'Judas was de Volkert van der G. van het Nieuwe Testament'

Paasspektakel The Passion vindt dit jaar plaats in de Bijlmer. Mede daardoor veroorzaakt de rolverdeling opnieuw ophef vanwege de huidskleur. Ging het vorig jaar over de eerste zwarte Jezus, nu over een zwarte Judas naast een witte Jezus.

Wat is daar mis mee?

Het zou een stereotiepe rolbevestiging zijn. ‘Al eeuwenlang wordt Judas voorgesteld met een donkere huidskleur en Jezus met een witte. Daarmee zit het idee dat ‘wit’ beter is dan ‘zwart’ in ons culturele geheugen,’ schreef godsdienstsocioloog en Bijlmerbewoner Erik Sengers medio februari op LinkedIn. Zijn betoog werd honderden keren gedeeld op social media en maakte veel los. Sengers noemt de rolbezetting in The Passion ‘een gemiste kans’. ‘Wie echt met de jongeren uit dit stadsdeel spreekt, hoort welke moeilijkheden ze in de Nederlandse samenleving ondervinden door hun huidskleur. Deze Passion doet niets om dat te veranderen. De jongeren van Amsterdam-Zuidoost mogen opdraven als leden van een anoniem koortje. Terwijl er zoveel talent rondloopt dat gemakkelijk de hoofdrollen had kunnen zingen. Had de organisatie zich echt geïnteresseerd voor de Bijlmerbewoners, hun geloof en hun samenleving, dan had ze een zwarte Jezus en een blanke Judas genomen.’

Wie is die zwarte Judas in The Passion?

Jeangu Macrooy, een Surinaamse singer-songwriter. Hij zong op zijn negende voor het eerst met zijn tweelingbroer op het verjaardagsfeestje van een tante in Paramaribo, ging naar het conservatorium, verruilde dat na een jaar voor de ArtEZ Popacademie in Enschede en werd er in 2015 ontdekt door Pieter Perquin, bekend als producer Perquisite. Daarna volgden een EP, debuutalbum, tv- en festivaloptredens en een Edison-nominatie.

Wat moeten we weten over Judas?

Judas Iskariot was volgens het Nieuwe Testament de enige geletterde van de twaalf leerlingen en apostelen van Jezus. Daarom werd hem de kas toevertrouwd. Hij levert Jezus over aan de Romeinse bezetters van Palestina. Dat doet hij met een kus, het met de Romeinen afgesproken teken. Het woord Jood (Hebreeuws Jehoedi) is afgeleid van Juda. De Griekse en Latijnse vorm van Juda is Judas.

Wat vindt Judas van zichzelf?

‘Ik heb onschuldig bloed verraden.’

Wat vinden wij van Judas?

Het boek was beter.

Vriend en vijand over Judas.

Cornelis Vlot (woordvoerder EO)

‘The Passion is lokaler dan ooit. De helft van cast, koor én processiegangers komt uit de Bijlmer. Net als verteller Noraly Beyer. Veelkleurigheid en lokale verankering zitten in de haarvaten van deze editie. We kijken bij de invulling van de hoofdrollen altijd welke het beste past bij het talent en zijn of haar wens. Vorig jaar resulteerde dat in een donkere Jezus en een witte Judas. Dit jaar vroeg Jeangu Macrooy of hij Judas mocht spelen. Hij is de eerste met een donkere huidskleur in deze rol. Met het thema “Ik zie jou” willen wij ook dit jaar verder kijken dan overtuiging, huidskleur of wat je ook maakt tot wie je bent. Het hoopvolle verhaal van The Passion vertelt over Jezus die iedereen als mens ziet staan en onvoorwaardelijk liefheeft.’

Pieter Perquin (manager van Macrooy)

‘Jeangu was gevraagd voor een andere rol, maar wilde graag Judas spelen, voor hem het meest uitdagend. Judas wordt vaak neergezet als de bad guy die Jezus verried, maar als je het verhaal anders leest zou je kunnen zeggen dat hij zelf ook slachtoffer is. Jezus moest gekruisigd worden en God gebruikte Judas als radertje in zijn plan. Het is misschien niet zo zwart-wit als mensen denken. Als nu voor een zwarte Jezus en blanke Judas zou zijn gekozen, was dat ook weer stereotiep geweest. Ik vind dat iedereen elke rol moet kunnen spelen, los van geloof of culturele achtergrond. Jeangu zag The Passion in 2015 al in Enschede en vond het heel tof toen hij werd benaderd. Extra leuk voor hem en goed voor zijn ontwikkeling vind ik dat hij nu voor het eerst moet acteren. Jeangu’s kracht is zijn alles- of-nietsmentaliteit op het podium. Hij speelt geen rol en durft zich kwetsbaar op te stellen. Zijn stem is heel bijzonder en dwingt mensen te luisteren.’

Xillan Macrooy (tweelingbroer)

‘Jeangu gaat nu voor het eerst zoiets groots doen met acteren, maar ik heb er alle vertrouwen in. Hij is altijd fan geweest van musicals en schrijft zelf ook nummers. Om die goed ten gehore te kunnen brengen, moet je in je hoofd teruggaan naar de plek waar je ze schreef. Dat kan hij heel goed. Door zijn oprechtheid kan Jeangu ook heel goed emoties overbrengen.’

Bart Koet (hoogleraar Nieuwe Testament Tilburg School of Catholic Theology)

‘De Bijbel nodigt uit op verschillende manieren naar Judas te kijken. Zo bevat het Nieuwe Testament twee verschillende versies van zijn levenseinde. In het ene krijgt Judas berouw van zijn overlevering van Jezus aan de Romeinse autoriteiten, gooit hij het verradersloon (30 zilverlingen) weg, belijdt zijn zonden, maar hangt zichzelf op omdat hij geen gehoor vindt bij de hogepriesters. In de andere versie wordt Judas gestraft en vallen zijn ingewanden eruit. Een andere versie staat ook in het evangelie van Judas. Dat veroorzaakte commotie na de vondst, in 2006. Judas zou een trouwe of zelfs de trouwste volgeling zijn die Jezus op eigen verzoek overleverde. Mede naar aanleiding van dit evangelie onderzocht de Israëlische schrijver Amos Oz Judas in zijn gelijknamige boek uit 2015. Oz gebruikt Judas om te laten zien dat verraad soms de andere kant van trouw is. Door Jezus over te dragen, wetende dat hij gedood zal worden, kan Jezus de dood overwinnen en zijn goddelijkheid laten zien. Judas was eigenlijk de GroenLinkser van Jezus’ leerlingen. Hij wil als penningmeester dat het geld naar de armen gaat. Je zou hem ook de Volkert van der G. van het Nieuwe Testament kunnen noemen. Van der G. vocht voor het milieu, maar vermoordde vervolgens Pim Fortuyn.’