef van deze dodelijke lunch, én haar kinderen als enigen ongedeerd bleven? Heeft zij de giftige zwammen per ongeluk alleen voorgeschoteld aan haar ex-schoonouders en diens familie? Of was hier sprake van opzet? Voor de politie is deze twijfel reden genoeg om Erin tot officiële verdachte van een politieonderzoek te maken.

Tegenover een lokale nieuwszender wast de killerchef haar handen in onschuld. ‘Ik had absoluut geen enkele reden om deze mensen, van wie ik hield, kwaad te doen. Ik hield van ze. Het spijt me verschrikkelijk dat ze zijn overleden.’ Op vragen over de paddenstoelen zelf en hoe zij daaraan was gekomen, weigert Erin te reageren. Op dat besluit komt zij een paar dagen later alweer terug. ‘Ik heb nu spijt dat ik sommige vragen niet wilde beantwoorden,’ klinkt het vanuit het politiebureau. ‘Maar nu wil ik openheid van zaken geven. Ik heb extreem veel stress door de dood van mijn dierbaren.’

Dan vertelt Erin dat zij de paddenstoelen zowel uit een supermarkt haalde als bij een kleine, Aziatische winkel in Melbourne. Toch gelooft de politie nog steeds niet in opzet. Met de relatie tussen Erin en haar ex-schoonouders was, in tegenstelling tot de hardnekkige geruchten die door Leongatha gonzen, niks mis, zo concluderen de autoriteiten.

Maandenlang blijft het stil rondom het paddenstoelenmysterie, dat enkele weken een heel continent in zijn greep hield. Tot vorige maand. Op 2 november valt de politie ineens de woning van Erin binnen, mét speurhonden. Op het bureau wordt zij verhoord. Wat daar precies is gezegd, is niet bekend, maar sindsdien wordt de 49-jarige alsnog aangeklaagd voor drievoudige moord en vijfvoudige poging tot moord. De hoorzitting is momenteel in volle gang. De datum van de uitspraak is nog onbekend.

Collectieve zelfmoord 

Op donderdag 24 maart 2022 kloppen politieagenten op de deur van een appartement in een chique wijk van het Zwitserse Montreux. Het is zes uur ’s ochtends, de meesten mensen in de stad, idyllisch gelegen aan het Meer van Genève, slapen nog. Ook in de woning van Eric David, de 40-jarige man die de politie zoekt, blijft het stil. De agenten willen David vragen stellen over het thuisonderwijs dat hij aan zijn puberzoon geeft, maar het geklop op de deur blijft onbeantwoord.

Na enkele minuten geven ze de hoop op en verlaten de agenten het flatgebouw. Amper een kwartiertje later zien de paar mensen die al op straat lopen iets even verschrikkelijks als onverklaarbaars gebeuren. Vijf mensen gooien zichzelf een voor een, als in een perfect geoefende circusact, van een balkon op de zevende verdieping van het appartementencomplex naar beneden.

Het blijkt al snel te gaan om Eric David en zijn volledige gezin. Hij, zijn vrouw Nasrine Feraoun (41), haar tweelingzus Narjisse en zijn dochtertje van acht zijn op slag dood. Alleen zijn zoontje van vijftien overleeft de klap. Zwaargewond wordt hij in het ziekenhuis in coma gebracht.

De Zwitserse autoriteiten spreken van een ongekend mysterie. Van een misdaad lijkt geen sprake. Van een ongeluk evenmin. Volgens de autopsie was geen van de familieleden onder invloed tijdens de sprong. ‘Voor of tijdens de gebeurtenissen heeft geen enkele getuige, ook de twee agenten ter plaatse en voorbijgangers onderaan het gebouw niet, het minste geluid of gehuil uit het appartement of vanaf het balkon gehoord,’ verklaart de politie in een persbericht. In een tijdsbestek van 5 minuten sprongen David en zijn gezinsleden in alle stilte en keurig achter elkaar hun dood tegemoet. Wat was hier aan de hand?

Die vraag blijft lange tijd onbeantwoord. In de media wordt wel druk gespeculeerd over de voorliefde van Eric David – en vooral van diens vrouw Nasrine – in complottheorieën. Bekend is dat het gezin een teruggetrokken bestaan leidde en zich amper liet zien in het openbare leven. David werkte jaren geleden voor het Franse ministerie van Economische Zaken en was de laatste jaren zelfstandig, Nasrine was tandarts, maar haar praktijkvergunning in Zwitserland was ingetrokken. De kinderen kregen thuisonderwijs en kwamen dus ook amper buiten. Alleen Narjisse, de tweelingzus van Nasrine, werkte als oogarts buitenshuis.

Vijf mensen gooien zichzelf een voor een van een balkon op de zevende verdieping van een appartementencomplex naar beneden 

Exact een jaar na het drama, op 23 maart van dit jaar, sluit de politie het onderzoek. Wat lang gevreesd werd, blijkt de bittere realiteit. Moeder Nasrine geloofde heilig in complottheorieën, wantrouwde elke actie van haar regering en bereidde haar gezin voor op ‘de ultieme uitweg naar een betere wereld’. Zoon en dochter werden opgevoed met het idee dat de hele wereld vijandig tegenover hen stond. De coronapandemie en de oorlog in Oekraïne versterkten de extreme ideeën van Nasrine, die ook haar man en zus blindelings overnamen. Zij bereidde de collectieve zelfmoord van haar gezin voor tot in de puntjes. Wie als eerste zou springen, met welk laddertje het jongste kind over de reling kon klimmen, wanneer moest worden gesprongen. Het wachten was slechts op een ‘geschikte aanleiding’. Die kwam er, toen op 24 maart 2022 plots twee agenten voor de deur stonden. De zoon die als enige het gruwelijke tafereel overleefde, zegt zich van die dag helemaal niks te kunnen herinneren.

Mysterieuze verdwijning 

Het is een zonnige zaterdag in juli als de dan 2-jarige Émile plotseling verdwijnt uit de tuin van zijn opa en oma. In de uren daarvoor speelde de peuter nog zorgeloos rondom het huis in Le Haute Vernet, een gehucht van vijftien huizen en iets meer inwoners. De buren van Anne en Philippe Vedovini, de grootouders van Émile, zien rond vijf uur ’s middags het jongetje nog even over straat lopen, in zijn uppie. In de uren en dagen erna ontbreekt elk spoor van het kleine jongetje.

Burgemeester François Balique twijfelt geen minuut en schakelt honderden mensen in – militairen, agenten, bewoners, vrijwilligers – om Émile zo snel mogelijk te vinden. ‘De eerste 48 uur zijn het belangrijkst,’ klinkt het strijdlustig uit zijn mond. Een gebied in een straal van 5 kilometer wordt volledig uitgekamd, het gehucht van Haut-Vernet en het nabijgelegen Le Vernet worden hermetisch afgesloten, alle dorpsbewoners worden verhoord en via luidsprekers uit een helikopter schalt non-stop een ingesproken boodschap van Émiles moeder. Het mag allemaal niet baten. De peuter is in geen velden of wegen te bekennen.

Ook afgelopen maand zochten rechercheurs druk in een tiental huizen en voertuigen. Maar nog altijd geen spoor van Emile, die onlangs zijn derde verjaardag had moeten vieren. De dag ervoor liet zijn moeder nog maar eens een wanhoopskreet horen: ‘Hij is morgen jarig en dat kunnen we niet vieren. Waar is onze kleine jongen? Wat is er met hem gebeurd? We willen graag spreken met degenen die weten wat er met hem is gebeurd. Alsjeblieft. Als hij nog leeft, laat ons dan niet zonder hem leven. Geef hem terug aan ons! Als hij dood is, vertel ons dan alsjeblieft waar hij is, zodat we hem terug kunnen brengen. We leven in hoop en wanhoop.’

Wurgdrama in Etten-Leur

In een huis aan een klein straatje in Etten-Leur worden op een zaterdagavond in 2020 door de politie vier levenloze lichamen aangetroffen: een 31-jarige vrouw, haar schoonmoeder van 65 jaar en haar twee kinderen van 2 en 6 jaar jong. De 33-jarige vader van het gezin is op dat moment spoorloos. Gezien de omstandigheden houden politie serieus rekening met een misdrijf en dus wordt al snel met man en macht gezocht naar de betreffende Onur K. Een klein uur voor de inval werd hij nog gezien in de buurt van een lokale supermarkt. Rondom de woning aan de Dasseburcht worden die avond nog zwarte schermen geplaatst. Buurtbewoners komen naar buiten en kijken als versteend toe. ‘Om wie gaat het?’ vraagt een bezorgde overbuurvrouw aan een verslaggever. ‘Toch niet de kinderen? Ik zie ze altijd spelen...’

Pas op dinsdag 31 maart, vier dagen na het gezinsdrama, ontvangt de politie de gouden tip. Een alerte voorbijganger spot Onur K. lopend op een viaduct. Gewoon, in Etten-Leur. In de verhoren die volgen, doet de dertiger zijn verhaal. Hoe zijn gezinsleden werden vermoord door drie mannen ‘uit het buitenland’ en hoe hij hun lichamen aantrof toen hij thuiskwam. En hoe hij daarop niet de politie of een ambulance, maar zijn moeder belde om langs te komen. En dat zijn moeder vervolgens hysterisch werd toen zij de lichamen zag liggen en hoe hij daarom zijn moeder vermoordde. Om haar rouw te besparen. ‘Volstrekt ongeloofwaardig,’ concludeert het OM na dit verhaal van Onur K. ‘Hij is niet gek. Hij is berekenend en hij liegt.’

Onur K. kon niet verkroppen dat hij dakloos zou raken en besloot daarop zijn vrouw, kinderen én moeder een voor een te vermoorden

Het echte verhaal komt pas later aan het licht, na intensief politieonderzoek. Dat gaat als volgt: op vrijdag 27 maart 2020 kwam de 33-jarige vader thuis met grote kopzorgen. Hij was verzeild geraakt in forse gokschulden, die hem al hadden gedwongen het huis te verkopen. Tegen zijn eigen gezin had hij gezegd dat hij een nieuwe woning had gekocht. In werkelijkheid kon hij die niet ophoesten. Op die bewuste zaterdag zouden K. en zijn gezinsleden dakloos raken. Dat kon hij niet verkroppen en besloot daarop zijn eigen vrouw, kinderen én moeder een voor een te vermoorden. ‘Ogenschijnlijk omdat hij geen uitweg zag uit zijn financiële situatie en geen gezichtsverlies wilde lijden,’ aldus het OM.

Onur K. wurgde eerst zijn vrouw, een paar uur later deed hij hetzelfde met zijn kinderen. Daarna belde de man zijn moeder met het verzoek eventjes op zijn dochter te passen. Met zijn moeder bracht K. vervolgens nog twee uur door in de woning, terwijl zijn gezinsleden dood op de bovenverdieping lagen. Daarna drogeerde hij haar met een zware pijnstiller en wurgde haar vervolgens. Voor de gruweldaden gebruikte K. zijn handen, maar ook snoeren en kabels. ‘Het is een tragedie waar je heel stil van wordt,’ reageerde burgemeester Miranda de Vries op het drama. ‘Vooral als je aan die kinderen denkt, voel je de pijn van de onredelijkheid. Twee kindjes die niks op hun geweten hebben. Die nog een heel leven voor zich hadden, waar nu plotseling een eind aan is gekomen.’

In de maanden die volgen, wordt bij Onur K. door deskundigen geen stoornis gevonden en dus moet hij volgens justitie volledig toerekeningsvatbaar worden gehouden voor de moorden. Tbs is geen optie. De advocaat van de verdachte vraagt om vrijspraak voor het doden van de vrouw en kinderen. En om de dood van de moeder te zien als doodslag en niet als moord. Daar gaat de rechtbank van Breda niet in mee. Die veroordelen Onur K. in november 2021 tot dertig jaar cel. Het OM acht deze straf te mild en tekent beroep aan. Met succes. Op dinsdag 4 juli van dit jaar krijgt de moordenaar uit Etten-Leur alsnog levenslang. ‘Hij heeft vier mensenlevens beëindigd, onherstelbaar leed toegebracht en groot leed aangedaan aan de nabestaanden,’ spreekt de rechter tijdens het voorlezen van het vonnis. ‘Zijn motieven blijven onduidelijk. Alle vragen heeft hij onbeantwoord gelaten door zich op zijn zwijgrecht te beroepen.’ K. was niet aanwezig tijdens de uitspraak.