Bart Nijman: 'Laat zien dat die zetels niet voor de partijleidster zijn'

Nou, zo’n trekker komt nog behoorlijk vlot uit het stemhokje als je ’m een beetje op de staart trapt, hè? Het is de avond van de verkiezingen en vanuit een hotelkamer in een scharrige Ibis onder Parijs F5 ik de enorme oplawaai voor de zittende coalitie. Vergeet die ene boer in Groningen, Caroline van der Plas beukt met haar BBB alle deuren van alle provinciehuizen in – gewoon door de democratische weg te bewandelen.

Hoewel mijn vrees is uitgekomen dat D66 minder zou verliezen dan op voorhand werd gepeild, steken hun karige vingerwapperende zeteltjes schril af tegen de staafdiagrammen vol fier omgekeerde vlaggen van het boerenprotest. Een derde van de zetels in Overijssel, een vijfde in Brabant, een zesde zelfs in het door linkse steden als Amsterdam en Haarlem gedomineerde Noord-Holland, het gaat maar door voor de BoerBurgerBeweging.

Nou zeg. Je zou bijna denken dat veel kiezers niet zoveel behoefte hebben aan het gedwongen decimeren van de boerenstand waar D66 zo gretig op aanstuurt? Ook geruststellend: het gezonde boerenverstand heeft FvD lekker links laten liggen.

Terwijl ik de uitslagenpagina’s ververs, schuift er een filmpje door mijn Twitter-tijdlijn waarin Van der Plas is te zien, die geflankeerd door wat lijkt op familie, vrienden en natuurlijk partijgenoten ongeduldig de Noord-Hollandse uitslag afwacht. Je ziet de spanning, emoties en (verdomd dat ik het woord gebruik) authentieke reactie van een doodnormaal mens op een bijzondere gebeurtenis: van niks naar de grootste. Je weet onmiddellijk waarom niet alleen de lijkstijve diplomatenpartij van Kaag heeft ingeleverd, maar dat ook het CDA zo’n beetje alles kwijt is geraakt waar ze nog aan vastklampten: geen authenticiteit. Omgekomen in ambtelijk ongemak. Doodgeregeerd door Rutte.

Even later komt een videootje met VVD-stikstofminister Van der Wal voorbij. Als een boerin met kiespijn erkent ze dat het ‘knap’ is wat BBB heeft gedaan, maar in dezelfde ademteug wuift ze de enorme democratische dreun die de coalitie zojuist vol op de neus kreeg weg: ‘Er is geen keuze,’ zegt ze over de stikstofdoelen. Nou, die was er dus wel. Maar het retorische linkse wolk-truukje van Rutte heeft – met dank aan de gewillige inzet van de NPO – ook gewerkt: PvdA en GroenLinks scoren gelijkwaardig aan BBB in de Senaat. Het coalitieverlies kan daarmee worden afgedekt, de stikstofdoelen zijn hun meerderheid niet kwijt.

Het is aan Van der Plas om haar rust te bewaren. Niet net zoals Baudet vier jaar terug met uilen gaan dreigen, een eigen universum optuigen en ten onder gaan in een zee van waanbeelden. Blijven praten. De tegenstander retorisch van repliek dienen. Laten zien dat die zetels niet voor de partijleidster zijn, maar een luid tegengeluid uit heel veel kelen. En in vredesnaam, vul die nieuwe stoelen niet met professionele agro-lobbyisten.