Wouke van Scherrenburg: ‘Mensen tweeten doodsbedreigingen alsof ze een pond suiker bestellen’

Hoe groot zijn de verschillen tussen de tijd waarin jij dagelijks Den Haag volgde, en deze periode?
"Er zijn wel dingen veranderd. Als ik nu van collega’s hoor hoe ze zich door hagen woordvoerders en politiek-assistenten moeten werken die ministers en staatssecretarissen afschermen van die verschrikkelijke pers, als ik hoor dat zelfs Kamerleden al interviews geven met hun woordvoerder erbij. Of dat die woordvoerder zelf ingrijpt. Dat heb ik in al die jaren zelf maar één keer meegemaakt, met de woordvoerder van minister Hanja Maij-Weggen, een man met borstelhaar die Kees heette en zelf nota bene uit de journalistiek kwam. Die vond eerst dat we moesten stoppen met draaien omdat haar handtas in beeld was, en vervolgens moesten we stoppen omdat hij vond dat ik een bepaalde vraag niet mocht stellen. Ik was echt ontdaan, dat had ik nog nooit meegemaakt. Het is ook nooit meer goed gekomen tussen mij en die Kees, en ook niet tussen mij en Maij. Maar inmiddels is dat aantal woordvoerders en voorlichters zoveel groter geworden dan toen. En aan de andere kant is er ook veel pers bijgekomen.’

Ook veranderd sindsdien: social media. Die waren er toen nog niet. Het legendarische fragment waarin Pim Fortuyn jou ‘Ga lekker naar huis, koken. Veel beter’ toevoegde, zou in Twitter-tijden een heel andere lading hebben gehad.
"Terwijl zijn beste vriend in De Strijd om het Binnenhof vertelde dat hij met Fortuyn had overlegd over wie welke posities moest krijgen als hij eenmaal aan de macht zou zijn. Wie zou bijvoorbeeld directeur van de Rijksvoorlichtingsdienst worden? “Wouke, natuurlijk,” heeft Pim toen gezegd. Maar goed, die hele mythe dat hij een hekel aan mij had, krijg ik er bij zijn achterban toch niet meer uit. Toen hij werd vermoord, waren Wim Kok en ik de schuldigen. Op een spandoek bij de herdenkingstocht stond toen: “Wouke en Wim, hebben jullie nu je zin?”’

Jij werd toen zelfs een paar weken beveiligd wegens doodsbedreigingen. Dat is nu schering en inslag.
"Ja, dat is heel erg. Vooral bij de Engel-aanhang, wat voor een deel ook de Baudet-aanhang is. Het is zo ontspoord op Twitter; mensen gebruiken doodsbedreigingen alsof ze een pond suiker bestellen."

Hoe verklaar je dat?
"Aan het grote succes van Fortuyn zagen we al dat er een grote groep Nederlanders is dat zich niet gehoord voelt. Tot zijn komst gingen die ook niet meer naar de stembus; ze hadden de moed opgegeven, en waren klaar met de manier waarop hele buurten in Nederland veranderde. Ik woonde toen in Dordrecht, mijn echtgenoot werkte bij de politie, en hij zei geregeld: “Dit gaat niet goed komen zo.” Voor veel mensen was in korte tijd hun wijk, en daarmee hun wereld, enorm veranderd. Die mensen laten zich nu wél horen, op social media, aangevuld met iedereen die maar last heeft van een steenpuist en daar de hele wereld de schuld van geeft. Ik zie bij veel van die heftige berichten een man van middelbare leeftijd voor me, alleen op zijn zolderkamer, zwaar gefrustreerd, en dan maar lekker rammen op zijn toetsenbord. Waar ik me altijd maar aan vasthoud: 80 procent van de Nederlanders heeft zich keurig aan alle maatregelen gehouden."

Wat moet je met die andere 20 procent?
"Met mensen die twijfelen, moet je in gesprek blijven. Maar met mensen die zo vastzitten in hun eigen gelijk dat ze alles geloven wat wappie Engel zegt of Baudet, ga ik niet meer in discussie. Ik vind het onverantwoord schadelijk als je standpunten in stand houdt waardoor je meewerkt aan de overbelasting van de zorg. En zij vinden dat ik een sukkel ben, die me moedwillig laat naaien door big pharma dat alleen maar geld aan ons wil verdienen.
De heftigheid van het debat nu ken ik niet uit mijn Haagse jaren, die komt me totaal niet bekend voor. Dat spandoek over Wim Kok en mij zou op Twitter inmiddels gelden als een genuanceerde vraag. Maar nogmaals: die 80 procent, daar hou ik me aan vast. Die 80 procent wantrouwt de media ook niet, die snakt naar betrouwbare informatie en waardeert de NOS. Het lijkt me trouwens ook een afschuwelijk leven, als je álles wantrouwt: de pers, de wetenschap, alle instituten. Waar moet je dan wél nog op vertrouwen?"

Nieuwe Revu 24 is vanaf woensdag te bestellen op Tijdschrift.land.