Energiearmoede door aandeelhoudersrijkdom

Beste minister Rob Jetten van Klimaat en Energie,

Ruim 38 miljard euro. Dat blijkt de nettowinst van Shell over vorig jaar. Een verdubbeling van het jaar ervoor. Terwijl talloze mensen de grootste moeite hebben om hun energierekening te betalen, gaat de opbrengt van die rekeningen nu naar de aandeelhouders van Shell. Energiearmoede door aandeelhoudersrijkdom.

Zelfs in de überkapitalistische Verenigde Staten, geleid door een president uit de gematigde vleugel van de voorzicht progressieve Democraten, een land waar de belangen van directeuren en aandeelhouders het altijd wint van die van de werkende klasse, zelfs in dát land verklaarde het Witte Huis dat oliemaatschappijen kennelijk ‘ervoor kiezen de zakken te vullen van directeuren en aandeelhouders’. Want in dat land blijkt het Amerikaanse olie- en gasconcern ExxonMobil vorig jaar 56 miljard dollar te hebben geboekt: hun grootste jaarwinst ooit, ook hier een verdubbeling ten opzichte van de winst in 2021.

En in Nederland? Daar hebben we een coalitie met twee partijen erin (CDA en VVD) waarvan prominente vertegenwoordigers er meteen op wezen dat dat gemene Nederland dat arme Shell het zo lastig heeft gemaakt, dat ze zich genoodzaakt zagen met hun hoofdkwartier naar Londen te verhuizen. Hadden we dat maar niet gedaan! ‘Dan hadden we nu misschien iets kunnen doen,’ zei bijvoorbeeld Silvio Erkens van de VVD, de partij die zelfs de vennootschapsbelasting wilde afschaffen. Maar nu anders iets gedaan zou hebben. Misschien.

Dus moeten we het hebben van u, onze minister van Energie. Maar u gooide meteen al de handdoek in de ring. ‘Ik zie weinig, eigenlijk geen ruimte.’

Je zou denken: máák dan ruimte. Belast Shell extra voor in ieder geval dat deel van de winst die in Nederland is gemaakt. In Drenthe, op de Noordzee. Extra winsten? Extra belasting! Van dat geld kunnen huizen duurzaam geïsoleerd worden. Goed nieuws voor veel mensen, goed nieuws voor het klimaat, slecht nieuws voor de aandeelhouders van Shell – dat lijkt me in zijn algemeenheid een samenvatting van rechtvaardigheid. Zeker bij een bedrijf dat maar 16 procent van zijn investeringen in duurzame energie steekt, een fractie van de investeringen in fossiele energie. De recordwinst gaat niet naar groene energie; die gaat naar de aandeelhouders.

Er ligt nu een wetswijziging om Big Oil met terugwerkende kracht te laten betalen over die overwinst. Het is een aloude keuze, die steeds opnieuw terugkeert, en opvallend vaak in relatie tot Shell: die tussen mens en milieu aan de ene kant en belangen van de grote bedrijven aan de andere kant.

De keuze van CDA en VVD is nu al helder. D66 boekte een enorme verkiezingswinst en kwam in het kabinet met de leuze ‘Stem voor nieuw leiderschap’. Dit is een moment om te laten zien wat dat waard is. Ik ben benieuwd.