'Boze mensen schreeuwen zo hard dat je de redelijken bijna zou vergeten'

Beste Shula Rijxman,

Nadat Donald Trump en niet Hillary Clinton de verkiezingen in de VS won, schreef u als voorzitter van de raad van bestuur van de Publieke Omroep een opiniestuk in de Volkskrant. Kern van dat stuk: dat mag ons in Nederland niet gebeuren, dat wij als media kennelijk alleen het geluid van de ‘hoogopgeleide kosmopolitische Nederlander’ laten horen en niet het geluid van ‘alle Nederlanders’.

Het lijkt me een zeer terecht voornemen. Het lijkt me ook een tamelijk oúd voornemen, namelijk uit de tijd dat Pim Fortuyn tot verbijstering van de gevestigde orde een groot deel van de bevolking bleek aan te spreken. En tot die gevestigde orde leken ook de media te behoren, die zich volgens mij toen al massaal voornamen dat bij ieder onderwerp de stem van De Gewone Man niet meer mag worden vergeten.

Dus zien we sindsdien bij ieder nieuw rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau of nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek ook het beeld van een willekeurige winkelstraat, waar een al even willekeurige voorbijganger voor een microfoon mag zeggen dat die zakkenvullers in Den Haag toch alleen maar doen wat ze zelf willen, en dat van onze belastingcenten, waarmee het nieuws is ontdaan van iedere hoogopgeleide kosmopolitische smet. Van al te veel kennis ook: we moeten vooral Het Gevoel niet veronachtzamen.

Sinds de opkomst van social media is dat gevoel nogal dominant aanwezig in het debat, vooral het gevoel van ongenoegen. Boze mensen hebben de neiging te schreeuwen. En schreeuwende mensen hoor je nogal goed, waardoor je kunt denken dat iederéén schreeuwt.

Maar bij de Europese verkiezingen zijn de twee hardste boze schreeuwers, de SP en de PVV, de grote verliezers gebleken. En bij het verkiezingsdebat (niet dat tussen de twee partijen die de gedoodverfde winnaars van deze verkiezingen waren en het allebei niet werden, maar het échte debat tussen de Europese lijsttrekkers), was er zelfs een officiële rol toebedeeld aan een geel hesje. Want stel je voor, de media zouden eens missen dat de handweigeraarsbrigade alsnog uitgroeit tot de Wir Sind Das Volk van de Lage Landen. 

Maar zou het kunnen, gewoon hypothetisch, dat niet alleen de verkiezing van Trump, maar ook de Europese verkiezingsuitslag iets uitdrukt? Dat, ik noem maar iets, er ook heel veel mensen in Nederland zijn, genoeg om bijvoorbeeld de PvdA tot verkiezingswinnaar te maken, die eigenlijk wel vóór de EU zijn, met weliswaar wat kritiek en zorgen, maar die niet meteen bij het horen van die twee letters schuimbekken over Soros en EUSSR en omvolking? Die überhaupt niet zo vaak schuimbekken? Mensen die weleens een geel hesje hebben gedragen, maar dan als vrijwilliger bij een hardloopwedstrijd of dorpsfestival. Mensen zónder megafoon. Mensen buíten Twitter. Mensen zo rustig en redelijk: je zou ze bijna vergeten.