'Het heilloze discours van het willen deugen met terugwerkende kracht is oneindig'

Precies in de week dat het zuidelijk deel van ons land vierde dat het 75 jaar geleden werd bevrijd door de Amerikanen en Canadezen, zagen we de premier van die tweede grootmacht de hele tijd op televisie om zich te excuseren voor een fout uit zijn verleden. Een fout kennelijk zó groot, dat hij zijn meest nederige blik moet opzetten, en de woorden moest kiezen van een man die oog in oog is komen te staan met de verschrikkingen van zijn eigen verleden, met zijn donkere kant, en die nu alleen maar kan proberen er van te leren, en hopen dat zijn volk bereid is hem te vergeven.

Als je de aanleiding had gemist en je zou je moeten afvragen wat Trudeau dan in vredesnaam had gedaan, en hoe recent, kon je alleen maar denken aan iets heel erg verschrikkelijks. De verschrikkelijke daad bleek: hij had zijn gezicht zwart geverfd.

Op een feestje op de school waar hij lesgaf in 2001. Het was een themafeest, het thema was Arabian Nights, en Trudeau was op het feest verschenen als Aladdin. Dus had hij zichzelf zwart geschminkt. Zoals ook jaren eerder, als middelbare scholier, eveneens op een themafeest, waar hij The Banana Boat Song zong, een nummer dat ik nog niet kende, maar dankzij deze rel nu wel.

Het is een rel die veel zegt over onze tijd. Het zou inderdaad heel raar zijn (wel een stunt, maar toch vooral raar) als Justin Trudeau anno 2019 met een blackface op een persconferentie zou verschijnen. Maar dat hij dat in 2001 op een feest deed, of jaren daarvoor als scholier, daaraan valt volgens mij veel minder uit te leggen. Dat kan in één zin: ‘Het was 2001.’

De man was veel jonger, had geen representatieve functie, en de tijd was anders. Nu zouden we dat niet meer doen, nee klopt, toen deden we dat nog wel. Dat vinden we nu misschien gek, klopt ook, maar we vinden nu wel meer gek dat we toen normaal vonden. Zoals ze vast over achttien jaar heel hard lachen om radiohits met autotune, of over de populariteit van vloggers.

Ik vind het een goede zaak dat Zwarte Piet langzaam maar zeker verdwijnt. Wat me een slechte zaak lijkt, is dat over een paar jaar, als Zwarte Piet helemaal weg is, iedereen die ooit als Zwarte Piet verkleed ging toen dat nog onomstreden was, zich daarover moet gaan verantwoorden. Dat is het heilloze discours van het willen deugen met terugwerkende kracht: het is oneindig.

Voor je het weet zie je mensen bij DWDD serieus discussiëren over de vraag of Friends eigenlijk nog wel kan, want te wit. Een serie van 25 jaar geleden langs de lat van deze tijd leggen: het is bijna een comedy op zichzelf. Een tragikomedie, dat wel.