Charles Groenhuijsen: 'Ik ben totaal afgeslacht'

Nieuwe Revu ontmoet Charles Groenhuijsen
Waar? In Utrecht, zijn woonplaats.
Waarom? Hij moet noodgedwongen stoppen als talkshowhost omdat Op1 verdwijnt.
Verder nog iets? De tv wordt tegenwoordig overstelpt door nieuwe Amerika-kenners, zoals Raymond Mens. Voelt Charles hun hete adem in de nek? ‘Als ik nu een beetje misprijzend zou zeggen: “Oh nee, die jongeren, ze lezen twee boeken en dan spijkeren ze een bordje Amerika-kenner op de voordeur,” dan zou dat flauw en sneu zijn. Ik ben wel een oude man, maar ik probeer geen sneue oude man te zijn.’

Op1 houdt ermee op. Khalid & Sophie, voorlopig Sophie & Jeroen, komt ervoor in de plaats.
‘Dat is een teleurstelling. Het was toen het gebeurde wel een klap, die hadden we allemaal niet aan zien komen. Het houdt hier op. Kijkers zeggen tegen mij: “Het is ontzettend jammer en we zitten niet te wachten op een linkse talkshow ’s avonds laat.” Ik had zelf bedacht dat ik dit nog wel zo’n twee jaar zou willen doen. Ik word in april 70, dan moet je wel een beetje gaan afbouwen. Maar ik dacht: een paar jaar vind ik dit nog hartstikke leuk, dus dat had ik met heel veel plezier gedaan. Maar aan de andere kant: voor mij was het nadeel van Op1 dat ik elke woensdag in Hilversum moest zijn en dat mijn kinderen ver weg wonen. Naar New York of San Francisco op bezoek binnen een week is gewoon heel krap. Dus als ik mijn kinderen wil zien, ben ik aangewezen op vakanties. Nu komen ze vaak wel hiernaartoe of we zien elkaar ergens. Dat hebben we afgelopen kerst ook gedaan, toen spraken we af in Guatemala. Maar dat wordt makkelijker als ik niet elke woensdag in Hilversum hoef te zijn, dus het zorgt ook voor mogelijkheden. Ik heb gesprekken over dingen in het theater, podcasts. En ik heb nog twee boeken in mijn hoofd, naast mijn huidige boek De verdeelde Staten van Amerika, dat net verschenen is. Maar ik heb mijn vrouw beloofd dat ik nu heel even kalm aan doe. Dat duurt meestal niet zo lang. Want het woord ‘pensioen’ moet ik onder de ‘p’ in het woordenboek opzoeken. Dat heb ik niet paraat.’

Wat vind je van het idee van de NPO om jouw voormalige stagiaire Eva Jinek dagelijks om 19.00 uur te zetten? Want juist daardoor moet Op1 stoppen omdat Khalid & Sophie dan naar jullie tijdslot verschuift.
‘Ik begrijp het wel. Dat blijft toch het tijdslot van Matthijs van Nieuwkerk, daar associëren we het allemaal mee. En ze zal denk ik niet afgemeten worden aan de kijkcijfers van Khalid & Sophie.’

Die waren goed, toch?
‘Ja, nou… Die zaten wel duidelijk onder die van De Wereld Draait Door.’

Maar dat was natuurlijk ook een heel ander programma.
‘Jawel. Maar Eva wordt nu natuurlijk wel als een soort superster binnengehaald, waar een hoop voor moet wijken. Dat kan natuurlijk, dat kun je beslissen, daar kun je het mee eens of oneens zijn, maar ze wordt sowieso als een ster binnengehaald.’

Ben jij het daarmee eens?
‘Dat vind ik moeilijk. Er zit allerlei omroeppolitiek achter. Alleen begrijpt de kijker er geen bal van. De kijker begrijpt misschien ook niet dat Eva toen met een hoop spektakel is weggegaan naar de commerciëlen en nu met evenveel spektakel weer terugkomt. Daar kun je van alles van vinden. Daar ga ik me verder niet over uitspreken, maar laat ik zeggen: ik vind het wel opvallend.’

Ze hadden natuurlijk ook kunnen zeggen: Eva krijgt ook een avond bij Op1.
‘Ik denk niet dat Eva dat gedaan had met haar status, want ze heeft natuurlijk de status van: ik kan in mijn eentje een talkshow dragen.’

Waar is dat op gebaseerd, die status? Want als je kijkt naar de kijkcijfers van haar of die van Beau, Renze en Humberto, die zijn allemaal min of meer hetzelfde. Of zij daar nou zit of die anderen. En die kijkcijfers zijn helemaal niet zo goed.
‘Ik zeg ook: het is opvallend hoe ze weg is gegaan en opvallend hoe ze nu weer terugkomt. Ik zie die cijfers ook. Ik zie ook de ontwikkeling. Dat klopt. Daarom zeg ik: er ligt een zware druk op haar. Bij zo’n transfer denk ik dat de NPO en Angela de Jong dat haar onder haar neus zullen wrijven, als ze echt heel veel minder scoort dan DWDD en Khalid & Sophie. Dat zal in de opiniemachine van tv-recensenten wel scherp worden beoordeeld, denk ik. Maar het is wat het is. Dat is de status die ze heeft en de verwachtingen zijn hooggespannen. Maar met zo’n transfer kun je niet met kijkcijfers aankomen waarvan je zegt: nou, dat was best aardig.’

Maar dat is bij RTL toch ook het geval? Ze werd daar binnengehaald voor 1,2 miljoen per jaar en de kijkcijfers waren helemaal niet bijzonder, maar RTL was heel tevreden. Dus kennelijk wordt er ook helemaal niks bijzonders verwacht, qua kijkcijfers.
‘Ik gebruik het woord ‘opvallend’. Ik zie die cijfers ook. Ik zie die ontwikkeling ook.’

‘Ik kan mensen ontzettend onderuit de zak geven over wat de NPO-leiding gedaan heeft, maar wat schiet ik ermee op? Helemaal niks’

Je bent een diplomaat geworden?
‘Luister, ik doe niet mee aan het circus van mensen allemaal dingen verwijten ofzo. Er zijn veel mensen die elkaar allemaal dingen verwijten en die kwaad zijn op mensen. Ik kan mensen ook ontzettend onderuit de zak geven over wat de NPO-leiding gedaan heeft, maar wat schiet ik er zelf mee op? Helemaal niks. Ik word er zelf zenuwachtig en gestrest van, en, dat meen ik oprecht, ik gun Eva het allerbeste. Maar ik zie de cijfers ook. Natuurlijk. Ik ben heel blij voor haar dat ze weer terug kan komen. Ze had het kennelijk op de een of andere manier niet naar haar zin bij RTL, of ze vond de NPO toch een veiliger nest, ik begrijp dat wel. Ik ben al veertig jaar bij de NPO. Om daar een beetje inside van achteren op in te gaan hakken, daar ben ik niet zo van. Dat vind ik niet leuk.’

Toevallig dat je het zegt, want Jinek had wel wat op jou aan te merken toen jij niet naar die mevrouw toeliep die tijdens Op1 was gevallen.
‘Dat mag ze vinden. Mijn stelling is: we hadden twee zeer ervaren artsen aan tafel, die binnen drie seconden bij die mevrouw waren. We hebben standaard op de studiovloer mensen die bedrijfshulpverlener zijn, die daarvoor gediplomeerd zijn. Als ik erbij ga staan of me ermee ga bemoeien, dan wordt die mevrouw daar niet beter van, integendeel.’

Dat is ook zo.
‘Er was professionele hulp. Dat heb ik ook vanaf het begin gezegd, na alle stampij erover. Op zaterdagavond ben ik nog even gepersifleerd in Even tot hier en ik vind dat allemaal prima. Moet je doen. Op social media ben ik totaal afgeslacht.’

En door Özcan Akyol, die vond dat het ‘behoorlijk gênant’ was dat jij niet naar die vrouw toeging.
‘Beste Özcan, wat had ik moeten doen? Erbij gaan staan van: mevrouw, gaat het een beetje? Nee, er waren gewoon artsen bij die niet geïnteresseerd waren in ‘mevrouw, gaat het een beetje’, die waren geïnteresseerd in: ‘mevrouw, wat hebt u? Wat kunnen we voor u doen?’ En op dat moment had ik alleen maar verschrikkelijk in de weg gelopen. En had het vrij belachelijk gestaan, denk ik, als totale amateur en niet ervaren met dat soort van traumazorg. Ik zou het nu precies zo doen. Serieus, sorry Eva, maar ik heb er geen seconde spijt van. Wat ze ons kunnen verwijten was aan onze kant de verwarring, en ik heb gezegd: “Laten we op pauze gaan.” Vroeger had je zo’n pauzebordje met ‘even geduld alstublieft’, dat was er niet in de regie. Ze konden geen pauzebordje maken ook. Dat hoorde ik achteraf van de schakeltechnicus. Er werd ook voortdurend in ons oor getoeterd wat we wel of niet zouden gaan doen. Gaan we stoppen of gaan we door? Als we doorgaan, hoe gaan we door? Is het verantwoord om door te gaan? Terwijl ik volgens allerlei critici een beetje schaapachtig keek, wil je niet weten wat er allemaal in mijn oor gebeurde op dat moment.’

Moeten ze niet gewoon stoppen met die oortjes? Is dat niet ontzettend vervelend? Mensen van de regie die in je oor tetteren, terwijl je gewoon je werk probeert te doen?
‘Het is ook mijn werk om naar ze te luisteren. Soms denk ik weleens: het mag wel ietsje minder. Het hangt er ook vanaf hoe het gaat op een avond. En in dit geval, het is een liveprogramma, je moet op de een of andere manier door. Wat had Özcan gedaan? Was ie de zaak gaan spalken? Of bloed gaan stelpen? Had ie haar vriendelijk toegesproken? Ik ben Öz, ik heb verstand hiervan en luister naar me. Zo dan?’

Even invoelend meekijken misschien?
‘Ja, en dan? Tjongejonge, het is me wat. Daar schiet je wat mee op… Jij gaat toch ook niet stilstaan bij een ongeluk op de snelweg? Je probeert toch ook door te rijden? In ieder geval ga je niet hulpverleners in de weg lopen. Ik vind het echt belachelijk, sorry.’

Het zit je nog steeds hoog, al die kritiek.
‘Nou… in zoverre, je begint erover, maar het zit verder niet hoog bij mij. Ik slaap er geen seconde minder om. Het is een hoop gezeur, denk ik. Maar als ik dat niet wil, dat roep ik altijd, dan moet ik dit werk niet doen. Ik roep ook altijd: “Mensen met koudwatervrees moeten ook een ander vak kiezen.” Maar als Rick Nieman op zondagochtend iets geks doet, valt het niemand op, daar wordt nooit over geschreven. En als wij zoiets hebben, dan is het voer voor critici en cabaretiers.’

Je bent gelijk de kop van Jut.
‘Als ik critici en cabaretiers er blij mee kan maken, dat is toch fijn? Het zal wel.’

Khalid & Sophie zouden jullie vervangen, en dan zie je dat er met Khalid ineens van alles mis is. Die verdwijnt dan, maar de reactie is niet: we laten Op1 toch doorgaan. Nee, ze zoeken een vervanger voor Khalid, Jeroen Pauw.
‘Toen dat nieuws over Khalid bekend werd, heb ik gehoord dat er in de top van de NPO wel heen en weer is gebeld van: wat doen we nu? Maar ik heb daarna via mijn hoofdredactie geen aanwijzingen vernomen dat er een optie was waarbij wij door zouden gaan.’

Wat vind je eigenlijk van dat hele gedoe rondom die Khalid?
‘Ik vind het vooral ontzettend treurig en we kennen de feiten niet. Ik wil eerst de feiten precies weten. Wat wij in het AD hebben gelezen, en ook de citaten over die geluidsopnames, lijken mij heel ongunstig voor Khalid. Maar die feiten moeten we wel eerst boven water krijgen. Ik heb er alle vertrouwen in dat het AD dat netjes heeft opgeschreven. En dat lijkt te wijzen op een handelswijze die voor een advocaat niet kan.’

Maar hij is geen advocaat. Hij is nu presentator. Kan hij dan ook geen programma meer presenteren?
‘Hij was op dat moment advocaat en heeft zich mogelijk opengesteld voor dingen die een advocaat niet mag doen. Dat reflecteert dan ook, als dat allemaal zo is, op Peter R. de Vries en zijn zoon Royce. Dat moeten ze allemaal laten uitzoeken.’

Allemaal waar, maar de reflex tegenwoordig is: als je in een ver verleden iets verkeerd hebt gedaan, kun je niet meer doen wat je nu doet, ook al heeft dat er niks mee te maken. Waarom zou hij eigenlijk geen programma meer kunnen presenteren? Want dat zou ie even goed of slecht doen als dat hij daarvoor deed.
‘Ik denk dat je als talkshowhost toch wel van onbesproken gedrag moet zijn en als daar twijfel over is, dan begrijp ik wel dat dit de reflex is. Anders zou de publieke opinie daar onmiddellijk op reageren. Ze beginnen al op mij te schelden als ik die mevrouw die gevallen is, niet gelijk te hulp schiet.’

Tom Egbers had een buitenechtelijke relatie met een collega die niet fijn eindigde. Is dat een valide reden waarom hij geen programma’s meer mag presenteren?
‘Wat ik begrijp rond Tom Egbers, is dat de zaak on hold stond tot het rapport verscheen. Ik moet nog zien of dat een serieuze wending krijgt. Janke Dekker heeft er zelfs een theatershow over gemaakt. Ik ben daar wel heel benieuwd naar. Ik ken Tom redelijk goed als collega en Janke niet goed, maar het is voor hen beiden natuurlijk een ontzettend drama geweest.’

Heb je nog contact gezocht met Tom?
‘Nee, ik heb gekeken of ik een e-mailadres had, maar die had ik niet meer. Ik heb geen contact met hem gehad. Maar ik weet ook niet of ie daarop zit te wachten. Op zo’n moment wil je ook gewoon onder een steen kruipen en even niks. Wat ik las van Janke, is dat ze naar een plek zijn gegaan waar ze een beetje rust hadden en niet voortdurend werden lastiggevallen. Het is vooral heel treurig. Tom is een ontzettend leuke gozer. En het ziet ernaar uit dat ie in het verleden een vergissing heeft begaan. Ons lot is dan dat dit fataal kan zijn in de mallenmolen van de publieke- en omroepopinie.’

Is dat jou eigenlijk bespaard gebleven?
‘Dat de gesel eroverheen gaat? Ja.’

In 2006 was jij ook onderwerp van een enorm schandaal. Tenminste, schandaal?
‘Dat klopt. Ik weet ook hoe dat erin hakt als je zo in de publieke opinie besproken en onderuitgehaald wordt…’

De schnabbelkoning was je toch?
‘Ja, ik was de schnabbelkoning, haha.’

Nu kan je erom lachen, toen niet.
‘Ja. Ik had het woord ‘schnabbelgestapo’ gebruikt in een mail aan hoofdredacteur Hans Laroes. Dan weet je wel wat er gebeurt als je in een soort eye of the storm zit. En daar kun je niks aan doen en echt heel objectief… Je leest dingen over jezelf en denkt: over wie gaat dit in godsnaam? Wie is dit? Wie is deze man? En dat krijgt een eigen dynamiek en dat zal Tom nu ook meemaken, denk ik, en Matthijs vast ook. Vorige week sprak ik nog de betreffende geluidstechnicus van Matthijs, die zei: “Zo is het niet gegaan.” Dat vind ik wel interessant. Maar ik ben niet degene die dat moet gaan uitzoeken. Daar zijn andere mensen voor. Dat geldt voor Tom en dat geldt voor Matthijs ook. Ik ben niet bevriend met ze, maar ik ken ze natuurlijk. Al jarenlang kom je elkaar tegen. Dat zijn toffe, vriendelijke en collegiale mensen, dus treurig als zoiets hen overkomt. En inderdaad, ik spreek helaas uit ervaring.’

‘We hebben een kijkerspubliek opgebouwd. Ik betwijfel of die vier of vijf avonden per week een vrij activistisch BNNVARA-geluid willen horen’

Het goede nieuws is: jij bent het levende voorbeeld dat je er weer helemaal bovenop kan komen en weer helemaal mag meetellen.
‘Ja, het leverde mij ook nog een redelijk pensioenpotje op. Daar ben ik nu blij mee.’

Van de rechter kreeg je een ontslagvergoeding mee van 489.375 euro, wat heb je daarmee gedaan?
‘Ik heb het belegd.’

Waarin?
‘Dat zeg ik niet. Dat ga ik niet doen.’

Ben je een actieve belegger?
‘Nee. Maar ik ben er niet onverstandig mee omgegaan, met dat half miljoen.’

Als je het toen in een index-tracker van de S&P 500 hebt belegd, heb je nu 3 miljoen, heb ik even uitgerekend.
‘Ja, wie weet.’

Maar dat houden we nog even ‘onder ons’.
‘Niet even. Over dat soort dingen praten vind ik niet gepast.’

Je hebt een nieuw boek uit, De verdeelde Staten van Amerika, je 14de boek. Wat is je best verkochte boek tot nu toe?E
‘Een van de eerste: Amerikanen zijn niet gek uit 2006. Ik heb daar meer dan 100.000 boeken van verkocht. Dat was echt een bestseller. Sindsdien is de boekenmarkt wel erg veranderd, en ook moeilijker geworden. Aan de andere kant: de belangstelling voor Amerika, ook voor de Amerikaanse verkiezingen, is nog steeds heel groot. Ik heb in mijn nieuwe boek een beetje proberen op te schrijven wat er nou aan de hand is in dat land. Ook wel over politiek, maar ook over heel andere dingen.’

In dit boek beken je dat je altijd op de Democraten hebt gestemd. Je bent daarmee verre van objectief.
‘Nee, ik kies daarvoor. Ik heb er wel over nagedacht of ik dat op moest schrijven, maar ik denk niet dat je heel verbaasd bent over die voorkeur van mij.’

Het valt in ieder geval in goede aarde, want ons kent ons in Hilversum vindt Trump, net als jij, verschrikkelijk. Alleen, nu zei je net dat mensen niet zitten te wachten op een linkse talkshow ’s avonds laat. Terwijl: over Amerika sla je eigenlijk ook heel linkse taal uit. Wat heb je daar dan op tegen, op die linkse talkshow van Khalid & Sophie?
‘Ik heb niks tegen een linkse talkshow. Ik vraag me alleen af of het verstandig is om een linkse talkshow ’s avonds rond elf uur op NPO1 te programmeren. Ik betwijfel of dat een verstandig besluit is.’

Omdat het links is?
‘Nee. Gelet op de kijkers van NPO1 betwijfel ik of dat een heel verstandige keuze is. We hebben een kijkerspubliek opgebouwd in de loop der jaren. Ik betwijfel of die vier of vijf avonden per week een vrij activistisch BNNVARA-geluid willen horen. Hoewel, met de meeste dingen die ze behandelen ben ik het vaak eens. Maar ik weet niet of dat verstandig programmeren is.’