Op BNR zei je: ‘Ik word geboycot door de media, ze besteden geen aandacht aan mijn boek Wie bang is krijgt ook klappen. We zijn een paar maanden verder, is die aandacht er alsnog gekomen?
‘Nee, er is verder geen aandacht aan besteed, behalve in Weekend en Story.’
Hoe verklaar je dat?
‘Ik denk dat als ik hetzelfde boek in 2018 had geschreven, ik er op verschillende plekken wél over had kunnen praten, zoals in talkshows, en dat er in diverse media aandacht aan geschonken zou zijn.’
Dat heeft alles te maken met dat je uit de gratie bent geraakt, zoals je het zelf omschrijft in de ondertitel van je boek: van gewaardeerd denker naar persona non grata (en terug?)?
‘Dat bewijst de reactie op het boek ook wel.’
Je spreekt in die ondertitel de hoop uit dat je wordt gerehabiliteerd, maar daar heb je nog geen signalen van?
‘Nee, daar zie ik nog absoluut geen signalen van terug. Alleen, waar ook weinig aandacht voor is op dit moment, maar wat zal gaan veranderen als we iets verder in de tijd zijn, is dat de hele Deventer moordzaak gaat kantelen.’
Want daar is in oktober 2022 een herzieningsverzoek voor ingediend door advocaat Geert-Jan Knoops.
‘Maar niet zomaar, die is geënt op de bevindingen van een coldcaseteam dat in opdracht van de Hoge Raad opereerde.’
En daaruit blijkt: de politie heeft fouten gemaakt. Verwacht je dat de uitkomst van het herzieningsverzoek is dat je uiteindelijk in de media wordt gerehabiliteerd?
‘Ja. Als je dat rapport van het coldcaseteam en het herzieningsverzoek leest, dan worden de twee aspecten waar Louwes op veroordeeld is in 2004, totaal onderuitgehaald. Dan blijft er weinig over van die veroordeling.’
Hij was in eerste instantie al vrijgesproken, maar werd daarna alsnog veroordeeld. Je verwacht dat een herziening uiteindelijk weer tot vrijspraak leidt, ook al heeft hij zijn straf uitgezeten?
‘Als de Hoge Raad reëel is, kunnen ze dat vonnis niet overeind houden. Dat rapport is gewoon schokkend.’
Wat vond je het meest schokkend?
‘Schokkend is dat pas in 2022 is erkend wat wij in 2006 al zeiden. Voor de veroordeling zijn er twee bewijsmiddelen. Eén: Louwes heeft gelogen dat hij op de A28 reed. Hij maakte verbinding met een gsm-antenne in Deventer en kan daarom niet op de A28 gereden hebben, was het oordeel, maar het coldcaseteam stelt dat het politieteam zélf al in ’99 wist dat er wél gesprekken over langere afstand mogelijk waren, maar dat ze dat weg hadden gehaald op vragen van de advocaat en de rechter. Het nieuwe boek van wetenschapsfilosoof Ton Derksen, De Deventer karaktermoord, gaat nog verder. Daarin stelt hij dat Louwes nooit die gsm-antenne om 20.36 uur kan hebben aangetikt omdat dit qua reistijd onmogelijk was. Goed, de gsm is één, en je moet op twee bewijsmiddelen veroordeeld worden. Het andere was de sporen op de blouse van de weduwe. Daarover zegt het coldcaseteam dat er tussen 1999 en 2003 zoveel handelingen mee zijn verricht die niet mochten, dat de bewijswaarde uitermate laag is. En dat je op basis van de blouse geen veroordeling had mogen uitspreken. Wat blijft er dan over?’
De zaak zit je heel hoog. Je bent ook emotioneel betrokken. Waarom?
‘In een goed functionerende rechtstaat zou dit niet mogen gebeuren. En als het dan 34 jaar duurt voordat eindelijk door de politie wordt erkend hoeveel fouten er zijn gemaakt, vind ik dat schokkend. In februari was op NPO 2 de documentaireserie De pompmoord te zien. Daarin zie je hoe vier mannen als moordenaar worden aangemerkt, terwijl de basis daarvoor totaal ontbreekt, maar echt totaal. De rechter sprak ze vrij, maar het OM ging met dezelfde zaak naar het hof in Arnhem, hetzelfde hof dat ook Louwes veroordeelde nadat hij eerst was vrijgesproken, en daar werden de vier mannen alsnog veroordeeld. Ik accepteer dat er fouten worden gemaakt en dat ze proberen iemand veroordeeld te krijgen omdat ze denken dat die persoon de dader is, maar wat ze wél zouden moeten doen als ze enig eergevoel hebben, is dat als ze ontdekken dat ze de mist in zijn gegaan, dat ruimhartig erkennen en corrigeren. Dat in plaats van maar doorgaan ten koste van de mensen die ze onterecht veroordeelden, en eigenlijk ook ten koste van de statuur van hun eigen instantie.’
Eind 2022 was er de documentaire Lazy Duck, over de moord op Durdana Bruijn in 2015 voor de kust van Colombia op de boot Lazy Duck. Het OM wist op wankele basis toch zeker dat haar man Peter Putker het had gedaan. ‘Jij bent schuldig, je bent een leugenaar en je moet acht jaar de gevangenis in,’ zei de officier in de rechtszaal tegen die rouwende weduwnaar, die in alle toonaarden ontkende. De rechter sprak hem vrij, maar het had zomaar de andere kant op kunnen vallen omdat het OM hem aanwees als dader. Zijn die mensen bij het OM nou slechte mensen?
‘Nee. In negen van de tien gevallen hebben ze met de echte daders te maken en die liegen. Dus daarom gaan ze er bij iedereen die ontkent eigenlijk automatisch vanuit dat het wél de dader is. Dan zijn ze bereid om heel ver te gaan. Ze denken daarbij dat ze iets goeds doen. Vervolgens zijn ze niet bereid om stappen terug te doen. Kijk, bij de Schiedammer parkmoord in 2000 zat Kees B. al gevangen toen de echte dader, Wik H., in 2004 werd opgepakt voor iets anders. Hij bekende out of the blue dat hij de dader was. Dat wilde het OM alleen niet accepteren. Dat heeft toen de advocaat van Wik H. benaderd en gevraagd om de bekentenis niet in te brengen, omdat ze er verder niet op in wilden gaan. Wat gebeurde er toen? In de weken erna wees de Hoge Raad een herzieningsverzoek van Kees B. af. Ruim een maand later lekte blijkbaar een van de politieagenten naar De Telegraaf dat iemand bekend had dat ie de Schiedammer parkmoord had gepleegd. Als dat niet was gebeurd, had Kees B. zijn hele tijd moeten uitzitten, want ze wilden gewoon niet dat de veroordeling van Kees B. doorkruist werd.’
Onschuldig veroordeeld worden kan iedereen overkomen in Nederland?
‘Dat is dus waar ik me druk om maak. En nogmaals, niet omdat een OM of de politie slechte mensen zijn, want dat schrijf ik ook in mijn boek, ze doen hard hun best, maar als ze een keer de fout in gaan, zijn ze gewoon niet bereid om op hun schreden terug te keren.’
Ben je teleurgesteld in Peter R. de Vries, die Louwes als moordenaar aanwees?
‘Ik heb achter de schermen behoorlijk wat contact met Peter gehad. We zaten veel meer op één lijn dan naar buiten toe bekend was. Ik heb met Peter altijd goed contact gehouden.’
Maar hij was wél overtuigd van Louwes’ schuld.
‘Ja, maar dat was in de beginfase. Hij is daarna veel behoedzamer over die zaak geweest. Maar kijk, het probleem bij velen is, als ze een bepaalde positie hebben ingenomen, dan is het moeilijk om ze van die positie af te krijgen.’
Dan zullen je critici natuurlijk zeggen: bij Maurice de Hond is dat precies hetzelfde. ‘Alleen het grote verschil is dat ik nu door het coldcaseteam bevestigd word in mijn bevindingen.’
Wanneer raakte je voor je gevoel uit de gratie?
‘Na De Deventer mediazaak in 2021, een 6-delige podcastserie van de NPO die voortborduurde op het boek De Deventer moordzaak – het complot ontrafeld, van journalist Bas Haan. Hij liet zijn boek daarbij herdrukken met een hoofdstuk erbij over mijn coronastandpunt. Dat jaste hij ook nog even in dat boek om te laten zien dat ik me altijd tegen de autoriteiten verzette. Dus ook bij corona. En dat ik natuurlijk altijd ongelijk heb. Dat wilde hij daarmee betogen.’
Maar met het aerosolenverhaal, waarbij je aangaf dat deze kleine luchtdeeltjes een belangrijke rol speelden bij de verspreiding van het virus, had je juist helemaal gelijk. Terwijl de grote media, het kabinet, Van Dissel en het OMT beweerden: het zit anders, covid wordt verspreid door grote druppels. Niemand van hen heeft je achteraf op het schild gehesen en het eigen ongelijk erkend. ‘Dat had namelijk betekend dat die media van zichzelf moesten zeggen: we zaten verkeerd. Want die media stonden vrij kritiekloos, en dan zeg ik het nog eufemistisch, achter het OMT, Van Dissel en consorten, en hebben nooit kritische vragen gesteld. Dus als ze onderkennen dat ik het al in het begin goed had, zou dat gezichtsverlies betekenen. Het OMT en het RIVM zijn hun standpunt gradueel gaan wijzigen en doen nu alsof altijd al bekend was dat de verspreiding van het virus via de lucht ging. Die hele situatie komt mede doordat ze niet kritisch aan de tand zijn gevoeld door de media. Ik bedoel: de laatste lockdown van december 2021 was ronduit krankzinnig, met alle informatie die toen al bekend was. Niet daarna, maar toen al. Wij kregen ongeveer als enige land een lockdown. Zijn daar ooit politici en mensen als Van Dissel op aangesproken? Heb jij daar ooit een evaluatie van gehoord? Zo van: dat besluit moeten we in een waas van verstandsverbijstering hebben genomen? Het simpele feit dat politici daar nooit op teruggekomen zijn, en de media ook niet, is heel kwalijk. Want er waren geen media die op 19 december 2021 stelden: hoe kunnen ze dit doen? Uit Zuid-Afrika wist iedereen dat omikron veel minder erg was, maar die laatste lockdown kregen we alleen maar omdat het RIVM met een model werkte waarbij ze ervan uitgingen dat de ziekmakende effecten van omikron hetzelfde waren als die van eerdere varianten. Terwijl de cijfers aan het dalen waren, sloten ze toch weer de winkels en andere dingen, terwijl de kans nul was dat de ziekenhuizen vol zouden stromen. Dat komt doordat de media hun taak als waakhond niet vervulden. Dan waren politici er niet zo gemakkelijk mee weggekomen.’
Ik hoor nog steeds weinig kritische geluiden in de media over het gevoerde coronabeleid, als in dat het te streng was.
‘Dat bedoel ik. Als ze nu kritisch worden over het beleid van toen, moeten ze ook kritisch worden op hun eigen optreden in die periode. Dan kun je zeggen: achteraf heb je makkelijk praten. Nee, het is al vooraf gezegd, en het interessante is dat in Engeland, waar de officiële instanties met dezelfde verkeerde voorspelling kwamen, de regering juist besloot om géén lockdown meer te doen.’
Benieuwd naar de rest van het interview? Je leest 't in de nieuwste Revu. Nu verkrijgbaar.
- ANP