‘Het besef dat je wéér belazerd wordt door je minister-president’

Mark Rutte, al twaalf jaar de baas van Nederland, bepaalt lekker zelf wel welke ambtelijke sms’jes bewaard moeten worden en wat er weg kan. Wat nou archiefwet, dat kan hij na al die jaren toch prima zelf beoordelen? Er passen er bovendien maar twintig op z’n ouwe Nokia, beweert ie. De laconieke weglachpremier maakte er nog net niet zelf een grapje bij over zijn moeizame omgang met actieve herinneringen.

Even vonkte de bougie van de grote verontwaardiging in de nationale machinekamer, maar tot een echte ontbranding kwam het niet. Integendeel: een doffe deken van onverschilligheid leek over velen te vallen. Daar zien we de premier die weer eens doet wat ie altijd al deed, in een land dat zich vervolgens buigt over de vraag wát voor Nokia hij eigenlijk heeft en of zijn bewering van die twintig berichtjes wel klopt.

Who cares. Je wéét al dat het een leugen is. Je wéét dat er meer in passen. Je zoekt slechts naar een excuus om je te kunnen neerleggen bij het besef dat je wéér belazerd wordt door je eigen minister-president.

Het gaat niet om het telefoongeheugen, het gaat om het principe: een premier, al twaalf jaar ongenaakbaar, die zich door niemand laat vertellen wat belangrijk is, en wat weg kan. Nou, dat kan ik je vertellen: wat schadelijk is voor Rutte, kan weg. En wat goed is voor Rutte, is goed voor het land. Volgens Rutte. Maar moet je kijken hoe dat land er bij ligt na twaalf jaar onder zijn management.

Dat was één zijde van de onverschilligheid. De andere helft kwam van het onmiddellijke besef, naar voren kijkend, dat een nieuw politiek incidentje in een grijpmachine die tot de rand gevuld is met politieke incidentjes nooit tot een bevredigende uitkomst zal leiden. Je kan investeren wat je wil en een heleboel verontwaardiging in het muntgleufje gooien: de grijper trekt altijd wel een incidentje uit de bak maar vlak voordat je het vast kan pakken, glipt het van de grijper en terug in de bak - alsnog ongrijpbaar.

Wat is überhaupt nog een bevredigende uitkomst? Die sms’jes zijn niet te herstellen. Zou het dan bevrediging geven als Rutte opstapt omdat hij aantoonbaar de Archiefwet heeft overtreden en de historische of journalistieke reconstructie van besluitvorming op het hoogste politieke niveau onomkeerbaar belemmerd heeft? Ook daar krijg je niks mee terug. De vernietiging van bronnen – door een historicus, nota bene – heeft iets definitiefs. Nooit meer uit de bak te graaien en tot iets substantieels te maken. Dat is het gevaarlijke geheim van Ruttes succes.

Onverschilligheid is wat volgt als bevrediging uitblijft. De volgende halte is rancune – een sentiment dat überhaupt niet bevredigd kan worden. Rutte voedt onverschilligheid en riskeert die rancune.

Ben jij ook zo iemand die graag haantje de voorste is? Mooi. Volg Nieuwe Revu dan op Facebook, dan krijg je de columns altijd als eerste te zien. Of abonneer op onze nieuwsbrief. Sturen we onze beste artikelen gewoon naar je toe.