Het Huis van Klokkenluiders: garantie voor bescherming

Het Huis voor Klokkenluiders biedt sinds 1 juli 2016 begeleiding en vertrouwelijk advies aan eenieder die zich geroepen voelt een misstand op de werkvloer te melden. ‘Er is veel politieke weerstand geweest. Daarom heb ik nog steeds grote twijfels of het Huis voor Klokkenluiders wel zo onafhankelijk gaat opereren als wij altijd voor ogen hebben gehad.’

Illustraties Steve Nestorovski

Sinds 1 juli 2016 zien de kansen voor een klokkenluider er iets rooskleuriger uit. Het voormalige Adviespunt Klokkenluiders bood weliswaar een luisterend oor aan werknemers met serieuze issues; een garantie voor bescherming was het nooit. Het belang van die bescherming en als klokkenluider te weten wat je rechten en plichten zijn is niet te onderschatten; hiervoor hoeven we alleen maar naar de recente geschiedenis te kijken van enkele klokkenluiderszaken in Nederland. Tijdens de jaren 90 hoefden klokkenluiders niet op steun te rekenen van de overheid, of zelfs zijn of haar medemens. Klokkenluiders werden doorgaans afgedaan als klikspanen en verloren bijna zonder uitzondering hun baan.

Het Huis voor Klokkenluiders wordt vandaag de dag daarom bijgestaan door de expertise van Gerrit de Wit (59), mede-oprichter en voormalig lid van een zogenaamde expertgroep van een vijftal klokkenluiders dat zich in 2010 officieel bundelde onder de noemer Stichting Expertgroep Klokkenluiders. De mannen van deze expertgroep hebben ieder hun eigen verhaal, de een wranger dan de ander. Als projectleider bij het toenmalige ministerie van VROM verrichtte De Wit onderzoek naar criminele geldstromen en investeringen in onroerend goed. Totdat hij in 1998 ernstige management-misstanden, fraude en ambtelijke corruptie binnen de top van het ministerie aan het licht bracht. Helaas was daar destijds geen historisch pand voor te vinden in Utrecht, zoals dat nu wel het geval is. ‘Er bestond geen mogelijkheid om direct een misstand te melden,’ zegt De Wit. ‘Ik kon niet anders dan rechtstreeks bij de minister melden. Dus dat deed ik, in de veronderstelling dat ik rechtsbescherming zou ontvangen. Als goed functionerend rechercheur, personeelsvertegenwoordiger, VROM-lid van de centrale ondernemingsraad én portefeuillehouder P&O mag je dat wel enigszins verwachten, toch?’

In eerste instantie werd De Wit zelfs beloond voor zijn onthullingen met een kwaliteitsbevordering, maar dit bleek al snel een schijnbeweging. Een lange, ellendige ontslagprocedure werd in gang gezet, waardoor de eerste ambtelijke klokkenluider van Nederland uiteindelijk – acht jaar later – op straat kwam te staan. ‘Ik heb daarna nooit meer een vaste functie gekregen.’

Lees het hele artikel op Blendle.