DJ Isis: ‘Ik volg de weg van mijn hart, niet van mijn portemonnee’

Nieuwe Revu ontmoet DJ Isis
Waar? In Amsterdam, de woonplaats van Isis. Nog iets genuttigd? Nope. Verder nog iets? Isis van der Wel begon als dj in 1992 als 100% Isis en draaide in onder meer RoXY. Ze stond aan de wieg van legendarische clubavonden (Chemistry, State of Bliss) en staat tegenwoordig achter de draaitafel onder de naam DJ Isis en treedt ook op met Isis & Mozes. Ook organiseert ze samen met Happy Soul Travel een dance- en yoga-retreat, de eerstvolgende vindt plaats van 23-25 februari. Women only, sorry mannen. Op donderdag 4 januari is ze te zien in een van de afleveringen van het nieuwe seizoen van Boeddha in de polder op NPO 2, een tv-serie vol hoop en inspiratie met bijzondere gasten, zoals Adelheid Roosen, Dai Carter en – inderdaad – Isis. Isis laat Joris Linssen de juiste beats horen en dansbewegingen ervaren om gezonder te worden.

Met wat voor gevoel kijk je terug op dit jaar?
‘Het was een bijzonder jaar. Veel mensen zijn het alweer vergeten, maar podiumartiesten hebben door corona jarenlang zeer beperkt kunnen werken. Dit was het eerste jaar waarin ik als professional weer helemaal normaal kon functioneren. Eens in de vijf jaar geef ik een jubileumfeest om te vieren dat ik zoveel jaar in het dj-vak zit. Met mijn 30-jarig jubileum heb ik dat sinds de laatste coronamaatregelen twee keer gedaan, omdat ik zo blij was dat we weer vrij mochten opereren. Persoonlijk gaat het op zich ook prima met me. Veel te klagen heb ik niet, maar ik word wel verdrietig als ik kijk naar wat er in de wereld gebeurt. Geweldloosheid vind ik een van de mooiste en hoogste doelen die je als samenleving kunt nastreven. Op dat vlak faalt de mensheid grandioos. Ik ken veel mensen uit verschillende bevolkingsgroepen en zie elke dag hoe ongelukkig zij worden van het geweld dat er op allerlei plekken op de aarde plaatsvindt. Dat raakt mij ook, zeker met de kerstgedachte in mijn achterhoofd.’

Welke impact heeft de vele ellende in de wereld op jou?
‘Ik probeer mijn eigen positiviteit te vergroten, als tegenhanger op wat er allemaal misgaat. Als dj doe ik dat al mijn hele leven, want vanaf het podium probeer ik mensen gelukkig te maken of te houden. Muziek is wat dat betreft een heilzaam medicijn. De laatste jaren put ik ook veel inspiratie uit de werking van ceremonies en rituelen, specifiek de oud-Europese tradities. Ik heb een verhoogde interesse ontwikkeld voor seizoensvieringen en ben daar van alles over gaan uitzoeken. Zo vond ik het altijd al vreemd dat we met kerstmis een naaldboom in ons huis zetten. Ik begreep dat nooit, want je hebt in het Midden-Oosten vrijwel geen naaldbomen. Daarom ben ik gaan zoeken naar onze eigen traditie, waarbij ik uitkwam op de Yule-boom. De oude Germanen en Kelten vierden met de verering van deze boom op 21 december de terugkeer van het licht, het zogenaamde Yule-feest. Je staat daarmee stil bij het feit dat je elk jaar een cyclus doormaakt, waarbij je begint met het ontwaken in het voorjaar, zaadjes zaaien en de oogst binnenhalen tot het moment dat het jaar in december symbolisch sterft. Daar kun je somber van worden, omdat je op de dagen dat het donkerder wordt steeds meer naar binnen keert. Maar als je er op 21 december bij stilstaat dat de dagen weer langer gaan worden, dan kun je er ook een vreugdevolle ervaring van maken. Niet door rond een kerstboom te gaan zitten waar allemaal prefab spulletjes in worden gehangen die uit een fabriek komen, maar door zelf een mooi object te maken dat je met een intentie in de boom hangt. De Yule-boom kun je zien als een altaar met een antenne waarmee je je wens zo de hemel in lanceert. Het is weer eens wat anders dan een kerstkaartje sturen.’

Is dat nieuw, de ontwikkeling van je spirituele kant?
‘Net als veel Nederlanders ben ik opgegroeid met het christendom, maar daar heb ik altijd veel vraagtekens bij gezet. De religieuze stromingen uit het Midden-Oosten beperken zich vaak tot het mannelijke, waardoor je je als vrouw toch een beetje een ondergeschoven kindje voelt. In het Egyptische godenrijk heb je zowel goden als godinnen, ik ben zelf ook vernoemd naar een Egyptische godin. Het mooie van Europese tradities is dat er ook veel symbolische archetypes van vrouwen in te vinden zijn. Die dienen tot veel inspiratie voor zelfontplooiing. Maar om het terug te brengen naar wat ik doe als dj: op een bepaalde manier vervangt de dj-cultuur de oude manier van gezamenlijk iets vieren. Vroeger deed je dat rondom een vuur, terwijl je luisterde naar de drum en met elkaar danste. Dat dansen doen we nog steeds, alleen is de drum vervangen door elektronische beats en het vuur door lichteffecten. Eigenlijk is de dj-cultuur de industriële vertaling van wat onze eigenlijke achtergrond als dansende mens is.’

Als je het zo bekijkt, dan ben jij als dj eigenlijk een soort god.
‘Ik zie het als een vorm van sjamanisme, waarbij we de beeltenis van God zoals we die hebben aangeleerd moeten loslaten. Mensen zeggen weleens dat God de mensheid naar zijn evenbeeld heeft geschapen, maar de waarheid is dat het precies andersom is. Ik zie echt geen man met een baard voor me, maar eerder een energetisch veld dat ons met elkaar verbindt. Jezelf daartoe leren verhouden is de echte invulling van wat wij kennen als spiritualiteit en energie. Doordat ik de seizoensvieringen heb ontdekt en gebruik om op verschillende momenten in het jaar op het leven te reflecteren, kan ik mezelf op een natuurlijke manier evalueren. Ik zoek het niet buiten mezelf, maar ik ga juist de verbinding aan met het grotere geheel. Dat helpt mij om los te laten wat ik niet meer nodig heb, zodat er plaats wordt gemaakt voor wat er op dat moment wel belangrijk voor me is. Vroeger zat ik bijvoorbeeld heel erg in de ratrace van altijd maar willen doorgaan met mijn werk. Mijn idee was: ik moet altijd werken, anders doe ik het niet goed. Nu ik ouder en wijzer begin te worden, begrijp ik dat het handig is om wat vaker een stapje terug te doen. De seizoensviering in het najaar is daar een goed moment voor: even bijkomen en aansterken, zodat ik de volgende ronde weer uitgerust aan de slag kan gaan. Op die manier kom je veel verder dan wanneer je altijd maar doorgaat.’

Beoefen je je vak nog met net zoveel bezieling als toen je er dertig jaar geleden mee begon?
‘Ik denk dat ik als dj meer bezieling heb gekregen, niet in de laatste plaats omdat bezieling voor mij meer betekenis heeft gekregen. Mijn waarneming is ook enorm verruimd, omdat ik heb geleerd om afstand te nemen. Als je altijd maar in de waan van de dag zit, dan verlies je het perspectief op het grote geheel. Daarom ben ik op een gegeven moment gestopt met het dagelijks volgen van het nieuws. Er kwam zoveel op me af dat ik mijn eigen leven uit het oog dreigde te verliezen. Nu lees ik nog maar één keer per week een krant. Dat is mijn verbinding met de buitenwereld, los van wat ik op sociale media voorbij zie komen. Daar probeer ik mezelf niet te veel in te verliezen, want dan kan ik geen waardevolle bijdrage meer leveren aan de gemeenschap. Ik snap dat ik mezelf als mens moet voeden, maar dat moet ik niet alleen doen met de negatieve berichtgeving die via de media naar ons toekomt. Dat beïnvloedt mijn energie te veel, waardoor ik ontmoedigd raak. Er moet balans zijn. Dan kan ik mijn koers ook beter bepalen, waar ik naartoe wil.’

‘Geweldloosheid vind ik een van de mooiste en hoogste doelen die je als samenleving kunt nastreven. Op dat vlak faalt de mensheid grandioos’

Wist je als 17-jarig meisje dat in één klap beroemd werd ook al waar je naartoe wilde?
‘Ik realiseer me nu dat het heel bijzonder was dat ik op zo’n jonge leeftijd al professioneel actief en succesvol ben geworden, maar op het moment zelf stond ik daar niet bij stil. Je ziet je eigen situatie altijd als de standaard, omdat je die situatie het beste kent. Als ik er nu bewust bij stilsta, dan was die tijd best eenzaam. Ik was vreselijk vaak aan het draaien op allerlei plekken, maar ik kwam weinig gelijkgestemden tegen. Er was een handjevol andere vrouwen dat ook draaide, maar het merendeel van de dj’s was man. Dat is tegenwoordig wel anders. Terugkijkend deed ik vooral heel erg mijn best om one of the guys te zijn. Ik wilde heel graag meedoen, wat me veel energie heeft gekost. Het is leuk als je vooroploopt en voor vrouwelijke dj’s door heel Europa en zelfs daarbuiten kunt dienen als rolmodel, maar het betekent ook dat je het pad moet effenen omdat er nog geen pad is. De wereld was in de tijd dat ik begon nog niet de wereld die ik graag had willen zien. Vrouwen die nu beginnen met draaien, hebben het wat dat betreft een stuk makkelijker. Het concept vrouwelijke dj is genormaliseerd, de deur staat gewoon open.’

Heb je het idee dat mannelijke en vrouwelijke dj’s inmiddels op dezelfde waarde worden geschat, qua prestaties en honorarium?
‘Nederlandse vrouwen hebben in 2024 vijftig jaar dezelfde rechten als mannen. Honderden, zo niet duizenden jaren van vrouwenonderdrukking zet je niet in zo’n relatief korte tijd recht. Daar is de dj-wereld niet anders in dan andere beroepsgroepen waar de vrouw langzaam maar zeker terrein aan het winnen is en langzaam maar zeker gelijkwaardig wordt betaald.’

Bespreken dj’s onderling openlijk wat een gangbare fee is?
‘Er is geen lijst waarop je kunt zien wat andere dj’s verdienen. Als je daar een beeld van wilt krijgen, dan moet je dat achterhalen bij collega’s of managers. De verschillen daarin zijn tegenwoordig veel groter dan in de tijd dat ik begon. Toen had je maar een paar stromingen, dus het clubje dj’s was redelijk homogeen. Nu heb je tientallen stromingen naast elkaar: van pop-dj’s die gages krijgen die vergelijkbaar zijn met filmsterren en beroemde voetballers tot undergroundartiesten die het leven van een arme kunstenaar leiden en alles daartussenin.’

Stoort het je dat jij niet tot de pop-dj’s behoort die miljoenen verdienen?
‘Ik zou er geen bezwaar tegen hebben om veel geld te verdienen. Daar zou ik wel raad mee weten, haha. Maar ik heb er zelf voor gekozen om dat popcircuit los te laten. Op een gegeven moment merkte ik dat ik in een scene meedraaide met allemaal mensen die er andere muzikale interesses op nahielden dan ik. Ik begrijp dondersgoed hoe je groepen mensen die niks hebben met gelaagdheid en alleen maar op zoek zijn naar een kick kunt entertainen, maar dat vind ik saai. Om het voor mezelf leuk te houden, heb ik ervoor gekozen om de weg van mijn hart te volgen en niet de weg van mijn portemonnee.’

Hoe ziet de weg van je hart eruit?
‘Ik vind het fijn om mooie muziek te draaien voor mensen die volledige toewijding hebben. Als ik dat voor vijftig of honderd mensen doe en we weten met elkaar een fantastische, intieme sfeer neer te zetten, dan vind ik dat veel belonender dan voor duizenden mensen draaien op een groot, maar zielloos feest. Ik heb mijn werkveld eigenlijk verlegd naar het draaien van muziek die voor mij persoonlijk interessant is. Daarmee vind ik gelukkig nog steeds aansluiting bij een groot deel van het publiek. Muziek is voor mij zoiets heiligs, ik kan niet iets draaien dat ik zelf niet goed vind. Dan is het alsof ik mezelf verloochen, wat ook te maken heeft met intrinsieke motivatie: waarom doe je wat je doet? Voor mij begint dat bij de muziek, de rest komt later wel.’

‘Ik had zo’n energetisch dieptepunt bereikt dat ik het echt niet meer kon, dat continue wisselen van ritme. Ik ben daar bijna aan onderdoor gegaan’

Heb je ooit gedacht dat je te vroeg hebt gepiekt?
‘Ik was in de beginperiode van mijn carrière nog zo jong dat ik niet goed doorhad waar ik überhaupt mee bezig was. Vanuit zakelijk perspectief had ik dat anders en beter kunnen inrichten. Maar met alles wat ik heb meegemaakt, snap ik ook wel waarom ik bepaalde keuzes heb gemaakt. Stel dat ik niet op zo’n jonge leeftijd was doorgebroken, dan had ik de commerciële kant van de muziekwereld waarschijnlijk nooit leren kennen, omdat ik dan had gedacht: dat is niets voor mij. Ik vind het interessant en leuk dat ik dat heb gezien.’

De ene na de andere commerciële dj valt ten prooi aan het burn-outmonster. Ben jij de dans ontsprongen door op tijd voor de kunsten te kiezen?
‘Ik ben nu al twaalf jaar moeder van een zoon. Voor die tijd kon ik goed omgaan met het onregelmatige leven dat je als dj leidt, juist omdat ik volledig mijn eigen ritme had. Ik ging slapen als ik moe was en ik werd wakker als ik uitgeslapen was. Dat werd pittiger toen ik een kind kreeg, ook omdat de vader er op een gegeven moment voor koos om niet bij de opvoeding betrokken te zijn. Het is me altijd goed afgegaan om me in m’n eentje tot de nacht te verhouden, maar in combinatie met het moederschap was het de hel. Daar heb ik flinke klappen van gekregen. Op een zeker moment had ik zo’n energetisch dieptepunt bereikt dat ik het echt niet meer kon, dat continue wisselen van ritme. Dan weer overdag leven, dan weer ’s nachts. Dag in, dag uit. Ik ben daar bijna aan onderdoor gegaan. Gedurende die burn-outachtige situatie heb ik heel veel activiteiten moeten afstoten, waaronder mijn internationale carrière. Daar heb ik een goede knauw van gekregen. Ik heb jarenlang geïnvesteerd in een wereld die ik grotendeels moest loslaten omdat ik gedwongen werd om prioriteiten te stellen. Dat voelt een beetje alsof je aan het trainen bent voor de Olympische Spelen en vlak voor het moment suprême je been breekt. Ik heb daar jaren mee geworsteld, dat ik mijn loopbaan op een laag pitje moest zetten.’

Wat heeft je erdoorheen gesleept?
‘Ik kom uit een heel kleine, maar liefdevolle en hechte familie. Mijn moeder heeft me echt gered toen het me allemaal te veel werd. Qua support, maar ook met helpen oppassen op mijn zoon. Dat doet ze nog steeds. Hierdoor heb ik mijn carrière niet helemaal hoeven opgeven en kan ik nog steeds draaien. Ik ben veel dank verschuldigd aan mijn moeder.’

Je bent inmiddels internationaal ook weer voorzichtig aan het terugkomen. Hoe vlot dat?
‘Mijn zoon wordt wat ouder, maar ik kan me nog steeds niet in de nacht storten zoals ik dat zonder verplichtingen zou kunnen. Dat blijft dus lastig, maar ik ben wel op andere manieren in mijn carrière blijven investeren. Ik ben niet meer alleen dj, maar ook curator, producer, organisator. Een tijdlang was ik ook nog nachtburgemeester, ik ben bestuurslid van de Amsterdamse Kunstraad en voorzitter van de CAWA (Commissie voor Ateliers en (Woon)Werkpanden Amsterdam, red.). Ik ben niet alleen een creatief, kunstzinnig persoon, maar ook een mens met een groot maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel.’

Hang je ook weleens een avondje ouderwets in de lampen?
‘Daar heb ik eigenlijk geen tijd voor. Als moeder ga je niet zo snel uit. Althans, ik niet, want ik ben voor mijn werk al regelmatig een avond weg. Ik doe dan al een beroep op mijn sociale netwerk, omdat er iemand op mijn kind moet passen. Dat ga ik niet ook nog eens doen voor mijn persoonlijke pleziertjes, om het zo maar even uit te drukken. Ik ben niet zielig hoor, er zijn genoeg momenten in het jaar waarop ik een moment voor mezelf heb. Grappig genoeg zijn dat tegenwoordig niet meer per se clubs, maar evenementen waar ik een diepere betekenis in herken: bepaalde ceremoniële vieringen, maar ook feesten met een bepaalde boodschap of een thema dat me inspireert. Meestal zijn dat kleinschalige happenings met vrienden en bekenden, niet zelden in besloten kring.’

Heb je inmiddels weer een partner?
‘Ja, ik heb een vriend, al een tijdje. Meer wil ik eigenlijk ook niet over hem kwijt. Toen het niet zo goed met me ging, heb ik de deuren naar de buitenwereld dichtgetrokken. Dat was voor het eerst sinds ik op mijn zeventiende bekend werd dat ik heb ervaren wat totale privacy betekent. Ik vond dat zo prettig dat ik sindsdien alleen oppervlakkig privé-informatie deel. Het gaat mensen niet zoveel aan.’

Wat staat er op je goedevoornemenslijstje voor 2024?
‘Ik vind het fijn om mezelf opnieuw uit te vinden, maar ik wil vooral doorgaan op de weg waarop ik nu zit. Er is een goede balans tussen mijn privéleven en mijn professionele leven, waarbij er ook nog genoeg ruimte overblijft voor mezelf als individu. Muziek blijft daarbij mijn belangrijkste drijfveer. Mijn streven is om met Isis & Mozes, de naam waaronder ik met mijn partner Mozes Meijer muziek maak, volgend jaar een release uit te brengen, want we hebben de afgelopen jaren verschillende dingen gemaakt in de studio. Het wordt tijd dat die muziek naar buiten wordt gebracht. In het kader van de seizoensvieringen organiseer ik sinds een paar jaar elke winter een retraite, samen met yogalerares Monique Jansse. Binnenkort gaan we weer een weekendlang met alleen maar vrouwen op een prachtige locatie in een bos zitten: in elkaars gezelschap aan yoga doen, muziek luisteren, dansen en gezond eten. Dat is een van mijn hoogtepunten van de komende periode.’