Longread – complottheorie: Poetin gaat de mensheid redden

Ruim twintig procent van de Nederlanders gelooft in een geheime wereldregering die achter de schermen aan de touwtjes trekt. Sommigen zijn er zelfs van overtuigd dat de Bushes, Clintons en Van Oranjes afstammen van buitenaardse wezens met reptilliaanse genen. Gelukkig is de redder der mensheid opgestaan: de heldhaftige president Poetin. De Russische propagandamachine draait op volle toeren.

Illustratie Maki / Shop around

‘Poetin de heldhalftige’ durft de strijd aan met de wereld van het kwaad: de westerse leiders, die in de greep zijn van kwaadaardige buitenaardse wezens, zogenaamde reptilians.

‘Schokgolven gingen vandaag door het Kremlin toen het nieuws zich verspreidde dat Poetin gezegd heeft dat 95 procent van de wereldleiders geen mensen zijn, maar koudbloedige hybriden met een oude cultus,’ schrijft ene Baxter Dmitry op yournewswire . Com . De berichten gaan via samenzweringssites, Facebook en Twitter de hele wereld over. Ze verschijnen ook in boulevardbladen en op Russische websites. In Nederland verspreiden platforms zoals niburu . Co , ninefornews . Nl en worldunity . Me ze.

Geheime new world order

Steeds vaker duiken er nieuwe varianten van deze reptilians-theorie op, zoals onlangs dat Poetin tijdens een ontmoeting met de Britse koningin Elizabeth zag dat de vorstin reptilliaanse trekjes kreeg. Haar ogen en handen veranderden van menselijk naar reptilliaans en weer terug. Elk bericht heeft dezelfde moraal. Poetin wil de wereld redden uit de tentakels van de reptillianen; onze machthebbers die hun onderdanen via de mainstream media manipuleren en die ons eten vergiftigen, ons nepmedicijnen voorschrijven, ons als proefkonijnen misbruiken. Klimaatverandering is een complot van de met reptilliaans bloed vergiftigde elite, om zich ten koste van het volk nog verder te verrijken. Het reptilian-verhaal is al enkele decennia oud. Het is een combinatie van de theorie over een in het geheim opererende wereldregering met science fiction over buitenaardse beschavingen, zoals van reptielachtigen. De Britse samenzweringsgoeroe David Icke voegde de twee bij elkaar en wijst leiders als de Bushes, Clintons en Van Oranjes aan als wezens met behalve menselijke ook reptiliaanse genen, afstammelingen van buitenaardse wezens die al millennia in hogere of parallelle dimensies in de buurt van de aarde leven en ons manipuleren. In november is hij op wereldtournee en spreekt hij in Amsterdam een volle Rai toe.

Het idee van wereldleiders die in verbinding staan met hogere, onzichtbare werelden van buitenaardsen lijkt wellicht een van de vele belachelijke en marginale oprispingen in de stortvloed van berichten op internet, maar heeft aantrekkingskracht op een breed publiek. Ruim twintig procent van de Nederlandse bevolking gelooft in een geheime wereldregering die achter de schermen aan de touwtjes trekt. De helft van de Britten gelooft in ufo’s en het bezoek van aliens, in buitenaardse beschavingen. In de Verenigde Staten gelooft bijna dertig procent dat er een geheime New World Order bestaat en dat aliens bestaan.

Conspiritualiteit

‘Eerst dacht ik dat samenzweringstheorieën substituut-ideologieën zijn,’ zegt conspiracy-deskundige Jelle van Buuren van het Centrum Terrorisme en Contraterrorisme van de Universiteit van Leiden. ‘Dat het erom gaat de wereld terug te brengen tot een overzichtelijk geheel, waarin duidelijk is wat goed is en wat kwaad. Maar tegenwoordig denk ik dat er ook een grote behoefte aan spiritualiteit uit spreekt. Enerzijds zijn er de ideeën over hoe slecht de wereld in het geheim in elkaar steekt, anderzijds voelt men het universum in een hoger trillingsgetal komen, en is dat een teken dat de hemel op aarde nabij is. Veel samenzweringstheorieën voorzien in een spirituele behoefte.’ Daarvoor is inmiddels de term conspiritualiteit bedacht.

Er duiken tegenwoordig allerlei spirituele complottheorieën op. Uit e-mails van presidentskandidaat Hillary Clinton zou blijken dat ze de god Moloch vereert door aan hem een kip en wie weet ooit mensen te offeren. Europese leiders zouden satanistische rituelen houden tijdens hun bijeenkomsten. Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, consulteert aliens over de Brexit – het stomme is dat hij, zichzelf versprekend, inderdaad zoiets lijkt te hebben gezegd. Het is koren op de molen van de aanhangers van dit soort samenzweringstheorieën. Spirituele conspiracy is een wapen in de strijd geworden. Ook de islam wordt inzet als een manier om politiek gunstige sentimenten en emoties op te wekken. Zoals met een recent Youtube-filmpje waarin een zogenaamd Amerikaanse soldaat een Koran aan flarden schiet. De wereld scheerde er rakelings mee langs een internationale rel die vele doden had kunnen kosten.

Dit filmpje is volgens BBC-onderzoek afkomstig van het Internet Research Institute in Sint- Petersburg. Daar zijn 250 man 24 uur per dag bezig het internet met voor Poetin gunstige teksten te voorzien. Klokkenluider Marat Burkhard deed in de verschillende westerse media een boekje open. Burkhard werkte op de afdeling binnenland, die stad en land afwerkt om op fora Poetin in het zonnetje te zetten. Op de internationale afdelingen gaan mensen al dan niet met gecomputeriseerde fora-trollen 24/7 het internet rond om antiwesterse en pro-Russische berichten te verspreiden.

Geen mafketels

Van Buuren begrijpt wel hoe het kan dat mensen in de meest onwaarschijnlijke zaken kunnen geloven. Het is niet per se een kwestie van opleiding, denkt hij. ‘Onder conspiracy-liefhebbers zie je een grote ontvankelijkheid voor ideeën die aansluiten bij wat ze toch al geloven. Mensen lezen liever wat de eigen waarheid bevestigt, dan wat die ontkracht. Veel mensen houden ook niet van ingewikkelde nuances en paradoxen, maar streven naar een zo groot mogelijke duidelijkheid. Het zijn geen mafketels. Er heerst een groot wantrouwen tegen de instituties en het establishment. Logisch bij mensen die zich achtergesteld voelen.

Neem daarbij de weerzin tegen de weekhartige politici in Europa en je begrijpt de aantrekkingskracht van iemand als Poetin. Het toont het verlangen naar een krachtige leider die wél grenzen trekt.’

De cijfers ondersteunen Van Buurens theorie. Maar liefst vijftig procent van de Fransen beaamt dat de overheid niet regeert en dat er iemand anders aan de touwtjes trekt, schrijven drie denktanks in een rapport over samenzweringsgeloof in de Europese Unie. Voor een belangrijk deel gaat het om Le Pen-stemmers. Complottheorieën bloeien tegenwoordig bij extreem rechts. Poetin is daar populair, niet in de laatste plaats vanwege de financiële steun waarmee hij bijvoorbeeld in Frankrijk het Front National op de been hielp houden.

Pseudo-werkelijkheid

Rusland is in deze tijd van oplopende spanningen tussen oost en west actief bezig met het verspreiden van samenzweringstheorieën. Dat voedt het wantrouwen in westerse overheden en in de mainstream media. Veel mensen zullen er niet direct in geloven, maar wel denken: waar rook is, is vuur.

De Russische propagandamachine draait op volle toeren, schrijft Peter Pomerantsev op R aamoprusland . Nl , een Nederlandse website van Ruslandspecialisten. Vanuit Rusland wordt grootschalig een breed programma aan desinformatiecampagnes op internet gevoerd. De strategie is erop gericht verwarring en wantrouwen te zaaien door een pseudo-werkelijkheid te scheppen. Kritisch en geïnformeerd discussiëren wordt zo bemoeilijkt, klinkt het op het Amerikaans gefinancierde Radio Free Europe. Desinformatie als zand in de motor van de democratie. Om tegenwicht te bieden brengt de EU sinds een half jaar twee maal per week een e-brief uit met een overzicht van alle onzin en leugens die uit het oosten komen.

Rusland heeft een lange traditie op dit gebied. Het Kremlin heeft sinds de Koude Oorlog een staat van dienst opgebouwd in het verspreiden van samenzweringstheorieën voor de export. Een van de meest succesvolle schijnt die van de CIA als moordenaar van John F. Kennedy te zijn. De KGB zou studies en populaire boeken gesponsord hebben die dit idee vertolkten, volgens een reconstructie van de verspreiding ervan door de Amerikaanse journalist Max Holland.

Ook in Rusland zelf voedt het Kremlin het geloof in samenzweringstheorieën. Er is in Rusland weinig ruimte voor onafhankelijke media, merkt Jelle van Buuren op. ‘Hoe beperkter de persvrijheid, des te weliger complottheorieën tieren. Bij ons ontstaan samenzweringstheorieën meestal van onderop, in Rusland komen ze van bovenaf.

Hier zijn het de eigen leiders die ons bedonderen, in Rusland is het altijd de buitenwereld die fout is.’

Tel daarbij op dat veel – veelal in erbarmelijke omstandigheden levende – Russen een macho-leider willen die de strijd aanbindt tegen het kwaad. ‘Als Poetin met ontbloot bovenlijf op een paard rondhobbelt, gaat dat er daar in als koek.’

De figuur van Poetin wordt tot onwaarschijnlijke hoogten opgeblazen. Van Poetin die al eeuwen leeft, of wel een tijdreiziger moet zijn – foto’s bewijzen het – tot en met Poetin die in contact staat met machtige aliens. In een van oorsprong satirisch filmpje op Youtube vertelt premier Dmitri Medvedev dat het Kremlin contact heeft met aliens. Het is al een paar miljoen keer bekeken. Bewijs geleverd.

Trollenfabriek

Wie al surfend het spoor terug volgt van de zich op internet verspreidende berichten dat Poetin samenwerkt met goede aliens, komt bij Baxter Dmitry terecht. Het valt te betwijfelen of Baxter Dmitry wel echt bestaat, of dat het een personage is dat geschapen is in een Russische troll factory. De naam duikt pas sinds eind vorig jaar op internet op – het is een vreemde naam, want Baxter is normaliter een achternaam en Dmitry een voornaam. Contactverzoeken worden niet beantwoord.

Baxter Dmitry heft veel van zijn teksten over Poetin aan met een heldhaftige Vladimir Poetin – de personage stamt kennelijk uit een subcultuur waar zo’n aanhef gepast is. Op You- Tube worden zijn teksten over reptillianen en Poetin door stemcomputers in het Engels voorgelezen. Op Kremlingezinde sites zoals russianinsider . Com voorzien trollen of gelovigen de verschillende berichten met reacties waarin op de rol van reptilians wordt gewezen.

Op de vraag waarom er verhalen over buitenaardse goede en kwade beschavingen bij worden gehaald, hint misschien de analyse van Gleb Pavlovsky, een voormalig campagnemedewerker voor Poetins herverkiezing op R aamop rusland . Nl : ‘In de Sovjettijd was het concept waarheid belangrijk. Zelfs als men loog, probeerde men te bewijzen dan men de waarheid sprak. Tegenwoordig probeert niemand nog de waarheid te bewijzen. Je kan zomaar alles beweren, het gaat om werkelijkheden creëren.’

God tegen duivel

Of het werkelijk niet meer om de waarheid gaat, is echter de vraag. Niet zomaar elke werkelijkheid wordt gecreëerd, maar speciaal die waarin Poetins Rusland goed is en de westerse leiders buitenaards kwaad. Dit verhaal gaat uit van een onzichtbare, geestelijke wereld die ontoegankelijk is voor gewone stervelingen, maar niet voor de grote leiders die ermee in verbinding staan. Dit is welbeschouwd een religieus verhaal zo oud als de weg naar Rome.

Voor binnenlands gebruik staat Poetin tegelijkertijd ook als een diepgelovige christen op internet God te vereren in een orthodoxe kerk en wordt hij ‘monnik’ genoemd. Door hem zullen de traditionele Russisch-orthodoxe waarden weer herleven. Door hem wordt Rusland weer een trots land om rekening mee te houden. Poetin geeft de mensen hoop en motivatie, een Groot Verhaal met een diepere, uiteindelijke zingeving.

Het post-christelijke westen denkt men eerder aan te kunnen spreken met een verhaal over aliens. Werk van een duivelskunstenaar om het verhaal van de kwaadaardige reptillianen een nieuw maar ook zo traditioneel vervolg te geven met de aanvulling dat Poetin in verbinding staat met een hogere, onzichtbare wereld van goede buitenaardsen. Was er in het westerse conspiracy-verhaal eerst geen ontsnappen mogelijk aan de macht van de verdorven reptillianen, straks wint het goed tegen kwaad. God tegen Duivel. De redder der mensheid is opgestaan: de heldhaftige president Poetin.