De beste meubelmaker van Nederland

Ooit in mijn leven maakte ik één kastje. Ik liet een paar multiplex platen op maat zagen, schroefde ze in elkaar en schuurde het een keertje goed op. Ik smeerde er een likje beits overheen en waande me heel eventjes een vakkundig meubelmaker. Ik had zelf, met mijn eigen geest en mijn eigen handen, een meubelstuk gemaakt. Uit het niets. Ik schepte erover op als mijn vrienden langskwamen, ik keek er elke dag een keer naar en gaf mezelf een schouderklopje. Ik meldde me bij vrienden en familie als er nog iets van hout verzaagd moest worden, want ja: ik had Ikea verslagen.

Tot ik een paar jaar later in het café een échte meubelmaker tegenkwam. Enthousiast vertelde ik dat ik ook weleens een kastje gebouwd had. Hij nodigde me uit om een paar dagen later te komen kijken in zijn atelier. Vanaf die dag heb ik nooit meer opgeschept over mijn multiplex platenkastje.

En nu? Nu heb ik afgesproken met de beste meubelmaker van Nederland, om te praten over zijn beroep en zijn liefde voor meubels en hoekverbindingen. De een zou zeggen: de gifbeker moet leeg. Ik denk meer aan: de cirkel is rond.

Als ik Facetime aanzet en verbinding maak met Guus van Velthuijsen, neemt hij direct op. Hij zat al klaar, thuis, waar hij, iets buiten het bereik van de wifi, een groot atelier heeft met zijn vriendin. Een gevoel van nederigheid bekruiste me ineens.

Nieuwe winnaar

Jij bent dus de beste meubelmaker van Nederland?

‘Nou ja, ex inmiddels, want de nieuwe is al benoemd.’

Oh? Hoe zit dat? Jij bent officieel niet meer de beste?

‘Niet meer nee, ik ben in 2018 en 2019 de beste geworden, en nu zijn die wedstrijden in maart geweest. Het had niet veel gescheeld, iedereen zat al een beetje te kijken van: kan het doorgaan of niet? De week erna ging alles op slot ongeveer.’

Dus eigenlijk kwam het coronavirus net te laat voor jou?

‘Ja, als je het zo bekijkt net wel, ja.’

En waar komt de nieuwe winnaar vandaan?

‘Ook van onze school. Vorig jaar was ik eerste, nu hij. Je moet nog wel op school zitten om mee te doen, en ik ben vorig jaar dus afgestudeerd.’

Oh, maar dan ben je puur in administratieve zin niet meer de beste van Nederland!

‘Ja, zoiets. En aan het WK en EK mag je überhaupt maar één keer meedoen. Dat heb ik inmiddels gedaan, dus dat mag sowieso niet meer.’

En die heb je niet gewonnen, toch? Want daar fabriceerde een of andere Spanjaard een betere slaapbank?

‘Een Hongaar.’

Dat zul je altijd zien. Altijd die Hongaren weer. Maar even serieus: hoe moet ik dat voor me zien, zo’n meubelmakers-EK?

‘Iedereen krijgt dezelfde bouwtekening en daar kun je je dan voor zo’n wedstrijd op voorbereiden. De tekening wordt net van tevoren altijd nog wel een klein beetje aangepast, maar iedereen maakt dus hetzelfde meubel met dezelfde middelen.’

De zwaluwstaart is het summum van houtbewerking

Ja, precies. Dus het is niet zo dat er ergens op een hoge stoel een oud dametje zit dat haar wensen vaag omschrijft en dat jullie daar dan allemaal op jullie eigen manier een meubel bij moeten verzinnen?

‘Nee, we hoeven niets te bedenken. Je krijgt een tekening en een tijdslimiet. Bij het NK is dat een uur of twaalf, dertien. En een hele lijst met welke gereedschappen je mee mag nemen, en wat niet. Een paar machines maar, de rest moet met de hand. Dan gaat de klok lopen en gaat iedereen aan de slag.’

Maar heb je dan aan het eind van de rit vijfhonderd

exact dezelfde meubels staan?

‘Als iedereen het goed gedaan heeft wel, maar dat wil nog weleens wisselen.’

O ja? Dat er mensen zijn die ineens toch een salontafel hebben gebouwd in plaats van een secretaire?

‘Zo erg is het natuurlijk niet, maar een van de eisen bij de afgelopen keer was een vrij ingewikkeld deurtje, met een soort zigzagpatroon, en sommige mensen hadden dat ding verkeerd om geplaatst. Ja, dat is dan natuurlijk niet goed. Dan ben je wel uitgespeeld. Of bijvoorbeeld dat ze de verbindingen in een laatje niet goed genoeg gemaakt hebben. Ja, dan krijg je toch echt een minder goed kastje.’

Zwaluwstaart

En wat maakt dan een goed laatje? Wat is het summum van houtbewerken?

‘Eigenlijk toch wel de zwaluwstaartverbinding.’

Wat is daar zo bijzonder aan?

‘Als je hem goed maakt, dan hoef je niet of amper te lijmen. Dan zorgt echt alleen het hout ervoor dat ie bij elkaar blijft. Ja, tegenwoordig is de lijm zo goed dat je eigenlijk helemaal die dingen niet meer nodig hebt. Maar toch.’

Dus de zwaluwstaart sterft langzaam uit?

‘Ik denk niet dat ie zal uitsterven, maar het wordt er wel duurder van. Het is erg arbeidsintensief.’

Hoelang ben je bezig aan een zwaluwkastje?

Eén à twee weken. Tijdens een van de wedstrijden heb ik een laatje in drie uur gemaakt, maar nu red ik dat niet meer.’

Toen was je in topvorm.

‘Nou ja, eigenlijk wel.’

Je bent een virtuoos in een Ikea-land. Want dat is Nederland toch wel een beetje, hè?

‘Een beetje wel. Het moet allemaal snel, goedkoop, handig en zo modern mogelijk. In Duitsland worden nog echt meubels gemaakt.’

Heb je de schurft aan Ikea?

‘Nee hoor, ze doen echt wel dingen goed. Maar je moet het niet met meubels vergelijken.’

Het zijn eigenlijk geen meubels?

‘Nee. Je koopt het, je gebruikt het één keer en als je gaat verhuizen valt het uit elkaar. Als wij iets maken dan is het voor de rest van je leven.’ 

Helder. Waarvan akte. En wat nu? Hoe nu verder? Heb je nog ambities? Een kast voor de koning? Een bureau van een vierkante kilometer? Wat zijn je grootste dromen?

‘Ach, eigenlijk ben ik al heel blij als ik de komende jaren een goedlopend bedrijf kan hebben.’