Longread | Bizarre moordzaak: één vrouw, drie exen & één lijk

West-Friesland werd in de nazomer van 2015 opgeschrikt door zeen macabere vierhoeksverhouding tussen Agnes de V. en haar drie exen, waarvan er één, de bejaarde Freddy Sloterwijk, dood moest. ‘Ik heb al mijn krachten erop gezet. Hoe oud en kreupel ik ook ben, ik wist niet dat ik zoveel kracht in me had. Ik had maar één minuut nodig.’

De 75-jarige Drent die wordt verdacht van de moord op zijn vriend Freddy ‘De Hamburgerman’ Sloterwijk hinkt om iets over half tien op krukken de Alkmaarse rechtszaal binnen. Jaap K. draagt een wijd overhemd om zijn buik te verbloemen, op de achterkant van zijn kale hoofd zit een dikke bult. Hij heeft hartproblemen, zijn maag werkt niet goed, hij hoort slecht, vergeet vaak dingen en slikt pillen. Op de eerste dag van het proces moest Jaap meerdere keren naar het toilet. Dan draaide hij zich om naar een agent, gaf een seintje, greep zijn krukken en verdween onder bewaking door een deur van het hoofdgebouw. Na een minuut of vijf was Jaap weer terug en hij wurmde zich met veel moeite naast zijn raadsvrouw achter een lange tafel.

Naast Jaap zit zijn 53-jarige ex-vrouw Agnes de V., volgens de nabestaanden van Freddy Sloterwijk het brein achter de moord. Ze heeft kort, grijs haar en draagt een groen joggingjasje met een wit hemdje en een lichtpaarse broek. Ze trouwde en scheidde drie keer, eet slecht, praat met een sterk Fries accent, is suïcidaal en zit zo zwaar onder de pillen dat ze soms moeilijk te verstaan is. Als baby verbrandde ze. Ze kon niet lopen en kroop jaren door het huis. Haar vier broers zeiden ‘donder eens op’ als ze in de weg lag of ze schopten haar weg. Lange tijd kon ze haar rijbewijs niet halen. Door een aangepast gaspedaal werd dat toch mogelijk en ze werd naar eigen zeggen vrachtwagenchauffeur om haar broers en vader te bewijzen dat ze ‘iemand’ was.

De derde verdachte, Mario de K., is net als Jaap en Freddy een ex van Agnes de V. Hij is 58 jaar en draagt een bril, een suède broek en een blauwzwarte schipperstrui. Hij loopt bijna net zo slecht als Jaap en heeft ook nog eens een identiek kapsel: kaal aan de bovenkant en kortgeschoren, grijswitte haren. Mario heeft sinds een paar jaar leukemie. In de zaal zitten de broers en zussen van het slachtoffer. Ze lachen uit onmacht als de verdachten weer eens tegenstrijdige verklaringen afleggen en proberen zich kalm te houden als Agnes beledigende dingen over ze zegt. Door haar kregen ze steeds moeilijker contact met hun broer. Na Freddy’s huwelijk met Agnes verhuisde hij van Drenthe naar Hippolytushoef in de Kop van Noord-Holland. Een jaar later werd hij in het Amstelmeer bij de Afsluitdijk gevonden door een fotograaf. Hij was in elkaar geramd. Aan zijn keel zaten sporen van verwurging.

Mes onder zijn kussen

Zondag 23 augustus 2015. Freddy smijt zijn vrouw Agnes tegen de koelkast, en nog eens en nog eens. Ze heeft een telefoon in haar bh gestopt voor noodgevallen, en drukt in paniek het nummer in van de persoon die haar het laatst gebeld heeft. Dat was Jaap K., die zijn camper zoals vrijwel dagelijks voor het huis van Freddy en Agnes in de Klieftstraat heeft geparkeerd.

Jaap was ooit getrouwd met Agnes. Hij was veel ouder dan zij en lag het liefst te slapen op de bank. Agnes wilde naar de kroeg en naar de kermis. Ze mocht onder bepaalde voorwaarden van hem scheiden. Jaap keerde tijdelijk terug naar Drenthe, maar ze hielden contact en hij beloofde Agnes tot zijn dood te blijven beschermen.

In 2014 stelde Jaap haar voor aan zijn Drentse jeugdvriend Freddy Sloterwijk. Ze hadden elkaar dertig jaar eerder leren kennen bij de grasbaanraces. Jaap reed op een motor, Freddy verkocht hamburgers langs de baan. Agnes en Freddy trouwden. Jaap reed door de Kop van Noord-Holland in een 6,5 meter grote camper en parkeerde die vrijwel elke dag voor de deur van Agnes en Freddy. Hij had een sleutel zodat hij in huis kon douchen. Zijn kleren lagen in een kamer en hij pakte eten uit de koelkast als hij honger had. Buurtbewoners dachten lange tijd dat hij Agnes’ echtgenoot was. Mario de K., die vlak voor Freddy een relatie met Agnes had en altijd verliefd op haar bleef, verklaarde: ‘We lagen in bed en dan stond hij op de deur te rammen dat hij koffie wilde.’

Freddy waardeerde de aanwezigheid van Jaap, beweerde Agnes op de zitting. Ze gingen met zijn drietjes naar rommelmarkten en ze knutselden aan auto’s en iedereen was volgens haar tevreden. Alles veranderde toen Freddy een beroerte kreeg. Hij mocht niet meer rijden op zijn truck, zat het grootste deel van de dag thuis en werd gewelddadig.

Op 30 juni 2015 belde Jaap voor het eerst de meldkamer van de politie. Freddy dreigde ‘alles in de brand te willen steken’ en ‘iedereen te willen vermoorden’. Een vrouwenstem zei op de achtergrond: ‘Ze moeten hem gewoon opsluiten.’ De politie kwam langs. Agnes vertelde dat ze sinds zijn beroerte bang voor Freddy was. Hij zei ‘wel acht keer’ per week: ‘Als je de politie belt dan steek ik het huis in brand’. Als Freddy zijn zin niet kreeg zei hij: ‘Ik ga aan de balk hangen’. Hij sliep met een mes onder zijn kussen en hij had nog meer messen in huis. Agnes vroeg eens: ‘Zijn die voor mij?’ Freddy zei: ‘Dat hoeft nog niet.’

Toch zat hij al eens met een mes achter haar aan.

Dan werd het volgens Agnes ‘kritiek’.

Op 27 juli 2015 belde ze de politie om aangifte tegen hem te doen. Ze was ‘er doodmoe van’ en hij moest ‘opgeruimd worden’. Volgens Agnes bedoelde ze hier niet mee ‘uit de weg ruimen’, maar dat hij moest worden opgenomen. Het ene moment was Freddy ‘een kind van vijftien’ en hadden Agnes en hij net als vroeger ‘het grootste plezier’. Het volgende moment hoorde Freddy stemmen en veranderde hij in ‘Duivelse Freddy’. De politie kwam langs. De agenten verbaasden zich erover hoe normaal Freddy zich gedroeg.

Volgens Agnes was ‘Trouwe Freddy’ dan terug.

Tampons in zijn neus

Op zondag 23 augustus 2015 zaten er volgens Agnes weer demonen in Freddy Sloterwijk. Agnes belde om hulp. Jaap hoorde geschreeuw en een klap. Hij pakte zijn krukken, stapte uit zijn camper, hinkte de straat over, pakte zijn sleutel, deed de deur open en ging naar binnen. Freddy smeet Agnes nogmaals tegen de koelkast en er ontstond volgens Jaap een schermutseling. Ze vielen, en Freddy kwam zo hard terecht dat hij een fractuur aan zijn neus opliep.

Agnes raakt in dit soort situaties altijd in paniek, zou ze later zeggen. Haar vader mishandelde en misbruikte haar. Bij de minste stemverheffing vertoont ze ‘vluchtgedrag’. Iedereen in haar omgeving weet volgens haar dat dit zo is.

Ze rende naar buiten en ging naar een groep oudere mannen die voor hun huis op een bankje zaten. Het ‘dorpskernbankje’ noemde ze dat. De mannen moesten meekomen, zei Agnes. Niemand leek te durven. De politie kwam eraan. Jaap werd ondervraagd en Freddy natuurlijk ook. Hij verklaarde dat hij zijn bloedneus helemaal niet had opgelopen door een val, maar door klappen. Hij was nu ‘helemaal klaar met Jaap’, zei hij tegen een buurman. Hij verving de sloten van hun huis en smeet Jaaps kleren op straat.

De volgende dag ging Freddy naar de huisarts. Hij had twee tampons in zijn neus toen hij de politie belde. Op vrijdag 28 augustus kon Freddy Sloterwijk aangifte komen doen. Maar toen was hij al twee dagen dood.

Woensdag 5 oktober 2016. De officier van justitie Erik Visser staat op om zijn requisitoir te doen. ‘Aaaargh’, zegt hij – hij is in het weekeinde door zijn rug gegaan. Visser deelt zijn requisitoir uit. Hij keert moeizaam lopend terug en begint te vertellen wat er volgens hem op woensdag 26 augustus 2015 is gebeurd. Drie dagen eerder was er de ruzie waarbij Freddy een gebroken neus opliep. Jaap verklaarde dat Freddy zijn verwondingen opliep bij een gezamenlijke val, ‘maar dat lijkt toch anders te zitten’. In het proces-verbaal gaf Jaap nog toe Freddy te hebben geslagen. Later veranderde hij zijn verklaring.

De ruzie had grote gevolgen voor Jaap, vervolgt de officier. Hij was niet meer welkom in het huis van Freddy en Agnes. Jaap moest voortaan ver van Agnes wegblijven. Twee dagen later zetten Agnes en Jaap het moordplan in gang.

Een paar zwartjoekels

Dinsdag 25 augustus 2015. Agnes reed in de ochtend van Hippolytushoef naar het huis van haar zus. Ze zei dat Freddy ‘vervelend’ was en dat ze hem ‘zat’ was. Daarna zei Agnes: ‘Weet je iemand die zo kan doen voor vijfhonderd euro?’ Bij het woord ‘zo’ maakte Agnes ‘een snijbeweging’ bij haar hals en een gorgelend geluid. Haar zus moest lachen en zei naar eigen zeggen ‘voor de grap’: ‘Ik weet nog wel een paar zwartjoekels in Den Helder.’

Op Jaaps tablet werd die ochtend ingetikt:

Dodelijke medicijnen in combinatie met grapefruit Top 15 dodelijkste en bekendste giffen Doodslaan met hamer Hersens inslaan Dodelijke slagen

Later op de dag stuurde Agnes haar ex Mario ‘het beruchte sms’je’, zoals de officier van justitie het op de zitting noemde. Er stond: ‘De kast om zeep helpen. Duidelyk zat toch al schad’. De ‘kast’ zou codetaal zijn voor Freddy. Met ‘Zat toch al schad’ werd vast bedoeld dat het niet uitmaakte als ze hem om zeep zouden helpen. Door zijn beroerte zat er toch al schade aan Freddy.

De laatste sms die Agnes die avond stuurde was aan Jaap: ‘xxxtrusx’.

Waarheid en rechtvaardigheid

Woensdag 5 oktober 2016. Op het bureau staat een foto van het 65-jarige huwelijksfeest van mijnheer en mevrouw Sloterwijk. Freddy staat er ook op en alle Sloterwijks lijken vrolijk en gelukkig. Op beeldschermen begint een filmpje met Freddy’s 90-jarige moeder Sientje. Ze zit op een stoel in een kleine seniorenkamer. In een hoek staat haar eenpersoonsbed. Op tafel staat een vaas met bloemen. Een antieke klok tikt.

Sientje Sloterwijk heeft zakdoekjes in haar hand. Ze houdt een papiertje trillend vast en zegt in de videoboodschap: ‘Ik ben mevrouw Sloterdijk. Ondanks mijn leeftijd vind ik het belangrijk gebruik te maken van het spreekrecht omdat dit het laatste is wat ik voor Freddy kan doen. Ik heb in korte tijd mijn zoon en man verloren. Ik mis hen en heb er veel verdriet van. Mijn zoon onder deze omstandigheden te moeten verliezen, ik kan het nog steeds niet begrijpen. Het druist tegen alle gevoelens in. Ik heb nog regelmatig zijn antwoordapparaat gebeld om zijn stem te kunnen horen.’

Ze doet haar bril af om tranen weg te vegen. ‘Toen ik van mijn dochter hoorde dat Freddy vermist was vroeg ik: “Hoezo vermist?” Toen ik hoorde dat hij vermoord was, stortte mijn wereld in. Ik kreeg nachtmerries. Mijn Freddy, mijn zorgzame zoon. Het kon niet waar zijn. Tijdens de begrafenis heb ik Agnes nog getroost en ik had haar eerder al verwelkomd in de familie. En toen bleek ze verdachte te zijn. Ik vertrouwde haar.’

Op de stoel naast haar geeft iemand een zakdoek aan. Mevrouw Sloterwijk veegt haar ogen weer droog en probeert door te gaan. ‘We zijn als familie door ze voorgelogen en verraden. Ik kan me niet voorstellen dat een mens tot zoiets in staat kan zijn.’ Tegen een persoon buiten het gezichtsveld van Revu zegt ze: ‘Is het zo goed?’

De meeste mensen in de zaal huilen. Agenten proberen zich sterk te houden. De persoon uit beeld zegt dat er nog iets op het papiertje staat. Mevrouw Sloterwijk vervolgt: ‘Deze pijn is niet voor mij te verdragen. Verdriet en woede hebben me volledig in de macht. Ik hoop dat ik nog mag meemaken dat ze eens de waarheid zullen vertellen. Freddy krijg ik er niet mee terug. Maar hij verdient de waarheid en rechtvaardigheid.’

De schermen gaan op blauw. Een dochter troost haar moeder. Zussen omhelzen broers en andersom. Mario de K. is in tranen. Zijn twee dochters huilen ook. Agnes hield haar oren dicht toen Sientje Sloterwijk sprak. Jaap lijkt als enige onaangedaan.

De voorzitter van de rechtbank vraagt: ‘Mevrouw de V. wilt u hier op reageren?’

‘Het grijpt me ontzettend aan. Ik ben ook moeder.

Ik bid elke avond voor haar. Ze is oud. Je hoort je kinderen niet te overleven. Ik vind het verskrikkelijk. Maar ik heb niets gedaan en ik laat het aan Jaap en Mario of ze excuses willen maken.’

Jaap wil niks zeggen. Mario, die meehielp om het lichaam weg te maken, krijgt het woord: ‘Ik vind het heel erg wat ik heb gedaan. Ik heb er heel veel spijt van. Maar ik heb de moord niet begaan. Mijn eigen kinderen zitten in de zaal. Ik zweer dat ik het niet heb gedaan.’

Jaap wil bij nader inzien toch iets zeggen. Hij zegt zonder veel emotie: ‘Ik vind het echt vreeslijk. En ik heb er spiet van.’

Aan een paal gebonden

Woensdag 26 augustus 2015. Freddy belde om vijf over half tien in de ochtend de huisarts. Hij had pijn in zijn neus en zijn ogen waren blauw. Jaap kwam er nooit meer bij hem in. Agnes was het eens met die beslissing, zei ze op de zitting.

René van Hoesel van viswinkel Teeltjes Vis en Dis zag Freddy om twee uur in de middag bij zijn huis. Agnes was toen bij Jaap in de camper. Ze reden richting Den Helder om naar woonwinkel Jysk te gaan. Volgens Agnes reed Jaap ineens naar een andere plek. Dat verbaasde haar. Ze zei: ‘Je moet bij Jysk wezen.’

‘Ik ga even een praatje maken.’

Agnes was net in de overgang en ‘hevig ongesteld’. Ze zat naar eigen zeggen in de wc van de camper toen Jaap in Den Helder met ‘donkere mannen’ in de cabine praatte.

De camper reed weg. Agnes zei: ‘Wat ben je van plan?

‘Niks.’

Jaap bleef volgens haar een beetje ‘bokkig’. Na een aantal kilometer rijden begon hij te ‘huilen als een kind’. Freddy’s aangifte zat hem toch behoorlijk dwars en hij wilde het uitpraten op camping ‘t Zand op de Afsluitdijk. Agnes moest Freddy zover krijgen dat hij Jaap daar zou willen treffen. Als hij weigerde, moest ze maar zeggen dat ‘er een koper voor de verf’ was.

Het lukte Agnes Freddy mee te krijgen naar de camping. Ze had volgens zichzelf gezegd: ‘Jaap wil met je praten.’ Rond half negen arriveerden Agnes en Freddy op de camping. Een paar minuten later was Jaap er nog steeds niet. ‘Die lafaard komt niet eens opdagen,’ zei Freddy volgens Agnes. Niet lang daarna kwam er een Citroën met ‘een rotgang’ de camping op scheuren. Het was Mario. Jaap reed er vlak achteraan. Mario ging de caravan in. Daar zag hij Agnes en Freddy. Freddy was verbaasd dat Mario er was. Mario zei dat hij iets kwam ophalen. Ze gingen naar het bijhok. Jaap stormde binnen. Volgens Mario en Agnes schreeuwde hij: ‘En nu heb ik jullie allebei! Ik heb nog een appeltje te schillen!’

Volgens Jaap ging het heel anders. Toen hij binnenkwam had Mario Freddy in het bijhok aan een paal gebonden. Hij begon te slaan. Jaap ging weg en verklaarde op de zitting niet te weten wat er verder in het bijhok gebeurde. Volgens Mario begon Jaap met Freddy te vechten. Freddy viel tegen hem aan en ze vielen samen op de vloer. Hij hielp Freddy overeind. Daarna verliet Mario het bijhok. Hi trof Agnes huilend bij de schutting. Freddy schreeuwde: ‘Agnes! Agnes! Agnes!’ Ze luisterde niet en ging in de auto zitten.

Er zijn nog meer versies over de dood van Freddy Sloterwijk. Mario wijst naar Jaap, Jaap wijst naar Mario en Agnes veranderde geregeld haar verklaring. Zeker is in elk geval dat Mario, Jaap en Agnes rond negen uur in de avond zonder Freddy terugreden naar de Klieftstraat in Hippolytushoef. Agnes bakte daar een eitje voor Mario.

Flipje krijgt de schuld

Vrijdag 4 november 2016. De voorzitter leest de uitspraak voor. De verdachten en de nabestaanden van Freddy Sloterwijk zijn voor het eerst niet aanwezig. Een van Agnes’ dochters is er wel. Haar moeder heeft volgens haar niets gedaan.

Mario de K. is twee weken eerder vrijgelaten. De rechtbank heeft vermoedens dat hij meer met Freddy’s dood te maken heeft dan dat hij heeft verklaard. Maar er is onvoldoende bewijs hem tot twaalf jaar te veroordelen, zoals de eis was.

Jaap was volgens de rechtbank de uitvoerder. Hij vroeg Agnes al eens Freddy’s eten te vergiftigen en hij wordt veroordeeld voor moord, het wegmaken van het lijk en het tegenwerken van het politieonderzoek. Doorslaggevend was zijn bekentenis op geheim opgenomen gevangenisgesprekken. Hij zei onder meer:

‘Dit moest veur heur. Anders zou ze aan het mes zijn gegoan.’

‘Ik heb al mijn krachten erop gezet. Hoe oud en kreupel ik ook ben.’

‘Ik wist niet dat ik zoveel kracht in me had. Ik had maar één minuut nodig.’

‘Wat was die man sterk. Maar ik heb er geen spiet van.’

‘Ik heb het met plezier doan. Ik deed het veur heur.’ ‘Ik heb het doan. Maar Flipje krijgt de schuld.’ Met Flipje bedoelde hij Mario, aan wie Jaap een hekel had en die hij erin wilde luizen.

Normaal gesproken zou Jaap voor een dergelijk misdrijf vijftien jaar krijgen, maar de rechtbank komt tot twaalf jaar door zijn ‘gevorderde leeftijd en slechte gezondheid’.

Agnes heeft volgens haar raadsman gehandeld onder Jaaps dwang, maar dit wordt door de rechtbank verworpen. Samen hebben ze een ‘vooropgezet plan’ gemaakt om Freddy Sloterwijk te vermoorden en haar rol was ‘minstens zo groot’. Op zittingen heeft ze nooit openheid gegeven en de schuld aan Mario en Jaap gegeven. Het was Agnes die Freddy naar de camping lokte en na de moord probeerde ze de politie ‘op het verkeerde been’ te zetten door te zeggen dat haar man was weggelopen. Hij had geld en ‘voor veertien dagen medicijnen’ meegenomen.

De rechtbank veroordeelt Agnes tot elf jaar voor het ‘medeplegen van moord’. Haar dochter is het er niet mee eens, haar vriend schudt met zijn hoofd. De griffier deelt het vonnis uit. Twee cameramannen vouwen hun koptelefoons in elkaar. De drie rechters staan op. De voorzitter wenst de officier van justitie succes en loopt de deur uit. Een journaliste van RTV-Noord-Holland zegt tegen haar collega: ‘Jij doet zo een interviewtje met de persrechter.’ Mevrouw van Dijk, communicatiemedewerkster van de rechtbank, zet de laatste toeschouwer uit de zaal.