Gokken in transitie: hoe de markt verandert in Nederland en de rest van Europa

Uit een enquête blijkt dat 37% van de spelers aangeeft bij een volledig verbod over te stappen naar een illegale aanbieder. Een van de doelen van mogelijke nieuwe regelgeving is om spellen in te delen in verschillende risiconiveaus. Er is een speciale focus op online aanbiedingen, omdat het Nederlandse parlement deze als bijzonder risicovol categoriseert.

Gokaanbieders moeten een Nederlandse vergunning hebben en ongeveer 95% van de spelers maakt momenteel alleen gebruik van de legale markt of zou dat willen doen. De ontbrekende 5% is echter nog te veel voor de autoriteiten. Het is de vraag of nieuwe regelgeving met strengere regels de situatie zal verhelpen of juist de deuren naar de zwarte markt zal openen.

Hoe actueel is het Nederlandse reclameverbod ten opzichte van de buurlanden? 

Er zijn heftige discussies gaande over de algemene regulering van kansspelen en het reclameverbod in Nederland. Sponsorreclame is vanaf 2025 niet meer toegestaan en vanaf 2023 mogen er geen nieuwe sponsorovereenkomsten meer worden gesloten. Dit roept de vraag op hoe geïnteresseerde spelers toegang kunnen krijgen tot een casino online als ze niet weten waar ze op moeten letten.

Geen reclame betekent ook dat spelers andere manieren moeten vinden om hun bestemming te bepalen. Uit een studie blijkt dat ongeveer twee derde van alle Nederlanders het verschil tussen een legale en illegale aanbieder niet kan zien.

Duitsland pakt het anders aan 

Duitsland vertrouwt op strenge reclamerichtlijnen, maar verbiedt gokreclame niet volledig. Vanaf september 2024 ondersteunt Google nieuwe richtlijnen waarbij betaalde advertenties alleen worden weergegeven voor aanbieders met een officiële licentie van de Gemeenschappelijke Kansspelautoriteit van de deelstaten (GGL). Deze maatregel zorgt ervoor dat advertenties alleen weergegeven worden voor legale aanbieders.

Reclame trekt namelijk niet alleen volledig onbetrokken personen aan om te gokken, maar helpt ook geïnteresseerde personen naar het legale aanbod. Duitsland waarborgt spelersbescherming door de weergave van advertenties in de tijd te beperken; er is een algemeen verbod op reclame tussen 06:00 en 21:00 uur om jongeren te beschermen.

Hoe reguleren andere Europese landen hun markten? 

Denemarken en Duitsland worden beschouwd als liberaal en open, maar verliezen de bescherming van spelers niet uit het oog. Andere EU-landen zijn veel strenger in hun politiek. Noorwegen, Oostenrijk en Finland werken met een monopolie. Dit betekent dat zonder uitzondering één aanbieder verantwoordelijk is voor het aanbieden van digitale kansspelen.

De toekomst van monopolies 

De toekomst van deze monopolies is echter onzeker, omdat alle drie landen de markt willen openen en liberaliseren. In Oostenrijk wordt in 2027 een besluit genomen over nieuwe licenties. Hoewel Casinos Austria AG zijn monopoliestatus wil behouden en zijn aanvragen al heeft ingediend, is er sterke oppositie.

Het voorbeeld van Finland 

Finland heeft besloten het monopolie af te schaffen en de gokmarkt tegen 2026 open te stellen. Als onderdeel van de nieuwe regelgeving wordt een vergunningensysteem ingevoerd, wat wordt toegejuicht door de European Gaming Association. Finland's monopoliestatus leidde tot toenemende migratie van spelers naar niet-geautoriseerde aanbieders.

Het voorbeeld van Noorwegen 

Noorwegen is nog niet zover, maar ook hier zijn er duidelijke stemmen om het monopolie af te schaffen. De Noorse partij Høyre, de op één na grootste partij in het parlement, is voorstander van een open markt. Zij wil een einde maken aan de exclusieve rechten van Norsk Tipping en Norsk Rikstoto door een licentiemodel in te voeren.

De Arbeiderpartiet is hier tegen, maar aangezien ook de Framstegspartiet voorstander is van de licentieoplossing, is een krappe meerderheid mogelijk. Een overgangsperiode tot 2028 wordt verwacht.

Regelgeving in andere landen 

In Duitsland is er één bevoegde instantie (GGL) die vergunningen uitgeeft aan providers. In Spanje hebben autonome regio's echter hun eigen kadervoorwaarden voor vergunningen, toezicht en belasting. Een openbare aanbesteding is vereist voordat vergunningen worden uitgegeven. Dit kan tot grote verschillen per regio leiden.

Ook in Duitsland is het niet uitgesloten dat regionale regulering wordt ingevoerd na de evaluatie van het staatsverdrag inzake kansspelen. Sommige deelstaten hebben hier al op gezinspeeld als de nieuwe regeling niet in hun voordeel uitvalt.

Regulering op staatsniveau is standaard in de VS. In sommige staten is gokken bijna volledig verboden, terwijl het in andere staten openlijk gelegaliseerd is. Vooral in verboden regio's leidt dit meestal tot een vraag die de zwarte markt aanwakkert.

Conclusie: de markt verandert, verboden zijn niet langer geschikt voor het beoogde doel 

Gokken is geen tijdelijk fenomeen dat met verboden van de markt kan worden verdreven. Mannen doen vaker mee dan vrouwen en de online markt groeit gestaag in de meeste landen. Het doel moet zijn om een veilig kader voor spelers te creëren.

Vanuit economisch oogpunt biedt een open markt veel voordelen op het gebied van belastinginkomsten.

Aangezien gokken bestaat, moet elk land de best mogelijke oplossing vinden om spelersbescherming en legale opties met elkaar te verenigen. Nederland moet de nieuw geplande wetten zorgvuldig overwegen, omdat een te strenge regulering de zwarte markt kan versterken.