Neerlands Hoop: Josefien Groot

Wat is je beste beslissing van de laatste twaalf maanden?

‘We hebben een nieuwe operationeel directeur in het team. Gerbrand heeft afgelopen september ons team versterkt en dat is een heel goede keuze geweest. Ik heb Qlayers samen met Ruben Geutjens opgericht, hij heeft aan de TU de master novel aerospace materials gedaan en is een echte onderzoeker en techneut. Ik ben heel commercieel, ik hou van alles dat komt kijken bij het ondernemen. We zijn een goede match omdat we elkaar aanvullen. Maar daar zit nog een belangrijk stuk tussen. Want je kunt wel leuke technische ideeën hebben en het commercieel verkopen, maar daarna moet je je product ook nog leveren. Daarvoor moet een team worden gemanaged en deadlines worden gehaald. Dat vereist heel andere capaciteiten, helemaal wanneer het snel gaat zoals nu bij ons.’

Hoe hebben jij en Ruben elkaar leren kennen?

‘Ik woonde tijdens mijn master in een studentenflat in Delft. Ruben was daar mijn overbuurman. Hij kwam een keertje eten bij mijn huisgenoot en begon toen te vertellen over een nieuwe technologie die hij had bedacht voor het printen van microstructuren die de huid van een haai imiteren. Haaienhuid heeft een heel specifieke structuur die de wrijving met water vermindert. Hij vertelde dat je dat kunt aanbrengen op industriële oppervlaktes om weerstand te besparen. Ik dacht meteen: dit is megacool. Als je dat bijvoorbeeld aanbrengt op een vliegtuig, een schip of een windturbineblad, kun je de energie-efficiëntie enorm verhogen. Als het over duurzaamheid gaat, kijkt iedereen naar de consumentenmarkt, terwijl de meeste energie wordt verbruikt in de industrie. Maar het is heel lastig om de industrie te verduurzamen, omdat die bedrijven allemaal te maken hebben met leveringscontracten en aandeelhouders. Boeing kan bijvoorbeeld niet zomaar zeggen dat ze een compleet nieuwe vliegtuigvorm gaan ontwikkelen die efficiënter is dan zijn huidige toestellen.’

En waar komt Qlayers dan om de hoek kijken?

‘Het aanbrengen van verf op een vliegtuig of een containerschip wordt nu met de roller of een spraypistool gedaan. In het geval van bijvoorbeeld een opslagtank in de haven heb je het dan over een oppervlakte van zesduizend vierkante meter dat handmatig wordt gecoat. Ons systeem doet dat automatisch. En dan brengen we ook nog een structuurtje aan waardoor het oppervlak vijf procent efficiënter wordt als het gaat om weerstandsbesparing.’

Hoe kwamen jullie erop om een haaienhuid te imiteren?

‘Ruben en ik hebben allebei heel veel passie voor natuur en duurzaamheid. Het is prachtig dat wij iets gaan aanbrengen op industriële oppervlaktes dat in de natuur al 450 miljoen jaar bestaat. Elk oppervlak ervaart een bepaalde weerstand als het zich door lucht of water begeeft. Die weerstand, dat zijn feitelijk micro-tornadootjes die zich opbouwen over het hele oppervlak. Onze coating stroomlijnt die tornadootjes waardoor we de weerstand verlagen. Precies zoals een haaienhuid ook doet. Wij mensen denken altijd dat we zo hoogontwikkeld zijn, maar er zijn nog zoveel mooie oplossingen te vinden in de natuur waar we van kunnen leren.’

Als Max Verstappen straks de GP van Zandvoort wil winnen en Red Bull heeft er het budget voor, dan kunnen ze ons bellen

De natuur als grabbelton van briljante innovaties?

‘Absoluut. Als mensen een nieuw bedrijf willen starten, moeten ze gewoon even een rondje door het park lopen.’

Wat voor innovaties uit de natuur hebben jullie nog meer in het vizier?

‘Een pinguïn heeft een microstructuur op zijn huid die ijsvorming tegengaat. Ook dat kun je aanbrengen op vliegtuigen of andere oppervlaktes die icing ervaren, om zo de energie-efficiëntie te verhogen. Er zijn ook microstructuren te vinden in de natuur die water uit de lucht halen. Daarmee kun je watertorens in de woestijn neerzetten die water verzamelen voor agrarische doeleinden. Ruben heeft ook nog een verf uitgevonden die op basis van temperatuurverschil stroom opwekt. Die technologie willen we in de toekomst ook vermarkten.’

Hoeveel interesse is er al voor jullie haaienmicrostructuur?

‘Heel veel, met name in de hoek van de scheepvaart, de vliegtuigindustrie en de windturbine-markt. Maar we kunnen ook kleinere oppervlaktes coaten, zoals jachten, treinen of Formule 1-auto’s. Dus als Max Verstappen straks de GP van Zandvoort wil winnen en Red Bull heeft er het budget voor, dan kunnen ze ons bellen.’

Kun je ons imponeren met klinkende cijfers?

‘We zijn in staat om 5 procent weerstandsreductie te realiseren. Dat lijkt weinig, maar het is echt heel veel, zeker als je het hebt over schepen en vliegtuigen. Om het concreet te maken: een containerschip of cruiseschip zou dan per jaar achtduizend ton minder CO2-uitstoot hebben. Dat staat gelijk aan 23.000 auto’s. Vliegtuigen kunnen 4400 ton minder CO2 produceren. En windturbines kunnen met onze coating op jaarbasis 264.000 kWh meer energie opwekken. Dus we kunnen op het gebied van duurzaamheid en klimaatverandering een gigantische impact maken. Juist in de industrieën waar wij ons op richten, die zijn van nature eerder conservatief dan innovatief en houden niet heel erg van het nemen van risico’s en het ontwikkelen van nieuwe technologieën. Terwijl innovaties het enige middel zijn om echt te verduurzamen.’

Waar willen jullie over vijf jaar staan?

‘Over vijf jaar zijn we een internationaal bedrijf dat wereldwijd systemen inzet voor het coaten van opslagtanks en hebben we een stevige basis in de windturbinemarkt. De scheepvaart en luchtvaart zal iets langer duren vanwege de vele regulaties en veiligheidsvoorschriften. En over vijf jaar hebben we ook een innovatietak waar we puur onderzoek doen naar het functioneel maken van oppervlaktes, geïnspireerd door de natuur en met als doel om de wereld te verbeteren.’

Bachelor

Tijdens haar bachelor science, business & innovation aan de VU richt Josefien haar eerste bedrijf op, in yogaleggings gemaakt van gerecyclede plastic flesjes.

Master

Daarna verruilt ze Amsterdam voor Delft, waar ze aan de TU haar master in complex systems engineering & management haalt.

Qlayers

Samen met Ruben Geutjens richt ze in 2018 Qlayers op, dat coatings maakt gebaseerd op de microstructuur van een haaienhuid.