Bart Nijman: 'De West-Europese kiezer lijkt te neigen naar een (als rechts betiteld) zelfbehoud'

Het is een raar verkiezingsjaar aan het worden, waarin alles gebeurt wat je kon voorspellen, maar niets uitpakt zoals het lijkt.

De Britse sociaaldemocraten van Labour hebben in Engeland de Conservatives gedecimeerd in zetels, nadat de rechtse garde het beleid in de jaren na Brexit volledig verbruid heeft. De economie draait matig, de migratie maakt overuren en de energietransitie drijft ook daar de prijzen op en de productie omlaag. De kiezer rekende hard af.

Desalniettemin werd het een geflatteerde zege van nieuwe premier Keir Starmer: netto kreeg Labour minder kiezers dan bij de vorige – slecht verlopen – verkiezingen. De opkomst was laag, de rancune tegen de Tories groot, een derde van de stemmen was genoeg.

De realiteit is dat Nigel Farage met zijn Reform een belangrijke slag geslagen heeft door veel Tory-stemmen af te pakken, maar ook school te maken in traditioneel linkse arbeidersgebieden. Labour krijgt ondertussen vanuit hun linkerflank steeds meer last – inclusief intimidaties en belagingen – van extreemlinkse en islamitische facties. De politieke problemen waar het Verenigd Koninkrijk voor staat, zijn randje existentieel.

Onderwijl in Frankrijk won Marine Le Pen in alle departementen behalve Parijs, maar gaat de eindzege toch naar de hardlinkse oppositie. Ook Frankrijk kampt met grote binnenlandse problemen, waaronder massamigratie, en ondanks de winst braken er toch extreemlinkse rellen uit. Zowel de Fransen als de Britten sorteren midden in deze electorale schisma’s voor op meer onrust en mogelijk ongeregeldheden.

Ook in Duitsland beginnen de nadelen van het opportunistische idealisme van Wir Schaffen Das steeds vaker zichtbaar te worden. Van een door een islamist doodgestoken agent tot een door Syrische vluchtelingen verkracht meisje: de nieuwsberichten houden gelijke tred met de peilingen voor Alternative für Deutschland, de extreemrechtse beweging die in drie Oost-Duitse deelstaten aan kop gaat. Daar gaat men in september naar de stembus.

In Nederland is in november een rechtse regering uit de verkiezingen gekomen, die vanuit het linkse establisment continu gebombardeerd wordt met hysterische verdachtmakingen over woordjes en opvattingen over migratie of islamisering. Het experiment-Schoof mag van velen niet slagen.

Nieuwe en soms zeer rechtse allianties vormen zich na de rechtse wind bij de Europese verkiezingen, maar de Commissie heeft toch hun eigen lakeien kunnen benoemen, want in Brussel speelt democratie geen rol van betekenis.

Het lijkt erop dat de kiezer steeds verder naar een (als rechts betiteld) zelfbehoud neigt, terwijl het heersende establishment weigert te wijken voor een electorale omslag, die nog lang niet voltooid lijkt. Migratie en islam blijven de grote splijtzwam, klimaat- en energiebeleid het duurste wanbeleid (en economische bedreiging, zeker in Duitsland en Engeland), en bevolkingsgroei en -samenstelling de best zichtbare en meest volatiele ergernis.

Het beloven roerige jaren 20 te worden voor de Nieuwe Jaren 30 aanbreken. Behouden vaart, West-Europa.