Leon Verdonschot: 'Ik zou Timmermans niet meer met mensen laten praten als ik Jesse Klaver was'

Beste Jesse Klaver,

Hoe hard heb je gevloekt, zittend voor de televisie, al dan niet in je eikeltjespyjama? Daar zag je de lijsttrekker van de PvdA, maar nu ook van GroenLinks. De man die dus staat op de plaats waar jij anders had gestaan. Frans Timmermans, die gewend is het PvdA-geluid uit te dragen, maar daar nu ook het GroenLinks-verhaal bij moet vertellen.

Het GroenLinks-verhaal is dat de stikstofuitstoot in 2030 gehalveerd moet zijn. Vanuit klimaatoogpunt volstrekt logisch, dus voor een klimaatpartij al helemaal, en trouwens helemaal niet zo’n wereldschokkend radicaal voorstel: het kabinet van VVD, CDA, D66 en CU vond dat ook. Tot Wopke Hoekstra (voor de duidelijk: de vórige versie van Hoekstra, niet de refurbished versie die nu een felgroene Eurocommissaris is, maar de Hoekstra van voor de software-update) toch meer consultant dan leider bleek, en opeens iets riep over ‘niet heilig’. Heel Den Haag lag vervolgens maanden stil, het land ook. Zoals Extinction Rebellion zichzelf vastplakte aan de A12, zo bezette jij daarna de interruptiemicrofoon. ‘Een spookrijder in het kabinet,’ noemde je Hoekstra.

Jullie verkiezingsprogramma, dus dat van GroenLinks én de PvdA, is er glashelder over: ‘We houden vast aan het doel om de stikstofuitstoot in 2030 te halveren.’ En wat zei Timmermans opeens in dat televisiedebat op RTL: dat die stikstofuitstoot in 2030 niet meer heilig was. Dat het doel uit jullie programma geen doel meer is. Dus dat programma daarmee geen programma meer. Waarom? Omdat hij met ‘jonge boeren’ had gepraat. Dat was zijn verklaring. Hij had met jonge boeren gepraat en daarna hij jullie verkiezingsbelofte bij het (gescheiden) afval gegooid.

Ik vroeg me af wat zou gebeuren als Timmermans met jonge kernfysici praat, of met jonge miljonairs. Zou hij dan opeens voor kernenergie en tegen een miljonairsbelasting zijn? Hoe stevig is een standpunt als het bij de eerste ontmoeting met de beroepsgroep die het betreft meteen sneuvelt? ‘Het beste argument tegen de democratie is een gesprek van 5 minuten met de gemiddelde kiezer,’ stelde Churchill. Kennelijk is het beste argument tegen je eigen partijprogramma een gesprek van 5 minuten met een jonge boer. Ik zou Timmermans tot 22 november niet meer met mensen laten praten, anders heb je een spookrijker in je eigen partij.

Uiteraard vroegen kranten partijgenoten om commentaar. Die snapten het wel, campagneframeden ze: Timmermans was Eurocommissaris, dus die weet hoe je met compromissen allianties smeedt. Klopt. In deze volgorde: eerst was er Zijn Programma (stap 1), toen samen met anderen Het Plan (stap 2), daarna in overleg De Uitvoering (stap 3). Stap 2 en 3 zijn compromissen. Stap 1 niet. Nu wel. Nu zit er bij stap 1 al water in de wijn. Dan proef je bij stap 3 geen wijn meer.

‘Niet heilig’. Niet alleen de argumentatie van Timmermans is hetzelfde als die van zijn opvolger in Europa, zelfs die twee cruciale woorden. Als Timmermans daarmee gelijk heeft, dan had Hoekstra het dus toen al. Dat zou van Hoekstra achteraf een visionair maken. Beste Jesse Klaver, zeg nou eerlijk: hoe groot is die kans?