‘RTL 4 is een zender gevuld met B-acteurs’

We kunnen tegenwoordig geen krant, tijdschrift of omroepblad openslaan, of er wordt wel geschreven over de enorme teloorgang van RTL 4. Steeds minder mensen kijken naar de commerciële zender en bekende sterren, die voorheen helemaal niets fout konden doen, worden gretig met de grond gelijkgemaakt. Nagenoeg elk format zou sleets zijn en wat vooral stoort: de coryfeeën feliciteren constant elkaar op hetzelfde net.

Dit landelijke tumult, om het maar even te overdrijven, verbaast me wel een beetje, want de kwalitatieve armoede van RTL Nederland is niet iets van de laatste tijd. De meeste programma’s lijken bedacht en ontworpen voor totaal smakeloze mensen, die kritiekloos alles met een hoge dosis amusement consumeren.

Als het nou om entertainment van de bovenste plank ging, zoals de Britten zo goed kunnen, hadden we er niets van kunnen zeggen, alleen is het bij onze belangrijkste commerciële zender al jaren kommer en kwel. De loonlijst kent geen unieke persoonlijkheden voor wie zelfs de zelfbenoemde intelligentsia van dit land ontzag voelen. Het is een en al armoede.

De presentatoren en artiesten van RTL zijn bijna allemaal B-acteurs die iedere stemming op elk gewenst moment kunnen veinzen. Om een slecht grapje wordt keihard gelachen. Bij een beetje emotie janken ze in koor. Deze vorm van conformisme is een businessmodel geworden. Ik geloof best dat er mensen in dat clubje zijn die tegendraads denken, maar daar durven ze niet voor uit te komen, omdat het ze uiteindelijk de kop kan kosten.

Hoe dan ook, wat me nog wel het meest opvalt, is dat de zender al bijna een decennium televisie zonder intellectuele pretentie maakt. Geen enkel programma, op het nieuws na, lijkt de ambitie te hebben om de kijkers te verheffen, te informeren en wellicht te onderwijzen. Het zegt veel over de wijze waarop ze daar in Luxemburg hun doelgroepen beoordelen. Kennelijk leven ze in de veronderstelling dat alleen semi-achterlijken naar RTL kijken en dat het altijd goed is om een programma te ontwikkelen met poep-en-pies-humor.

In veel commentaren heb ik gelezen dat het gebrek aan vernieuwing en de tomeloze arrogantie tot een imagoprobleem heeft geleid, waardoor veel kijkers zijn afgehaakt. Het lijkt me meer dat ze het vooral zat zijn om telkens hetzelfde voorgeschoteld te krijgen. Voor een beetje rust en diepgang moeten de mensen zappen naar andere zenders, bijvoorbeeld van de publieke omroep, of anders is er het internet om de gebeurtenissen in de wereld te duiden.

De crisis bij RTL Nederland wordt misschien een beetje overdreven, want het is nog steeds de tweede zender van Nederland. Maar dat er zoveel reuring is ontstaan, zegt wel iets over de kwetsbaarheid van het populaire kanaal en de betrokkenheid van de kijkers.

Misschien is het een idee om deze mensen niet langer te minachten met inferieure televisie, maar om zo nu en dan iets te proberen waaruit blijkt dat de achterban wel degelijk serieus wordt genomen. De commerciële zender zal niet zo snel failliet gaan. Maar het kost wel bakken met geld als steeds meer adverteerders afhaken vanwege een verminderd bereik.