‘Israël is de bron van al het kwaad’

Een groeiende coalitie van complotdenkers gelooft namelijk niet meer in de leugens van charlatans als Albert Einstein en die ene aardrijkskundeleraar op school. ‘Wist u dat Mark Rutte op kinderen jaagt in de Belgische bossen?’

Wie Frans Heslinga (60) in het wild tegen het lijf loopt, zal niet zo snel een complotdenker vermoeden. De man ziet eruit als een economiedocent en zo communiceert hij eigenlijk ook. In plaats van businessmodellen oreert Heslinga daarentegen op rationele toon over het clubgevoel van de Illuminati en hoe kinderlichamen tot hun achttiende goud produceren. ‘Ze maken dat aan en het enige metaal dat dit blokt is kwik. Daarom zit er kwik in die vaccins.’

Het is een van de tientallen complotten die hij opwerpt met een vanzelfsprekende nonchalance. Tijd om hierop te reageren is er overigens niet, want binnen tien seconden is Heslinga alweer twee samenzweringen verder. Mensen waren vroeger bijvoorbeeld blauw en personen met groene ogen hebben eigenlijk een leveraandoening. De Sahara? Die bestaat dus uit dode huidcellen van kilometerslange draken en andere uitgestorven sprookjesfiguren.

OP ZICH VIND IK HET PRIMA HOOR, DAT DE ILLUMINATI DE NOTRE DAME IN DE FIK HEEFT GEZET, WAAROM NIET?

Ongevaarlijke dorpsidioot

Het interview vindt plaats op de gang bij theater Perron 3 in Rosmalen. Het zijn vooral dergelijke provinciale zaaltjes waar Heslinga zijn volgelingen onderwijst over, bijvoorbeeld, kabouters die eigenlijk devawerkers heten en ’s nachts mensen helpen. ‘Ik heb al die wetenschappers hier afgelopen donderdag om zeep geholpen, dat staat ook letterlijk in de krant,’ laat hij trots weten. Het krantenarchief leert dat het Brabants Dagblad inderdaad de lezing heeft bezocht, al is de toon van het artikel eerder geamuseerd dan lovend te noemen. Het is een reactie die Heslinga oproept wanneer hij zijn onzin verkoopt. Het is een dorpsidioot, maar op het eerste gezicht een ongevaarlijke.

Deze houding staat in schril contrast met de werkwijze van veel van zijn Nederlandse collega’s. Poldercomplotters blinken normaal gesproken vooral uit in zelfdestructie. Het beste voorbeeld hiervan is waarschijn­lijk voormalig ­NRC-journalist Micha Kat. Een man die vooral bekendheid verwierf door met een megafoon tegen de gevels van ministeries te schreeuwen over pedofilienetwerken. Zowel in 2015 als in 2016 werd hij veroordeeld tot gevangenisstraffen voor respectievelijk smaad en het bedreigen van journalisten van de NOS en De Telegraaf. Een ander bekend figuur binnen deze paranoïde wereld is Wim Dankbaar. Hij schreef een boek over de moord op Marianne Vaatstra en werd hiervoor eveneens beloond met een smaadaanklacht, een tonnenhoge schadeclaim en een contactverbod. Heslinga is daarentegen niet kwaad te krijgen. ‘Boosheid is mijn level niet meer. Als iemand tegen mijn auto staat te plassen, zal ik denken: die zal ook wel zijn verhaal hebben.’

Succesvol zakenman

Een ander verschil met veel van zijn collega’s is dat Heslinga kan terugkijken op een redelijk succesvolle carrière als marketeer en slimme zakenman. Zo werkte hij volgens eigen zeggen jarenlang op een reclamebureau in Dordrecht en was hij verder productmanager bij Gist-Brocades in Delft. Hierna onderwees Heslinga ook enige tijd als economiedocent op het Hanze College in Zwolle. ‘Vervolgens ben ik begonnen met een eigen marketingbureau dat op een gegeven moment ook een uitgeverij werd.’ De man publiceerde hier vooral wellness-achtige vakbladen en had op zijn hoogtepunt 27 mensen in dienst, plus kantoren in Luton, Slupsk (Polen), Madrid en Meppel.

BOOSHEID IS MIJN LEVEL NIET MEER. ALS IEMAND TEGEN MIJN AUTO STAAT TE PLASSEN, ZAL IK DENKEN: DIE ZAL OOK WEL ZIJN VERHAAL HEBBEN

Nadat hij zijn bedrijf verkocht aan een grote Duitse uitgever kreeg hij in 2012 een baan aangeboden bij de Jaarbeurs in Utrecht. Dit is ook de plek waar Heslinga voor het eerst in aanraking kwam met de wondere wereld der complotters. Een van de evenementen die hij op poten probeerde te zetten, was namelijk een alienbeurs. Dankzij deze klus kwam hij weer in contact met zijn oude jeugdvriend en korfbaltrainer Anton Teuben. Deze meneer wist vroeger, net al Heslinga nu, goed geld te verdienen met samenzweringstheorieën. Sinds Teuben ruzie kreeg met zo’n beetje zijn hele team gaan de zaken wat minder, maar in zijn hoogtijdagen stond hij bekend als de Alex Jones van de Lage Landen. Teuben bezat een radio- en tv-studio en een kapitale villa in de omgeving van Soest. Hier verkocht hij onder meer kwakzalverij aan kankerpatiënten en andere zwakkeren. Ook was Teuben oprichter van de populairste Nederlandse complotsite Niburu en de man achter het eveneens populaire Ufomeldpunt. ‘Het was wel een prikkeling om erin te duiken, simpelweg vanwege het feit dat ik graag een goede gesprekspartner ben over zaken waar je beurstechnisch mee in zee gaat,’ erkent Heslinga over zijn entree in de complotwereld. Hoewel hij schermt met een mysterieuze Marokkaanse leermeester in Frankrijk heeft Heslinga duidelijk veel van zijn jeugdvriend geleerd. Zo tonen de websites van beide mannen grote gelijkenissen en accepteren ze allebei kritiek met een gemakkelijke schouderophaal. ‘Iedereen kan een theorie uitdenken en er vervolgens mee de straat op gaan. Ik heb daar geen moeite mee en vind dat prima. Ik doe dat ook al zes jaar.’

Opvallend is verder dat hij vrijwel letterlijk in alle complottheorieën gelooft, behalve dan in Teubens Niburu. Dit zou een verborgen planeet zijn die op ramkoers ligt met de aarde. Dat Heslinga niet in deze theorie gelooft heeft overigens niets te maken met het feit dat hij zijn oude jeugdvriend niet voor de zakelijke voeten wil lopen. Het verhaal geeft hem simpelweg niet de juiste hartkloppingen. Of zoals Heslinga het zelf verwoordt: ‘Het hoofd laat zich nog weleens vergissen, maar het hart resoneert met waarheid of niet.’

Bolle aarde

Wat voorzichtig begon met een enkel evenement groeide langzaam uit tot tientallen lezingen door het land en drie grote beurzen per jaar. Ook was Heslinga in 2016 de eerste persoon ter wereld die een conferentie opzette rondom de platteaardetheorie. Dit congres zette hem definitief op de landelijke mediakaart, al kijkt hij hier zelf met gemengde gevoelens op terug. ‘Er zit een gevaar in dat op het moment dat ik mezelf te veel als platteaardeexpert in het veld begeef, dat consequenties kan hebben voor de bezoekers die naar mijn andere grote evenementen komen.’

Wanneer ik doorvraag wat hij daarmee bedoelt, lijkt de man zich bijna te verspreken. ‘Nou ja, als je onzin gaat verkondigen...’ De complotdenker lijkt zichzelf sowieso constant eraan te herinneren dat hij geen kletskoek verkoopt. Zo wordt elke zin waar bijvoorbeeld de woorden ‘bolle aarde’ in voorkomen standaard gevolgd met een ‘wat dus niet waar is’.

Het succes van Heslinga wordt hem binnen de complotwereld overigens niet altijd in dank afgenomen. Zo beschuldigde Martin Vrijland, een andere bekende complotter, hem ervan een false agent te zijn. Ook dit beantwoordt Heslinga met een onverschillig opgehaalde schouder. ‘Ik ben hoog opgeleid en ik sta ver boven wat hij schrijft.’ Volgens Heslinga deugt 5 procent van elk groep sowieso niet en zijn er dus ook binnen de complotwereld een hoop ego’s. Tegelijkertijd blijkt even later dat Heslinga ook weer niet zo verlicht is dat hij zelf nooit een sneer uitdeelt. ‘Vrijland is bij de sociale dienst beter bekend als Martin Alberda, dat is een malloot. Hij bedoelt het goed en hij schrijft goede dingen, maar dit gaat hem dan te ver.’

Hierna volgt de onthulling dat niet alleen complotdenkers, maar ook de Illuminati het werk van Heslinga met interesse volgt. Zo kreeg hij in 2017 een uitnodiging om lid te worden van deze wereldorde. ‘Je krijgt een keurige brief met een beloning van 100.000 dollar, dat is instapgeld als je meedoet. Consequentie is wel dat je de clubgedachte moet ondersteunen.’

Door de manier waarop de mail was opgebouwd, weet Heslinga bijna zeker dat het hier niet om een grap gaat. Het uitdragen van de clubgedachte houdt onder meer in dat je regelmatig een driehoek maakt met je handen op tv en moet geloven in zaken zoals de big bang, de zwaartekracht en de evolutietheorie. ‘Je kan ook een kind ombrengen, net als de politici, en dan hebben ze een stok achter de deur.’

Zo weet Heslinga uit betrouwbare bron dat Mark Rutte op minderjarigen jaagt in de Belgische bossen. Hierdoor kan de Illuminati de premier opdracht geven om bijvoorbeeld macht over te dragen aan de EU, of akkoord te gaan met het 5G-netwerk dat mensen straks zal ‘braden’. Een lezing houden over deze schokkende ontdekkingen zou Heslinga echter niet zo snel doen. Niet uit angst of ongeloof, maar puur vanwege marketingtechnische redenen. ‘Je trekt geen publiek als je zegt dat we het gaan hebben over de duistere praktijken van Mark Rutte.’

1000 volt uit de lucht

Het is niet de enige manier waarop het masker van de vrolijke dorpsidioot na een uur interviewen wat begint te verzakken. Zeker wanneer je bedenkt dat de beste man ook af en toe lezingen geeft op scholen zoals het Fortes Lyceum in Gorinchem. Zo weet Heslinga even later te vertellen dat de Illuminati moslims naar het oude continent haalt om op deze manier een sektarisch conflict uit te lokken. ‘De islam moet geïntegreerd worden in West-Europa, daardoor ontstaan er twee partijen die tegenover elkaar staan: het christendom versus de islam. Die moorden elkaar uit en dat is de hele bedoeling.’ Om diezelfde reden worden er volgens hem momenteel ook twee Franse kerken per dag in de fik gestoken, waaronder de Notre Dame.

Niet dat Heslinga zelf iets heeft met het christelijke geloof, dat is immers uitgevonden in 17deeeuwse benedictijnse kloosters in Lyon en Parijs. ‘Op zich vind ik het prima, hoor, dat ze de Notre Dame in de fik hebben gezet, waarom niet?’ Kathedralen zelf zijn overigens ook nooit gebouwd door religieuze organisaties, maar door een soort middeleeuwse Essent. De piek van een kerkgebouw haalt volgens Heslinga namelijk zo 1000 volt uit de lucht. Energie die op zijn beurt niet opgemaakt kan worden, maar via een stekker weer terugvloeit in het elektriciteitsnetwerk. ‘Ik zou ook best een keer naar zo’n kolencentrale willen gaan om te kijken of ze echt kolen verstoken om energie op te wekken.’

Op de vraag wat er dan eigenlijk wel klopt aan de reguliere kennis in deze wereld blijft het even stil. De geschiedenis kent immers wel degelijk duizend jaar aan verzonnen historie. Dolfijnen zijn absoluut de slimste wezens op aarde. Fotosynthese bestaat niet. Albert Einstein was echt een charlatan, die eigenlijk Charles Raymond de Brouille heette. En ook de machtige joden gaan in het wereldbeeld van Frans Heslinga niet geheel vrijuit. Het land in het Midden-Oosten is in zijn ogen dan ook ‘de bron van al het kwaad’. ‘In Israël wordt bedacht wat er moet gebeuren, daarom geeft Amerika ook zoveel geld aan Israël. De VS zijn oorspronkelijk bedoeld als de vechtmachine om alles te regelen en naar hun hand te zetten.’

IK HEB NIET VEEL MANNELIJKE VRIENDEN, MAAR WEL VEEL VROUWEN DIE OP EEN HEEL HOOG NIVEAU MEE KUNNEN RESONEREN

Is het niet zwaar om zoveel kubieke meters aan samengeperste geheime kennis te moeten meezeulen? De complotdenker erkent dat zijn nieuwe carrière sociaal gezien offers eist. Zo is de man naar eigen zeggen eenzamer dan vroeger. Iets dat wordt versterkt door het feit dat hij geen vaste woonplaats heeft en van oppashuis naar oppashuis trekt. ‘Ik heb niet veel mannelijke vrienden, maar wel veel vrouwen die op een heel hoog niveau mee kunnen resoneren.’

Toch voelt hij zich verantwoordelijk om al deze kennis met de wereld te delen. Want hoewel Heslinga zichzelf niet als een goeroe wil zien, heeft hij wel een bijzondere gave: naast een hart dat resoneert op waarheid kan de man namelijk aan iemands ogen zien of hij of zij ziek is. Ook is het aanraken van voedsel voor hem voldoende om te weten of het gezond of ongezond is. Op de vraag hoe mensen er zeker van kunnen zijn dat hij te vertrouwen is, volgt er het veelzeggende: Zij moeten hun mind eigenlijk uitschakelen.’

In de maling genomen

Na zoveel theoretische kennis is het de hoogste tijd om zelf eens een lezing mee te maken. De eerste kans hiervoor krijgen we bij buurtcentrum De Horst in Heerhugowaard, volgens de eigen website een bruisende ontmoetingsplek voor alle leeftijden. Dit laatste geldt zeker voor het publiek dat Heslinga aantrekt. Aan de vele meegenomen bloknoten te zien is de avond voor een hoop aanwezigen meer dan een dagje uit. Hier wordt onderwezen over belangrijker materie. Vlak voor aanvang ontmoeten we Peter Bodemeijer en Magda Adrichem in de kantine. De oudere jongeren in hippiekleding blijken al jaren op zoek naar de echte waarheid. Het duo is al een keer eerder bij een presentatie van Heslinga geweest en bezoeken trouw zijn beurzen. ‘De eerste lezing vond ik teleurstellend, hij wilde heel veel vertellen. Dit is de herkansing,’ verklaart Adrichem.

Bij de twee leeft vooral het gevoel dat ze in de maling worden genomen door het establishment. Zo was Bodemeijer jarenlang chemisch analist, daardoor weet hij dat de wetenschap ook niet alle antwoorden heeft. Ook voor Adrichem heeft de werkwijze van de machthebbers boven ons geen geheimen. ‘Wanneer de kwaliteit van het drinkwater slecht is, dan worden gewoon de normen verlaagd.

Tegelijkertijd geloven de twee ook niet alles wat Heslinga zegt. Gelukkig maakt dat binnen deze cirkels niet zoveel uit. Zo argwanend als complotters denken over reguliere kennis, zo tolerant zijn ze voor complottheorieën waar ze het niet mee eens zijn. ‘Reuzen van een kilometer zijn voor mij niet belangrijk, het is niet iets dat speelt in de tegenwoordige tijd,’ vertelt Bodemeijer. Ook vermoedt hij dat Heslinga soms spreekt met een dubbele boodschap die moet worden ontcijferd. ‘Ik probeer kritisch te blijven, hij heeft hier bedoelingen mee en daar moet je achter komen.’ Daarnaast vinden de twee het ook gewoon leuk om Frans weer eens te zien. Samen geheime dingen weten is bovenal toch ook een sociale gebeurtenis.

Jezuïtische globes

Dat Heslinga zowel een educatieve als een marketingachtergrond heeft, is goed te merken tijdens de presentatie. Hij houdt geen ellenlange betogen, maar knalt er op de beamer zo’n vier memeachtige plaatjes per minuut doorheen. Hij vermengt hierbij slim echte feiten met zijn eigen theorieën. Zo klopt het inderdaad dat er niet met woestijnzand kan worden gebouwd, alleen niet omdat deze uit dode huidschilfers van draken bestaat. Ook wordt professor Erik Verlinde van de Universiteit van Amsterdam een aantal keer aangehaald. Deze natuurkundige zou beweren dat zwaartekracht niet bestaat en dat het tijd wordt om dit van de daken te schreeuwen. Een uitspraak die natuurlijk koren op de molen is van complotdenkend Nederland.

Heslinga lijkt vooral zijn hoop te hebben gevestigd op de jongeren in de ruimte. Mensen die na 1990 zijn geboren hebben namelijk rijpere zielen. Ouders krijgen dan ook het advies om hun kinderen van school te halen omdat dit pure indoctrinatie is vol Jezuïtische globes. ‘Een globe is bedoeld voor decoratieve doeleindes, dat staat ook op elke wereldbol.’

Halverwege de lezing klinkt er ook kritiek. Twee jongens die bezig zijn met het optuigen van een sceptische podcast laten weten wel te geloven in de ruimtevaart en de maan als een solide object. ‘Ik heb het International Space Station met mijn eigen ogen gezien,’ sputtert een van hen tegen. Heslinga gaat niet op deze kritiek in. ‘Prima dat je er anders over denkt.’ Om vervolgens de groep weer te overladen met een vrachtlading aan nieuwe complotten.

Vlak voor de pauze houdt hij het publiek voor om zijn theorieën vooral te delen met vrienden en familie. ‘Je kan bewust zijn, maar als je te bang bent om die informatie te delen dan ben je nog steeds een slaaf.’ Tijdens een rookpauze laat toeschouwer Ilona Cramer weten dit laatste moeilijk te vinden, vanwege het stigma dat eraan hangt. Zelf kostte het haar ook enige tijd om het platte wereldbeeld te accepteren. ‘Ik hoorde drie jaar geleden voor het eerst over de platte aarde, toen kwam het nog niet binnen.’

Cramer werd op dit spoor gezet door een jurist die zijn schrijfsels standaard afsloot met: ‘De aarde is plat.’ Zelfonderzoek op internet trok haar uiteindelijk over de streep. ‘Alles wat ik tot me neem, daar geloof ik in. Ik was bovendien altijd al tegenstander van het systeem.’

Een paar dagen later laat professor Verlinde in een reactie weten bekend te zijn met de manier waarop sommige samenzweringstheoretici zijn ideeën gebruiken. Volgens hem tonen ze hiermee vooral hun eigen onkunde aan. ‘Met mijn uitspraak bedoel ik niet dat dingen niet naar de aarde vallen, maar meer dat we natuurkundig willen begrijpen waar zwaartekracht vandaan komt.’ Hoewel hij niet blij is met de manier waarop Heslinga zijn ideeën uit de context trekt, kan Verlinde zich er ook niet al te druk om maken. ‘Er zijn altijd mensen geweest met dit soort crackpot-ideeën, door het internet krijgen ze nu een platform.’