'Als het crisis is, geldt de vrije markt ineens niet meer en mag de overheid helpen de broek omhoog te houden'

Beste KLM-topman Pieter Elbers,

Terwijl het hele land plat ligt en iedereen die geringschattend en lacherig deed over corona de grenzen van ironie heeft ervaren, heeft iederéén zorgen, ook financiële. Onverzekerde zzp’ers die opeens zonder klussen zitten, de volledige cultuursector die tegen een kalender vol gecancelde optredens en lege zalen aankijkt. Geen inkomsten, terwijl de vaste lasten gewoon doorlopen. De vrees bestaat dat sommige clubs en festivals gaan omvallen door corona. En veel eenmanszaken ook. En hotels. En toeristische bestemmingen. Om nog maar te zwijgen van artsen, verpleegkundigen en ander zorgpersoneel die létterlijk omvallen van al het werk als we Italiaanse toestanden krijgen.

Maar wie vragen nu al om steun van de overheid? Luchtvaartmaatschappijen. Zoals Ryanair, de Lidl van de lucht. En uw eigen KLM. Want luchtvaartmaatschappijen staan onder ‘extreme financiële en operationele druk’, zegt de lobbyclub van uw sector. Dus is overheidssteun noodzakelijk. Die extreme druk zal niemand betwisten, met onder meer een Amerikaans inreisverbod. Maar die extreme druk geldt voor iederéén. Op (Duitse) mondkapjesproducenten, handgelfabrikanten en wc-papiermerken na heeft níemand baat bij corona, en iedereen er last van, ook financieel. Zoals iemand op Twitter opmerkte: zelfs inbrekers zitten zonder werk.

Het blijft fascinerend dat het grote bedrijven met een beursnotering zijn die nu meteen hun hand ophouden bij de overheid. In de vrije markt die ze zo heilig hebben verklaard, mag de overheid zich nooit bemoeien met hun financiële mores. Toen u de gevallen CDA-kroonprins Camiel ‘at your service’ Eurlings opvolgde als topman van KLM, moest iedereen, en al zeker de FNV, vooral zijn bek houden over uw bonussen, die konden oplopen tot boven de 4 miljoen euro. Daar heeft de overheid zich niet mee te bemoeien, met bonussen in het bedrijfsleven, is dan altijd de mantra. Maar als een extreme vorm van ondernemersrisico zich voordoet, zoals nu, dan voldoen de wetten van de vrije markt ineens niet. Dan is die beurs nergens meer, en moet diezelfde overheid die zich nergens mee mag bemoeien, ineens helpen de broek die kennelijk geen broekzakken voor reserves had, omhoog te houden.

Het geeft dezelfde vieze smaak als de bankencrisis en de oplossing daarvoor. Maar het biedt ook dezelfde kans als iedere zakgeldverhoging voor een zeurende puber: verplichte voorwaarden. Tegenprestaties. In het kader van de gelijke kappen graag op hetzelfde ‘van onze belastingcenten!’-toontje die iedere uitkeringsgerechtigde, publieke omroepmedewerker en kunstenaar in dit land al jaren moet verdragen.