‘In Nederland staat niet het individu centraal, maar het systeem’

Beste minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken,

Vorig jaar kwamen 37 medewerkers van de Nederlandse ambassade in Kabul aan in Nederland. Die hadden nog geluk, zou je kunnen zeggen: zoals bekend was de evacuatie een zooitje, omdat Nederland ondanks herhaalde, zeer dringende hulpverzoeken de evacuatie bleef uitstellen tot het veel te laat was. Daardoor lukte het nauwelijks de mensen nog veilig weg te krijgen uit de gevallen stad, en sowieso paste Nederland de meest vrekkige definitie van verantwoordelijkheid toe: bewakingspersoneel van de ambassade mocht het uitzoeken, want die waren formeel niet in dienst. ZZP’ers en uitzendpersoneel krijgen immers ook geen kerstpakket.

Minister Kaag moest opstappen vanwege de evacuatie die zo’n flop was dat vele tolken noodgedwongen in het land moesten blijven. Mensen die Nederland in al die jaren westerse aanwezigheid in het land hebben geholpen, en wier leven daardoor acuut gevaar liep. Ze waren goed genoeg om ons te helpen, maar niet belangrijk genoeg om gered te worden. Gelukkig had onze immer opgewekte premier ook goed nieuws tijdens het debat: dit onwijs gave land had ook mensen wél geëvacueerd. Voor onze premier is het glas altijd immers tot net onder de rand vol: er zijn kinderen van toeslagenouders níét uit huis geplaatst.

Die 37 medewerkers van de Nederlandse ambassade die wel geëvacueerd werden, kregen twee weken na hun aankomst in de asielopvang bezoek van een delegatie van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Die hadden iets bij zich: een ontslagbrief. Sommigen van die mensen werkten al meer dan twintig jaar voor de ambassade, en waren verdrietig. Dat vond een woordvoerder van het ministerie maar raar: ze waren toch gewaarschuwd dat ze uit dienst zouden gaan als de ambassade sloot? Nou dan. Bovendien: ze kregen een ontslagvergoeding van dit onwijs gave land. Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker!

Uit onderzoek van nu.nl blijkt nu dat de mensen die een ontslagvergoeding kregen, en dus eigen geld hebben, daardoor nu zelf moeten betalen voor hun opvang. Want ja, ze hebben toch geld? In het Verenigd Koninkrijk begon de overheid meteen na de evacuaties een campagne: Operation Warm Welcome. Verschil moet er immers zijn.

Ik las dat een medewerker van de stichting die ambassademedewerkers helpt bij het vinden van nieuw werk dat ook in Turkije doet. Daar gaat het aanmerkelijk sneller, viel hem op. Hoe dat kon, vroeg nu.nl hem. Zijn antwoord: in Nederland staat niet het individu centraal, maar het systeem.

Een dag later bleek dat de Belastingdienst een ‘klanttevredenheidsonderzoek’ houdt, onder meer over het toeslagenstelsel. Probeer die zin eens hardop te lezen zonder te lachen. De vraagstellingen bleken krankzinnig vooringenomen (‘Het is lastig om het land te regeren als mensen sjoemelen met toeslagen’), met als doel: de keiharde aanpak van vermeende fraude rechtvaardigen, en het besmeurde straatje van de dienst schoonvegen.

Immers, ook hier: niet het individu, maar het systeem.