‘Moralistisch gepreek van Bol.com, dat straks geen Zwarte Piet-spullen meer verkoopt’

De kloof tussen burger en bestuur is al een thema sinds er burgers bestaan die een bestuur zijn gaan vormen. De kloof tussen mensen en marketing, die groeit pas hard.

Grote merken, zeker wereldberoemde multinationals als Shell, Coca-Cola, Starbucks en Ben & Jerry’s, staan er graag goed op. Zij verkopen topproducten aan succesvolle mensen, leveren geluk in flesjes, beloningen voor hard werken in koffiebekers of bevroren welvaart met stukjes koekiedeeg en chocoladebrokken.

Ze adverteren op plekken waar veel mensen komen. Online zijn dat nieuwswebsites en sociale media. Maar media staan vol slecht nieuws over ziekte, racisme en geweld, sociale media vullen zich met uitgesproken reacties op die nieuwsberichten - en beiden stralen slecht af op de voorspoed en welvaart die marketeers aan je willen verkopen.

In een overcorrectie op die realiteit, besluiten steeds meer merken zich te mengen in het publieke debat. Coca-Cola jubelt hoe “open” we zullen zijn als corona voorbij is, Shell bond LHGBT-regenboogvlaggen aan pompstations, Starbucks liep met veel misbaar weg van Facebook omdat het platform ‘te weinig deed tegen haat en racisme’ en Ben & Jerry gebruiken hun sociale mediakanalen om (rechtsconservatieve) politici voor rotte vis uit te maken.

Lokaal haakje: Bol.com doet Zwarte Piet in de ban. Bij de online marktplaats aangesloten webshops mogen vanaf september geen Sinterklaasproducten meer verkopen met de beeltenis van de kindervriend.

Je komt als argeloze online boodschapper voor een snelle bestelling AA-batterijen en een rol inpakpapier, je vertrekt met het gevoel dat je als klant in een kerk bent geweest, die probeert om je te bekeren met een verhaal dat geen twee kanten meer mag hebben.

Het grootste probleem met deze marketingstrategieën is dat ze onoprecht zijn. Als Starbucks aan Facebook het verwijt maakt “te weinig tegen online haat te doen”, zeggen ze eigenlijk dat ze een hekel hebben aan Facebookgebruikers - hun potentiële klanten. Nou zijn “klanten” ook de ergste mensensoort op aarde, maar zeg dan gewoon dat je mensen haat.

De wereld is niet altijd mooi. De wereld is zeker niet altijd eerlijk. De meeste mensen kunnen en willen de wereld zien zoals die werkelijk is. Marketeers leven in een decor van regenbogen en glitterpony’s, terwijl achter de schermen hun producten door derdewereldarbeid (of kinderhanden) worden gemaakt, of ten koste gaan van flora en fauna. En de consument krijgt de verwijtende vinger, een moralistische preek en de schijn van schuld op zich geladen. De kloof is koning.