‘Het is een virus, geen kernbom. Het zijn opgevoerde griepsymptomen, geen ebola’

‘Laat het virus je niet overheersen. Wees niet bang voor het virus. We gaan het verslaan,’ zei coronapatiënt Donald Trump toen hij uit het ziekenhuis terugkeerde in het Witte Huis. ‘Ik ben weer aan het werk gegaan. Als leider moet ik dat doen. Ik weet dat het riskant is, dat er een gevaar in schuilt, maar dat is prima. Laat het je leven niet domineren. Ga naar buiten, wees voorzichtig. De vaccins komen er aan.’

Strijdbare woorden van de Amerikaanse president, door zijn tegenstanders breed uitgemeten als een gebrek aan empathie met de nabestaanden van de ruim 200.000 Amerikaanse coronadoden in Amerika en de ruim 1 miljoen doden wereldwijd.

Toen het virus Nederland bereikte en premier Rutte het land op 15 maart in lockdown gooide, sprak hij over het belang van groepsimmuniteit. Dat woord verdween razendsnel uit zijn virusvocabulaire, want het viel volstrekt verkeerd bij de bevreesde bevolking. We hadden Wuhan gezien, we zagen Bergamo. En de premier wil dat wij dat virus ook allemaal krijgen? Ammehoela, dan liever een totale lockdown. Daar verloor Nederland de strijdbaarheid.

Zeven maanden later spoelt een tweede golf over ons land, begrijpt niemand de willekeur van de regels nog, eist iedere bevolkingsgroep, maatschappelijke tak of religieuze zuil zijn eigen uitzonderingen, en wijzen vele vingers naar elkaar om virusverspreiders te verwijten.

Je kan hier prozaïsch delibereren over de decadentie van een vrije samenleving die zich geen raad weet met tegenslagen omdat onthechting ons uiteen gespeeld heeft. Maar het is veel simpeler: angst. We zijn onredelijk angstig voor een virus dat alleen bij hele specifieke groepen slachtoffers hard toeslaat: oude mensen, verzwakte mensen, zieke mensen. Net als de griep, zou je daar aan toe willen voegen, maar hoor: de storm van verontwaardiging steekt alweer op, want angst en onzekerheid domineren.

Bij virupswappies die zich manmoedig verzetten tegen de ‘dictatuur’ van de coronamaatregelen, maar onderhuids zo tomeloos verlangen naar een sterke leider dat ze bereid zijn om hun armen om de eerste de beste dansleraar te slaan die hen de tango van de complottheorieën leert.

Bij cijferlezers, die hun angst en zorgen op stijgende grafieken projecteren en daarmee hun vrees visualiseren.

Bij van zeiknatte empathie doordrenkte media, die angst aanjagen door de eindeloze stroom aan verhalen van verplegend personeel in de frontlinies.

Hoewel je geen enkele ziekenboeg een tsunami van stervende coronapatiënten wenst, zou de hele economie toch niet opgehangen moeten worden aan de grieven van ic-medici. Dat is alsof je de witte vlag zwaait in een oorlog die je kunt winnen, omdat je medelijden krijgt met je militairen.

Burgermoed zou de boodschap moeten zijn. Groepsimmuniteit tegen de gesel van angst. Het is een virus, geen kernbom. Het zijn opgevoerde griepsymptomen, geen ebola. Hup Donald Trump!