‘Deze campagne was de obscene climax van ongebreideld kapitalisme’

Het is zover: Amerika heeft gestemd. Terwijl ik dit schrijf, is het nog niet bekend wie de presidentsverkiezing heeft gewonnen. Maar daar wil ik het ook helemaal niet over hebben. Deze column gaat over geld. Grote hoeveelheden geld en de macht die daarmee gepaard gaat.

De schatting is namelijk dat de campagneteams ruim 5 miljard dollar uitgaven voor deze race. En dat is alleen nog maar voor de presidentskandidaten. Er werd ook gestemd voor senatoren, het Huis van Afgevaardigden en lokale referenda. Alles bij elkaar genomen, zal er bijna 11 miljard dollar zijn verbruikt – zeg maar het complete Nederlandse defensiebudget. In 2016 was dat nog 7 miljard. Geld dat voornamelijk naar de anticampagne gaat: negatieve televisiespotjes over de tegenkandidaat. Het typische moddergooien waar we de Amerikanen van kennen.

Donaties mogen niet direct vanuit bedrijven en lobbygroepen aan kandidaten worden overgemaakt, maar sinds een uitspraak van het Hooggerechtshof kunnen zogeheten SuperPAC’s wel ongebreideld geld pompen in een schaduwcampagne voor hun favoriete kandidaat. Via website Opensecrets kan je zien waar een deel van dat geld vandaan komt: lobbygroepen als de National Rifle Association of Planned Parenthood.

De ene kandidaat was Donald Trump, met 24-karaats gouden kranen en zuilen van dooraderd marmer in zijn penthouse, wiens complete familie in zijn regering werkte zonder enige diplomatieke ervaring. Aan de andere kant hadden we Joe Biden. De man wiens zoon even een halve ton per maand kreeg bij een baan in Oekraïne – volledig legaal, dat geloof ik zo, maar wel een baan die hij zonder twijfel alleen kreeg vanwege zijn achternaam. Dat dit legaal is, dát is juist het probleem.

Chelsea Clinton, dochter van, heeft 9 miljoen dollar aan aandelen van een internetstart-up waar zij in de raad van bestuur plaatsnam. Moeder Hillary verdiende miljoenen met speeches aan Wall Street-bedrijven, nog vóórdat ze werd genomineerd voor het presidentschap.

Wie ook de winnaar is, het is allang duidelijk wie verloren heeft. Het Amerikaanse volk. In deze strijd van verdeel en heers zijn de Amerikanen zo opgehitst dat intussen vermoedelijk bloedige rellen zijn uitgebroken. Blind van woede over de andere partij wil men niet inzien dat ook hun leider een karikatuur van een politicus is.

De belofte van de vrije markt was de belofte van de trickle-down-economy: het geld aan de top druppelt langzaam omlaag naar de rest van de bevolking. Maar jaarlijks verdwijnt een geschatte 200 miljard dollar vanuit Amerikaanse bedrijven naar belastingparadijzen zoals Nederland. Dit zijn structuren die niet zomaar ontstaan. Wat we de afgelopen weken zagen, was geen verkiezingscampagne, maar de obscene climax van ongebreideld kapitalisme. Open en bloot wordt macht en invloed gekocht in het land dat zichzelf doet gelden als het mondiale toonbeeld van vrijheid en democratie.

Ik hoop dat u heeft genoten. Het was een dure show.