'Luisteren naar de tabakslobby is hetzelfde als met IS praten over mensenrechten'

Beste Bénédicte Ficq,

Het was zo’n bericht in de krant waar je meestal overheen leest, ik in ieder geval wel: ‘RIVM stapt uit tabakscommissie.’ Commissies en afkortingen: altijd nieuws over instituten en vol beleidstaal. Maar dit was werkelijk nieuws.

Er bestaat dus een commissie die internationale adviezen uitbrengt over de manier waarop de hoeveelheid teer in sigaretten wordt gemeten. In die commissie zit het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat lijkt me een erg logische partij. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit zit er ook in. Ligt eveneens voor de hand.

Maar in die commissie blijken ook acht vertegenwoordigers van de tabaksindustrie zelf te zitten. Acht! Acht mensen die geen enkel ander doel hebben dan de tabaksindustrie, immers zijzélf, geen enkel offer te laten brengen, praten mee over de manier waarop die tabaksindustrie offers moet brengen voor de volksgezondheid.

We hangen in Nederland hardnekkig een mythe aan die ‘zelfregulering’ heet: laat bedrijven die producten maken die niet deugen vooral zélf die producten meer laten deugen. De bezopenheid van die mythe kan niet beter worden samengevat dan in het beeld van acht vertegenwoordigers van een industrie die een geschiedenis heeft van niets dan leugens, valse informatie en misleiding, die aan één tafel zitten met twee mensen die de volksgezondheid moeten bewaken.

Het RIVM heeft geprobeerd eruit te komen met die acht longkanker-lobbyisten, besloot uiteindelijk dat dat net zoiets is als met acht IS’ers praten over democratie en mensenrechten, en stapte er dus uit. Het is natuurlijk volkomen bezopen dat een instituut dat zich bezighoudt met de volksgezondheid überhaupt tijd moet verspillen aan overleg met de vijanden van de volksgezondheid. De regels voor het meten van teer in sigaretten moeten bepaald worden door mensen die denken aan niets anders dan de gezondheid, en die regels moeten vervolgens worden nageleefd door tabaksfabrikanten – punt uit.

In dezelfde week dat het RIVM uit deze commissie stapte, plaatste u een paginagrote advertentie in Het Financieele Dagblad waarin u klokkenluiders uit de tabaksindustrie oproept zich bij u te melden. Met de belofte van geheimhouding hoopt u ze te verleiden te vertellen hoe het er achter de schermen aan toegaat, om zo meer kans te maken de grootste vier tabaksfabrikanten strafrechtelijk te vervolgen.

Het rare is dat daar vaak, ook door tegenstanders van roken, afwijzend op wordt gereageerd. Want roken is weliswaar slecht en zelfs dodelijk, is dan de redenering, maar dat weet iedereen, dus als je rookt negeer je willens en wetens die gevaren. Het eeuwige mantra van de eigen verantwoordelijkheid.

Het is een redenering die niet deugt. Die eigen verantwoordelijkheid, die zogenaamde vrije keuze, die wordt juist opzettelijk gesaboteerd door een industrie die haar producten opzettelijk zo verslavend mogelijk maakt en daarover jarenlang heeft gelogen. Een industrie die intrinsiek slecht is. Waar je dus niet mee om de tafel moet zitten, maar die je moet aanpakken. Desnoods inderdaad in de rechtszaal.