Bart Nijman: ‘Plasterk is bedoeld als waarschuwing: ga niet met Wilders in zee, of we vernietigen je reputatie’

De verwachtingen voor de nieuwe coalitie zijn niet hoog. Niet omdat de plannen slecht zijn, want het hoofdlijnenakkoord is tamelijk nuchter. Maar dit kwartet ligt elkaar matig, spanning sluimert en vele vijanden komen als haaien op iedere druppel bloed af.

Wilders is ongeliefd, zeg gerust gehaat, bij degenen waar hij het meest mee te maken krijgt: de linkse oppositie, de pers en het ambtenarenapparaat. In alles schreeuwen zij hun afkeer tegen de democratie, de volkswil en de nieuwe politieke wind. Dat zal ze bezuren.

In 2015, toen ik het sneeuwballetje van de heuvel duwde dat het Oekraïnereferendum werd, sloten zich veel mensen bij GeenPeil aan die hun motivatie vonden in het genegeerde grondwetreferendum van 2005. Ze werden gedreven door een democratische drang om een onrecht te rechten. Om nogmaals met wettige middelen van publieke inspraak en participatie te laten horen: jongens, wij wilden iets anders.

Dat Oekraïnereferendum werd gehekeld, gefrustreerd en ontiegelijk besmeurd door precies dezelfde mensen die tegen deze coalitie te hoop lopen: belerend progressieflinks, de navelstarende mediabubbel en een parade van meelopers die niet kan verkroppen dat mensen met een afwijkende mening ook stemrecht hebben.

Het hield de GeenPeil-vrijwilligers en ook de kiezer niet tegen: twee derde van de referendumstemmers verwierp het Associatieverdrag met Oekraïne. Dat, uiteraard, wel gewoon werd ingevoerd. Wederom werd aangetoond dat democratische inspraak een schijnvertoning is zodra mensen ‘verkeerd’ stemmen, tegen de belangen van een kleine bovenlaag van bestuurlijke elites.

Dat gevoel van ‘verkeerd stemmen’ heerst ook sinds de Kamerverkiezingen. De kiezer wil een significant andere koers dan de bestuurlijke kaste al jarenlang vaart en heeft dat op democratische wijze laten blijken. Maar zowel de kiezer als het gehele democratische proces wordt uit alle macht verdacht gemaakt. Het electoraat wordt dom, populistisch en zelfs racistisch genoemd. Ieder haarscheurtje in het formatieproces wordt tot een hype opgeblazen. Continu lees je de hoop van buitenstaanders dat ze er vooral niet uit moeten komen.

Het leidt ertoe dat Pieter Omtzigt – toch al zo’n twijfelaar – verscheurd wordt tussen de kans aan zijn gewenste nieuwe sociale contract te werken, of toch afstand van Wilders te houden. Het leidde ertoe dat Ronald Plasterk is opgehangen aan een tamelijk dun verhaallijntje, om publiekelijk tentoongesteld te worden als waarschuwing aan anderen: ga niet met Wilders en deze coalitie in zee, we zullen je reputatie vernietigen.

Het zal niet werken. Sinds de verkiezingen is de PVV louter gestegen in de peilingen en schommelt soms rond de vijftig zetels. Dat is een waarschuwing van de kiezer: zorg dat deze democratisch gekozen uitslag wordt gerespecteerd, anders komen we volgende keer met meer. Want de zittende macht heeft het lang genoeg bij het verkeerde eind gehad en de kiezer heeft het laatste woord. Althans: in een democratie.