'Ebola en sars kijken jaloers toe hoe corona zich met de kroon der collectieve hysterie mag tooien'

Er waart een zeer besmettelijk virus over de planeet dat niet alleen de levens van ouderen en mensen met een verzwakte gezondheid treft, maar ook ons gezond verstand laat smelten. Sinds het coronavirus zich in China begon te verspreiden, begon de vrees voor het virus sneller toe te nemen dan het aantal besmettingen.

Mensen laten zich collectief op de kast jagen, onheilsprofeten klimmen op hun kansels en de postmoderne empathie dicteert dat geen mens eigenlijk ooit nog zou mogen sterven aan iets anders dan ouderdom. Media verheffen iedere individuele corona-ervaring tot een apply to all-situatie. Inmiddels leggen we de halve economie stil. We laten ons gek maken, omdat we ons gek willen laten maken. Het Thomas-theorema: ‘If men define situations as real, they are real in their consequences.’

De cijfers van het RIVM worden derhalve consequent in twijfel getrokken door instant amateurvirologen die na een spoedcursus Pandemie & Paniek van de Online Universiteit het ene Twitterdraadje na het andere Facebook-betoog vullen met waarom het allemaal nóg erger is dan ‘ze’ zeggen en waarom we nóg meer maatregelen moeten nemen – alsof we anders allemaal dood gaan.

De labjassen van het RIVM maken geen draadjes. Die proberen een koele verhouding te vinden tussen containment, wachten op een vaccin, publieksvoorlichting en een snorrende economie. Maar het zelfversterkende effect van beginnende paniek in een kudde is sterker geworden dan de gereserveerdheid die men probeerde te bewaren. Ebola, sars en de vogelgriep kijken inmiddels jaloers toe hoe corona zich met de kroon der collectieve hysterie mag tooien.

Het is niet dat toenemende maatregelen, oplopende annuleringen van evenementen en de parallel oplopende publieke paniek iets veranderen aan de virusverschijnselen zelf. Die blijven wat ze zijn. Koorts, verkoudheid, een aanslag op de luchtwegen – en met de juiste behandeling een ziekbed van tien dagen tot een paar weken. Ja, als het bij je oude omaatje naar binnen waait, is het een levensbedreigende situatie, maar hoeveel schadelijker is het lamleggen van miljoenenballen in de sport (voetbal en F1), het sluiten van luchthavens en het in lockdown gooien van scholen en publieke instellingen?

De meeste ophef wordt heet gegeten, blijkt drie dagen later gazpacho, en een week later verteerd en vergeten. De vraag is niet hoeveel mensen besmet zullen raken, maar of corona hetzelfde pad bewandelt als een flinke ophef, maar dan met een iets andere aanloop, een langere looptijd – en een gevaarlijk effect op de economie.