Ronald Plasterk genoemd als nieuwe premier

Wat Frans Timmermans niet in handen kreeg, gaat misschien naar partijgenoot Ronald Plasterk: de sleutels van het Torentje. Haagse bronnen van RTL Nieuws laten de naam van de oud-minister en voormalig informateur vallen als ‘meest waarschijnlijke kandidaat’ om minister-president te worden.

Geert Wilders had afgelopen weekend al aangekondigd dat hij met een kandidaat zou komen. De leider van de grootste partij sinds de verkiezingen heeft zijn eigen premiers-ambitie in de onderhandelingen met BBB, VVD en NSC in de ijskast moeten zetten, naast enkele stevige standpunten van zijn PVV.

Of Plasterk daadwerkelijk premierskandidaat wordt, hangt af van instemming van de vier partijen. Die instemming is op dit moment nog niet bekend. De formerende partijen worstelen op dit moment nog met het financiële plaatje van hun politieke plannen. Frans Timmermans laat in ieder geval alvast weten dat hij hoopt dat de partijen niet uit hun onderhandelingen komen - de huidige PvdA-leider hoopt nog altijd dat hij zelf onderdeel van een kabinetsformatie kan worden.

Plasterk zou volgens RTL Nieuws eerst formateur moeten worden van het nieuw te vormen kabinet, door kandidaten te benaderen om bewindspersoon te worden in wat een zogenaamd extra-parlementair kabinet moet worden. Dat zou hij dan kunnen gaan leiden, aldus bronnen rond de formatie.

De gepromoveerd bioloog en hobbyfotograaf was namens de Partij van de Arbeid van 2007 tot begin 2010 minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in het vierde en laatste kabinet-Balkenende. Hij was in die rol medeverantwoordelijk voor de toetreding van omroep PowNed tot het publieke bestel, een goedkeuring die hem door sommigen tot op de dag van vandaag wordt nagedragen.

Daarna was hij twee jaar lid van de Tweede Kamer, om van 2012 tot 2017 opnieuw minister te worden in Rutte II, ditmaal van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Na de verkiezingen in november vorig jaar werd hij de tweede informateur, na PVV-senator Gom van Strien, die zich moest terugtrekken toen bekend werd dat in maart 2023 door een oud-werkgever een aangifte wegens oplichting en omkoping tegen hem was ingediend.

Niet als PvdA'er in het Torentje

Aan het einde van Plasterks informateurschap was Pieter Omtzigt (NSC) weggelopen uit de onderhandelingen, waardoor er geen definitief ‘ja’ kon worden uitgesproken over een kabinetsvorming tussen de vier formerende partijen. Daarna nam een andere PvdA-prominent, Kim Putters, als nieuwe informateur het stokje over. Die werd vervolgens weer afgelost door het duo Elbert Dijkgraaf (SGP) en Richard van Zwol (CDA) en die zijn dus naar verluidt in de eindfase terug bij Ronald Plasterk uitgekomen, maar ditmaal als premier.

Als Plasterk inderdaad premier wordt, zal hij geroyeerd worden door de Partij van de Arbeid. Die had, net als andere partijen, aangegeven dat leden hun lidmaatschap verliezen wanneer ze toetreden tot een regering waar de PVV onderdeel van uitmaakt. Plasterk is 46 jaar lid, maar gaf in het debat over zijn eindrapport als informateur al aan dat de arbeiderspartij weinig meer met arbeiders te maken had. Als hij premier wordt, zal hij dat als PVV'er moeten doen.